Türkiye'deki oteller yabancı turistlerle dolarken yurtiçindeki pahalılıktan şikayet eden yerliler ise hesaplı yurtdışı turlara yöneldi. Tur şirketleri cazip yurtdışı paketleri oluşturdu. Phuket'in yanı sıra Karadağ, Sırbistan gibi vizesiz destinasyonlar da revaçta.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Yaz dönemi ile birlikte tatil sezonu da açılmış oldu. Krizli yılların ardından yüksek doluluklara ulaşan kıyı bölgelerindeki oteller iç pazarda fiyatlarını bu yıl yüzde 80'lere varan oranlarda artırdı.
Yurtiçinde tatilin pahalanması yerli turistin yüksek kurlara rağmen yurtdışına yönelmesine neden oluyor. Euro Bölgesi'nde yer almasına rağmen Türkiye'ye göre daha hesaplı olan Yunan Adaları, vizesiz gidilebilen Karadağ, Makedonya gibi destinasyonlara olan talep artmış durumda.
Oysa geçtiğimiz yılın ağustos ayında yaşanan kur krizi nedeniyle yılın ikinci yarısında yurtdışına çıkışlar ciddi bir şekilde azalmıştı, insanların yurtdı-şında kalış gün sayıları geçtiğimiz yıllarda 5,5 gün iken şu anda 5,2'ler seviyesinde. Yani tur şirketlerinin TL'ye dönme, kursabitleme gibi tüketicilerin yurtdışı tatil iştahını canlı tutma uygulamaları sonuçlarını veriyor.
TÜİK VERİLERİ NE DİYOR?
TÜİK verilerine göre 2017 yılında 8,9 milyon kişi yurtdışına çıkış yaparken 2018 yılında bu sayı 8,4 milyonda kalmıştı. Bu yılın ilk üç aylık döneminde ise 2 milyon kişi yurtdışına çıktı. Bu sayının yıl sonunda 9 milyona ulaşması bekleniyor.
Dünyanın birçok ülkesine özel turlar düzenleyen Naviosa'nın genel müdürü Tolgar Bıyıklı, birçok sektörü etkileyen kriz olgusunun yurtdışına çıkmak isteyen kitleyi etkilemediğini söylüyor. Tolgar Bıyıklı, insanların mevcut ortama alışması ve kurların daha makul hale gelmesinin yurtdışına gidişleri hareketlendirdiğine dikkat çekiyor.
Yurtiçi tatilin pahalanması ve gelen yabancı turist sayısının artmasıyla Türkiye'de otellerin dolu olmasından dolayı Avrupa'da yarı fiyatına daha ekonomik tatil seçenekleri tercih ediliyor.
Çok parlak yıllardaki gibi olmasa bile bu yıl yurtdışına çıkışların ilk altı ayda iyi seyrettiğine vurgu yapılıyor. Kurban Bayramı döneminin hareketli olması, yılın son dört ayında yurtdışına çıkışların bir miktar yavaşlaması ve yılbaşı döneminin yine hareketli olması bekleniyor.
Tolgar Bıyıklı, son dönemde batan tur şirketi haberlerinin çıkmamasının işlerin iyi gittiğinin göstergesi olduğuna işaret ediyor. Bıyıklı, "Moralin kötü olduğu dönemlerde 4-5 ay sonrası için planlama yapılmaz ama şu anda herkes aralık, ocak ve şubat aylarını planlıyor" yorumunu yapıyor.
VİZESİZ GİDİLEN ÜLKELER
İçinde bulunduğumuz dönemde yerli turist hesaplı tatile yönelmiş durumda. 130 Euro'ya kadar çıkan vize ücretleri nedeniyle Karadağ, Gürcistan, Ukrayna, Arnavutluk, Makedonya, Bosna Hersek, Sırbistan gibi vize istemeyen ülkeler revaçta.
Özellikle 4-5 kişilik ailelerin, tatil bedeline ulaşan vize masraflarına katlanmak yerine vizesiz ülkeleri tercih ettikleri vurgulanıyor. Tüketicilerin bu eğilimlerini gören tur şirketleri de 5-6 yıldan bu yana 'Vizesiz Balkanlar Turu' adıyla bir tatil seçeneği sunuyor.
