Enerji sektörü, birleşme ve satın almalar açısından hareketli bir yıl geçirdi. 2017 yılında enerji sektöründe 23 işlem gerçekleşti. Değeri açıklanan işlemlerde 17 şirket yaklaşık 3 milyar dolara el değiştirdi.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
En büyük işlemler OMV Petrol Ofisi’nin Vitol Group’a satışı, Entek Elektrik’in Manzelet ve Kılavuz HES ihalesini kazanması ve Zorlu Enerji’nin Osmangazi EDAŞ-EPSAŞ’ı satın alması oldu. Türkiye, son 15 yıllık dönemde enerji talep artışında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında ilk, dünyada ise Çin’in ardından ikinci sırada yer alıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bu dönemde enerji talebinin karşılanması için 100 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Bununla birlikte Türkiye’nin toplam kurulu gücü 32 bin MW’tan 80 bin MW’ın üzerine çıktı. Gelecek 10 yılda ilave 50 bin MW’lık kurulu güce daha ihtiyaç duyulacağı öngörülüyor.
Geçtiğimiz günlerde Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan devam eden projelerle birlikte toplam 9 milyar dolar yatırımla yıl sonunda kapasiteye 8 bin 222 MW kurulu güç ekleneceği açıklandı.
Bu kapasite ve yatırım rakamının Türkiye tarihinde bir rekor olduğuna da vurgu yapıldı. 2017 yılında ülke ekonomisinin dinamosu olan enerji sektöründe hareketlilik sürdü. Bu durum satın alma işlemlerinde de göze çarptı. 2017 yılında enerji sektöründe 23 işlem gerçekleşti. Değeri açıklanan işlemlerde 17 şirket yaklaşık 3 milyar dolara el değiştirdi.
Yapılan yatırımlar içerisinde Türk yatırımcılarının ağırlıkta olduğu görülüyor. Geçen yıl ile kıyaslandığında bu yıl yapılan işlem sayısı daha fazla. Geçen yıl 15 satın alma ve birleşme işlemi gerçekleşmiş, değeri açıklanan işlemlerde 10 şirket 5,4 milyar dolara el değiştirmişti.
ÜÇ BÜYÜK İŞLEM
Uzun süre kulislerde konuşulan Avusturyalı enerji şirketi OMV bünyesindeki Petrol Ofisi’nin satışı sektörde bu yıl gerçekleşen en büyük işlem olarak dikkat çekiyor. Mart ayında açıklanan satış işlemi geçtiğimiz haziran ayında tamamlandı.
Petrol Ofisi 1 milyar 368 milyon Euro’ya Hollandalı Vitol Group’a satıldı. Satış işleminin ardından Vitol’den, Türkiye’de bin 709 istasyonu bulunan ve 2016’daki toplam satışları 10,68 milyon tona ulaşan Petrol Ofisi’ni büyütmeye odaklanacakları açıklaması gelmişti.
Bu yıl enerji sektöründe gerçekleşen ikinci önemli işlem ise Koç Holding ve Aygaz’ın iştiraki Entek Elektrik’in Menzelet ve Kılavuzlu hidroelektrik santrallerinin özelleştirilmesi ihalesinde 1,28 milyar TL ile en yüksek teklif vermesi oldu.
2016 yılında ihalesi yapılan ve daha sonra iptal edilerek yeniden ilana çıkan Kahramanmaraş’taki iki HES toplam 178 MW kurulu güce sahip. İhale HES’in 49 yıl işletilmesini kapsıyor. Eylül ayında yapılan ihale sonucunun kesinleşmesi için Rekabet Kurumu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun izinleri ve Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun nihai onayı gerekiyor.
ZORLU OSMANGAZİ’Yİ ALDI
2017 yılında enerji sektöründe gerçekleşen üçüncü önemli işlem ise Zorlu Enerji’nin Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak illerinde elektrik dağıtımından sorumlu Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış’ın tamamını 360 milyon dolara satın alması oldu. Zorlu Enerji ve Zorlu Osmangazi ile Dedeli Yatırım ve Yıldız Ailesi mensupları arasında imzalanan anlaşma kapsamında satın alma işlemi şubat ayında tamamlandı.
SANTRAL KURACAK
Bu yıl gerçekleşen büyük işlemlerden biri de Galatasaray eski başkanı Ünal Aysal’ın sahibi olduğu Belçika merkezli Unit International Energy hisselerinin yüzde 30’unun enerji ve telekomünikasyon altyapıları ile bina çözümleri çalışmaları yürüten Güney Koreli SK Engineering & Construction şirketine satışı oldu.
Türkiye’de de Tufanbeyli Santrali’nin inşasını gerçekleştiren ve 1915 Çanakkale Köprüsü’nü inşa edecek olan konsorsiyum içerisinde bulunan SK Engineering & Construction, yüzde 30 hisse için yaklaşık 177 milyon dolar ödeme yapacak. Yeni ortaklık İran’ın Saveh, Zahedan, Sufian, Qasr-e Shirin ve Ahvaz bölgelerine doğal gaz kombine çevrim santralleri kurup işletmeyi planlıyor.
