2023'te zirve yılını yaşaması beklenen turizm sektöründe gelen turist sayısındaki artış, kiralık evler nedeniyle otel doluluklarına yansımadı. Maliyet artışı ve kredi musluklarının kapanması da turizm sektörünü orta vadede zorlayacak.
20 Ağustos - 02 Eylül 2023 tarihli sayıdan
Türkiye'nin bacasız sanayii olan turizm sektörü, çok önemli bir döviz kapısı niteliğinde. Pandemide ağır yara alan sektör geçtiğimiz yılı yükselişle kapatırken, 2023 turizm sezonunu 60 milyon turist, 56 milyar dolar turizm geliri ile tarihi zirvesine ulaşma hedefiyle karşıladı.
Ancak Rusya-Ukrayna savaşı, deprem, seçim, yüksek enflasyon derken, günübirlik evlerin daha ucuza kiraya verilmesi ülkemize gelen turist sayı sının otel doluluklarına yansımasına engel oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜIK) verilerine göre, yılın ilk altı ayında 3,2 milyonu gurbetçiler, 19,6 milyonu da yabancılar olmak üzere 2022'ye göre yüzde 17,5 artışla toplam 22,9 milyon turist Türkiye'ye geldi. Bu dönemde turizm geliri yüzde 27 artarak 21,7 milyar dolar oldu.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, ilk altı ay verilerinin açıklandığı toplantıda, yüksek gelir grubuna hitap eden otellerde doluluk oranlarının ilk altı ayda beklentilerin altında gerçekleştiğini açıkladı.
Ersoy, deprem ve sonrasında seçim sürecinin olumsuz etkilerinin erken rezervasyon sürecine denk geldiğini, serin havaların temmuz ortasına kadar uzamasının da son dakika rezervasyonların kaymasına sebep olduğunu vurguladı.
Türkiye'de turistlerin ortalama geceleme süresinin yüzde 5,5 düşüşle 10,5'ten 9,9'a gerilediğini açıklayan Ersoy, 2022'nin ilk 6 ayında 89,2 dolar olan turist başına gecelik harcamanın yüzde 11,9 artışla 99,9 ni kaydetti.
BORÇLAR ARTIYOR
Otellerde kalış sürelerinin düşmesi otellerin nakit akışını bozarken, yükselen maliyetler nedeniyle personel giderlerini yönetemeyen oteller çareyi kredi kullanmakta buluyor. Bu yılın ilk 6 ayında, otellerin bankalardan kullandığı nakdi kredi borçları ortalama 64 milyar TL artarken, bunun 41 milyar TL'si haziranda gerçekleşti.
Kredi borçlarındaki artışın yıl sonuna kadar 100 milyar TL'ye ulaşması bekleniyor. Öte yandan bu yıl havaların iyi gitmesi nedeniyle sezonun uzayacak olması, turizmciler için yılın geri kalanında toparlanma beklentilerini güçlendiriyor. Ancak bunun gerçekleşmemesi halinde özellikle borcu yüksek otellerin el değiştirebileceğine dikkat çekiliyor.
EV KİRALAMA FURYASI
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, yabancıların Türkiye'den aldıkları evleri yurtdışından internet siteleri üzerinden kayıt dışı kiralamalarının turizmciye ve devlete zarar verdiğini vurguluyor.
Uluslararası rezervasyon sitelerinde reklama ve satışa çıkan ikinci ev ve rezidanslarla devleti gelir kaybına uğratanların tespit edilmesi gerektiğini belirten İşler, "Turist otellere değil, bu konutlara geliyor. Gelirleri yurtdışında tahsil edilip başka ülkelere gidiyor.
Ülkemizin ciddi bir vergi, istihdam ve tanıtım kaybı var. Bu yıl turizmcinin belini büken bu duruma acilen dur denmeli, çözüm üretilmeli" diyor.
Kayıt dışı rekabetin önlenmemesi halinde yerli yatırımcının elindeki otellerin çok ucuz fiyatlardan yabancılara satılma riskinin olduğunu belirten İşler, bunun bertaraf edilmesi için Eximbank ve özel bankalar yoluyla sektörü uygun kredi sağlanması gerektiğini söylüyor.