Bunların yanı sıra vize almadan gidilen Makedonya ve Saraybosna son birkaç yıldır kış turizminde de rağbet görmeye başladı. Karadağ ise denize kıyısı bulunması ve Euro Bölgesi dışında kaldığı halde Euro kullanan bir destinasyon olması nedeniyle biraz daha üst segment turiste hitap ediyor.
Son yıllarda öne çıkan bir diğer yurtdışı tatil rotası da komşu Yunanistan. Bodrum, Kuşadası, Ayvalık ve Marmaris'ten Yunan Adaları'na feribotla gidenlerin sayısı arttı. Yunan Adaları'na 35 Euro'ya feribotla gitmek mümkün. Vizesi olmayanlar da kapıda 85 Euro vize parası vererek ülkeye giriş yapabiliyor. Kimi Türk turistler günübirlik olarak Yunan Adaları'na gidip Türkiye'ye göre daha hesaplı fiyatlarla yemek yemeyi tercih ediyor.
HESAPLI DESTİNASYONLAR
Prontotour Yönetim Kurulu Başkanı Ali Onaran, insanların artık daha hesaplı tatile yöneldiklerini söylüyor. Prontotour da insanların bu eğiliminden yola çıkarak seçenekler sunuyor. Örneğin geçen yıl Baltık'ta en uygun fiyatlı gemi turu 6 bin TL iken şirket bu yıl benzer bir turu 3 bin TL'ye satıyor.
Ali Onaran, birçok destinasyona geçmiş yıllara göre daha uygun ekonomik paketler açtıklarını belirtiyor. Onaran, "2018'de bir haftalık ekonomik paket 3 bin TL'nin üzerindeyken bu yıl 2 bin 500 TL'ye tur var. Kârlarımızı aşağı çekip fedakarlık yapıyoruz. Müşteriden gelen talepleri değerlendirip ona göre paketler hazırlıyoruz" diyor.
Ali Onaran, Paris ve Roma gibi şehirlerin popülerliğini koruduğunu ama yeni destinasyonların da öne çıkmaya başladığını anlatıyor. Örneğin yılda birkaç yüz adet sattıkları Phuket turlarının THY'nin sefer koymasıyla birlikte binlerce satar hale geldiğini vurguluyor.
YURTDIŞINDA TL'YE DÖNDÜ
Bir dönem döviz kurunda yaşanan yoğun dalgalanma insanların yurtdışı planlarını da etkilemiş, birçok insan alınmış turları iptal etmişti. Yurtdışı turlarında TL'ye dönme konusunda öncülük yapan Tura Turizm, Küba'dan Güney Afrika'ya kadar birçok destinasyonu TL fiyatlarla yerli turiste sunuyor.
Dövizden TL'ye dönme uygulaması, tüketicinin fiyatları kıyaslama imkanı bulmasını sağlıyor. Tur operatörleri yerli turistin TL ile yurtdışı turu satın almayı sevdiğine vurgu yapıyor. Yurtdışında Türkiye'de yapılan bir haftalık tatilden çok daha uygun fiyata tatil yapılabildiğine dikkat çekiliyor.
İnsanlar kendi yurtlarını da görmek istiyorlar ancak farklı destinasyonları, farklı kültürleri tanımayı da önemsiyorlar. Tura Turizm Perakende İcra Kurulu Üyesi Ayşin Arca, uçak biletlerini toplu olarak yılın başında aldıklarını ve çok sayıda uçuşu yapabileceklerini teyit ettiklerini belirtiyor.
Arca, sözlerine şöyle devam ediyor: "İnsanlar, döviz daha da yükselir endişesiyle daha hızlı karar verip satın alma planlarını öne çekiyorlar. Bu dönemde 4 bin 400 TL'ye Phuket, 6 bin 900 TL'ye Mauritius, 5 bin 900 TL'ye Zanzibar ve Bali turlarımız talep görüyor.
Özellikle Uzakdoğu gemi turlarımız tercih ediliyor. Neredeyse bilet fiyatına olan, 5 bin 900 TL'den başlayan Amerika turlarımız da cazip fiyatlardan dolayı en çok tercih edilenlerin başında geliyor."