DEPOLAMA YATIRIMLARI
2007 yılında Delta Grubu bir Dünya Bankası kuruluşu olan International Finance Corporation’dan (IFC) aldığı krediyle Hatay Dörtyol’daki depolama kapasitesini 650 bin metreküpe çıkardı.
Delta Petrol 2012 yılında ise depolama faaliyetinde Avrupa’nın önde gelen depolama şirketlerinden biri olan Rubis Terminal ile güçlerini birleştirdi. Bu birleşmeden sonra ‘Delta Rubis’ adı altında faaliyet gösterdi.
2017 yılı mart ayında da, Rubis Terminal, önceki ortağı Delta’nın tüm hisselerini satın alarak yeni ismi ‘Rubis Terminal Petrol’ adı altında Türkiye’de faaliyet göstermeye başladı. Hizmet portföyünde uluslararası petrol sektörünün devleri ve petrol ticaretinin önde gelen oyuncuları bulunan Rubis Terminal Petrol, mevcut hedeflerini daha da ileri taşımayı planlıyor.
PORTFÖYLERİNİ BÜYÜTTÜLER
Geçtiğimiz mart ayında ise Park Elektrik Üretim Madencilik tarafından, Konya Ilgın Elektrik Üretim’in 150 milyon dolar karşılığında, şirketin çoğunluk hisse sahibi Park Holding ve Turgay Ciner’den satın alınacağı ve böylece tüm hisselerin sahibi olunacağı duyuruldu.
Konya Ilgın Elektrik Üretim’in toplam 138 milyon ton işletilebilir linyit cevheri sahası ruhsatı ile 500 MW kurulu güce sahip olacak akışkan yataklı kazan teknolojisiyle kurulacak olan Konya Ilgın Termik Santrali elektrik üretim/satış lisansı bulunuyor.
2018'DE HAREKETLİLİK SÜRECEK
2018'da yenilenebilir enerji ve özelleştirme işlemlerinin ön plana çıkması ve Türk yatırımcıların atakta olması bekleniyor. Deloitte Türkiye Finansal Danışmanlık Lideri Başak Vardar, enerji sektöründe 2018'in de yoğun geçeceğini öngörüyor.
Vardar, "2018'de Eskişehir-Alpu linyit rezerv alanı için özelleştirme ihalesinin yapılması bekleniyor. Ayrıca, henüz bir takvim açıklanmamış olsa da yeni rüzgar ya da güneş YEKA ihalesinin yapılması da muhtemel gözüküyor" diyor.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
En büyük işlemler OMV Petrol Ofisi’nin Vitol Group’a satışı, Entek Elektrik’in Manzelet ve Kılavuz HES ihalesini kazanması ve Zorlu Enerji’nin Osmangazi EDAŞ-EPSAŞ’ı satın alması oldu. Türkiye, son 15 yıllık dönemde enerji talep artışında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında ilk, dünyada ise Çin’in ardından ikinci sırada yer alıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Geçtiğimiz günlerde Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan devam eden projelerle birlikte toplam 9 milyar dolar yatırımla yıl sonunda kapasiteye 8 bin 222 MW kurulu güç ekleneceği açıklandı.
Bu kapasite ve yatırım rakamının Türkiye tarihinde bir rekor olduğuna da vurgu yapıldı. 2017 yılında ülke ekonomisinin dinamosu olan enerji sektöründe hareketlilik sürdü. Bu durum satın alma işlemlerinde de göze çarptı. 2017 yılında enerji sektöründe 23 işlem gerçekleşti. Değeri açıklanan işlemlerde 17 şirket yaklaşık 3 milyar dolara el değiştirdi.
Yapılan yatırımlar içerisinde Türk yatırımcılarının ağırlıkta olduğu görülüyor. Geçen yıl ile kıyaslandığında bu yıl yapılan işlem sayısı daha fazla. Geçen yıl 15 satın alma ve birleşme işlemi gerçekleşmiş, değeri açıklanan işlemlerde 10 şirket 5,4 milyar dolara el değiştirmişti.
ÜÇ BÜYÜK İŞLEM
Uzun süre kulislerde konuşulan Avusturyalı enerji şirketi OMV bünyesindeki Petrol Ofisi’nin satışı sektörde bu yıl gerçekleşen en büyük işlem olarak dikkat çekiyor. Mart ayında açıklanan satış işlemi geçtiğimiz haziran ayında tamamlandı.
Petrol Ofisi 1 milyar 368 milyon Euro’ya Hollandalı Vitol Group’a satıldı. Satış işleminin ardından Vitol’den, Türkiye’de bin 709 istasyonu bulunan ve 2016’daki toplam satışları 10,68 milyon tona ulaşan Petrol Ofisi’ni büyütmeye odaklanacakları açıklaması gelmişti.