MALİYETLER ZORLUYOR
Pandemi döneminde dip yapan oteller geçen yılki cirolarını açıklarını kapatmaya harcarken kalan kazançlarını da renovasyon bütçelerine ekleyip süreci yönetmişti.
Maliyetleri yönetemeyen otellerin şimdiden çalışanlarının bir kısmını ücretsiz izne gönderdiğine dikkat çekilirken sezonun geri kalanında toparlanma olmaması halinde sektörde işten çıkarmaların gündeme gelebileceğine vurgu yapılıyor. Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD)
Başkanı Ülkay Atmaca, Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Ülkay Atmaca, Türkiye'ye gelen turist sayısının 2022'ye göre yüzde 22 artmasına karşın bu durumun otellere yansımadığını söylüyor. Atmaca, sezonun uzayacağını ancak yaşanan kayıpların telafi edilmesinin pek de mümkün görünmediğini belirtiyor.
EN ÇOK RUS TURİST GELDİ
İlk altı ayda Türkiye'ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında 2,6 milyonla Rusya birinci, 2,3 milyonla Almanya ikinci, 1,5 milyonla İngiltere üçüncü sırayı aldı. Aynı dönemde Bulgaristan'dan 1,3 milyon, İran'dan ise 1 milyon turist geldi.
Antalya, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'nün verilerinegöre, 1 Ocak - 31 Temmuz döneminde Antalya'ya hava yoluyla gelen yabancı turist sayısı 2022'ye göre yüzde 22'lik artışla 8,1 milyon kişi olurken, tüm zamanların en iyi 7 aylık dönemi olarak tarihe geçti.
En fazla turist gönderen ülkeler sıralamasında ise 1,8 milyon turistle Rusya birinci, 1,6 milyon turistle Almanya ikinci, 717 bin turistle İngiltere üçüncü sırayı aldı. Onları sırasıyla; Polonya, Hollanda, Kazakistan, Romanya, İsrail, Çekya ve Ukrayna takip etti.
Yurtiçinde pahalanan oteller nedeniyle yerli turist tatil için başta Yunanistan olmak üzere Akdeniz ülkelerini tercih etmeye başladı. Bunun üzerine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışı kredi kartı harcamalarında taksitlendirme sınırı getirdi.
TAKSİTLENDİRME ÖNEMLİ
Kredi kartına taksit uygulamasının sektörde hayal kırıklığı yarattığını belirten Jolly Tour Yönetim Kurulu Başkanı Mete Vardar, "Mevcut ekonomik ortamda, ortalama iki kişilik tur maliyetini tek seferde nakit olarak ödeyecek kişi sayısı çok az olduğu için, taksitlendirme seçeneği birinci tercih sebebiydi.
Zaten bir süredir süregelen vize sorunlarına ek, BDKK'nın bu kararı sektöre büyük bir darbe vuracak ve telafi edilemez yaralar oluşturacaktır. En kısa zamanda bu karardan dönülmeli" diyor.
Yavru Vatan KKTC'de bu uygulamaya dahil edilirken, buradaki otellerin ve yerel halkın temel geçim kaynağını turizm ve Türkiye'den gelen misafirler oluşturuyor.
Dijital Pazarlama Okulu Kurucusu Yasin Kaplan, yurt dışı internet aramalarında Antalya'daki otellerin araştıran kullanıcı sayılarının 2022'ye göre yüzde 124 artığını söylüyor.
Yerel ve uluslararası düzeyde yürütülen dijital pazarlama stratejileriyle sezonunun kalan kısmının verimli geçirilebileceğini vurgulayan Kaplan, villa tatili aramalarındaki artışın bu yıl da devam ettiğini belirtiyor.
KAAN KAŞİF KAVALOĞLU / AKTOB BAŞKANI
“TURİZM SEZONU YIL SONUNA KADAR UZAYACAK”
"Rusya-Ukrayna savaşı ve Ruble'nin devalüe olması Rusların ülkemize gelişini, turizmi olumsuz etkiliyor. İsveç, Finlandiya, Danimarka pazarları ekside. Onun dışında diğer pazarlarımız iyi gidiyor. 100'ün üzerinde pazardan turist alıyoruz. Sezonun yıl sonuna kadar uzayacağını ve turizmde hedeflerimizi tutturacağımızı düşünüyorum.”