Bu yıl enerji sektöründe gerçekleşen ikinci önemli işlem ise Koç Holding ve Aygaz’ın iştiraki Entek Elektrik’in Menzelet ve Kılavuzlu hidroelektrik santrallerinin özelleştirilmesi ihalesinde 1,28 milyar TL ile en yüksek teklif vermesi oldu.
2016 yılında ihalesi yapılan ve daha sonra iptal edilerek yeniden ilana çıkan Kahramanmaraş’taki iki HES toplam 178 MW kurulu güce sahip. İhale HES’in 49 yıl işletilmesini kapsıyor. Eylül ayında yapılan ihale sonucunun kesinleşmesi için Rekabet Kurumu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun izinleri ve Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun nihai onayı gerekiyor.
ZORLU OSMANGAZİ’Yİ ALDI
2017 yılında enerji sektöründe gerçekleşen üçüncü önemli işlem ise Zorlu Enerji’nin Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak illerinde elektrik dağıtımından sorumlu Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış’ın tamamını 360 milyon dolara satın alması oldu. Zorlu Enerji ve Zorlu Osmangazi ile Dedeli Yatırım ve Yıldız Ailesi mensupları arasında imzalanan anlaşma kapsamında satın alma işlemi şubat ayında tamamlandı.
SANTRAL KURACAK
Bu yıl gerçekleşen büyük işlemlerden biri de Galatasaray eski başkanı Ünal Aysal’ın sahibi olduğu Belçika merkezli Unit International Energy hisselerinin yüzde 30’unun enerji ve telekomünikasyon altyapıları ile bina çözümleri çalışmaları yürüten Güney Koreli SK Engineering & Construction şirketine satışı oldu.
Türkiye’de de Tufanbeyli Santrali’nin inşasını gerçekleştiren ve 1915 Çanakkale Köprüsü’nü inşa edecek olan konsorsiyum içerisinde bulunan SK Engineering & Construction, yüzde 30 hisse için yaklaşık 177 milyon dolar ödeme yapacak. Yeni ortaklık İran’ın Saveh, Zahedan, Sufian, Qasr-e Shirin ve Ahvaz bölgelerine doğal gaz kombine çevrim santralleri kurup işletmeyi planlıyor.
DEPOLAMA YATIRIMLARI
2007 yılında Delta Grubu bir Dünya Bankası kuruluşu olan International Finance Corporation’dan (IFC) aldığı krediyle Hatay Dörtyol’daki depolama kapasitesini 650 bin metreküpe çıkardı.
Delta Petrol 2012 yılında ise depolama faaliyetinde Avrupa’nın önde gelen depolama şirketlerinden biri olan Rubis Terminal ile güçlerini birleştirdi. Bu birleşmeden sonra ‘Delta Rubis’ adı altında faaliyet gösterdi.
2017 yılı mart ayında da, Rubis Terminal, önceki ortağı Delta’nın tüm hisselerini satın alarak yeni ismi ‘Rubis Terminal Petrol’ adı altında Türkiye’de faaliyet göstermeye başladı. Hizmet portföyünde uluslararası petrol sektörünün devleri ve petrol ticaretinin önde gelen oyuncuları bulunan Rubis Terminal Petrol, mevcut hedeflerini daha da ileri taşımayı planlıyor.
PORTFÖYLERİNİ BÜYÜTTÜLER
Geçtiğimiz mart ayında ise Park Elektrik Üretim Madencilik tarafından, Konya Ilgın Elektrik Üretim’in 150 milyon dolar karşılığında, şirketin çoğunluk hisse sahibi Park Holding ve Turgay Ciner’den satın alınacağı ve böylece tüm hisselerin sahibi olunacağı duyuruldu.
Konya Ilgın Elektrik Üretim’in toplam 138 milyon ton işletilebilir linyit cevheri sahası ruhsatı ile 500 MW kurulu güce sahip olacak akışkan yataklı kazan teknolojisiyle kurulacak olan Konya Ilgın Termik Santrali elektrik üretim/satış lisansı bulunuyor.
2018'DE HAREKETLİLİK SÜRECEK2018'da yenilenebilir enerji ve özelleştirme işlemlerinin ön plana çıkması ve Türk yatırımcıların atakta olması bekleniyor. Deloitte Türkiye Finansal Danışmanlık Lideri Başak Vardar, enerji sektöründe 2018'in de yoğun geçeceğini öngörüyor.
Vardar, "2018'de Eskişehir-Alpu linyit rezerv alanı için özelleştirme ihalesinin yapılması bekleniyor. Ayrıca, henüz bir takvim açıklanmamış olsa da yeni rüzgar ya da güneş YEKA ihalesinin yapılması da muhtemel gözüküyor" diyor.
