Dokuz aylık dönemde otomotiv pazarındaki daralma sürdü. Ancak enflasyon ve faizlerdeki gerileme ile düşük faizli yerli araç kampanyası sektörde toparlanma meydana getirebilir. Volkswagen'in fabrika yatirımının da sektöre canlılık getirebileceği kaydediliyor.
CEREN ORAL BALABAN
coral@ekonomist.com.tr
iyasalarda son iki haftadır otomotiv sektörüyle ilgili gelişmeler dikkat çekiyor. Önceki hafta kamu bankaları düşük faizli yerli araç kredisi kampanyası başlattı. Geçen hafta Doğuş Otomotiv'in Türkiye distribütörü olduğu Volkswagen'in (VW) Manisa'da fabrika yatırımı için 943 milyon TL sermayeli şirketini kurdu. Geçen hafta ayrıca dokuz aylık sektör verileri de açıklandı.
Biz de bu gelişmelerden hareketle yerli araç kredisi kampanyası ve VW'nin yatırımının otomotiv sektörüne ve hisselere tahmini etkilerini değerlendirdik. Ayrıca sektör ve şirketlerin altı aylık bilançolarını analiz ettik. 2019'un ilk altı ayında sadece Tofaş,
2018'in ilk altı ayına göre net kârını artırabildi. Otokar ile Karsan zarardan kâra geçerken, Anadolu Isuzu, Tümo-san ve Doğuş Otomotiv bu dönemi zararla kapattı. Otokar, Karsan ve Ford ise yıllık bazda net satışlarını artıran şirketler oldu.
DARALMA SÜRÜYOR
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Genel Koordinatörü Dr. Hayri Erce'nin verdiği bilgilere göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç (HTA) toplam pazarı, 2019'un ilk dokuz ayında 2018'in aynı dönemine göre yüzde 39,3 azalarak 281 bin 309 adet oldu.
Otomobil satışları yüzde 36,9 azalarak 228 bin 628 adede indi. HTA satışları da yüzde 47,8 azalarak 52 bin 681 adede geriledi. Ancak eylül ayında ciddi artışlar görülüyor. Eylül ayında otomobil satışları 35 bin 308, HTA satışları 6 bin 684 oldu. Bu rakamlar geçen yılın eylül ayına kıyasla yüzde 101 ve yüzde 82 artışa işaret ediyor.
Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Dr. Emre Akyol, eylül ayı verilerinin mevsimsellikten arındırılarak incelendiğinde yıllık 500 binlik pazar büyüklüğü anlamına geldiğini kaydediyor.
Eylüldeki toparlanmanın sadece baz yılı etkisinden kaynaklanmadığı, talepte de kıpırdanma olduğu görüşünü paylaşıyor. Akyol, mevsimsel olarak satışların kuvvetli olduğu yılın kalanında pazarın daha canlı olabileceğini düşünüyor. 2019 için yüzde 35 gerilemeyle 400 binlik satış tahminini ise koruyor.
İHRACATTA TEHLİKE ÇANLARI!
Otomotivde iç pazar satışları, 2015-2017'de yıllık 1 milyon adetlik rakamlara ulaşmasının ardından 2018'de 620 bin adede gerilemişti. Bu son iki yılda şirketler ihracata yönelerek kayıplarını telafi etmeye çalıştı.
Ancak en önemli ihracat pazarı olan Avrupa'da talebin çok canlı olmaması ve Brexit, Türk üreticileri için zorluk oluşturuyor. Ahlatcı Yatırım Araştırma Müdürü Barış Ürkün, Brexit'te ayrılık senaryosunun gerçekleşmesinin sektör için dezavantaj olacağını söylüyor.
Türk otomotiv sanayiinin İngiltere'ye yaptığı ihracatta en yüksek payı HTA'nın aldığını belirten Ürkün, "Avrupa'nın en çok ticari araç satılan pazarı olan İngiltere neredeyse tüm HTA'ları Türkiye'den alıyor ve her yıl Türkiye'de üretilen 170 bin araç İngiltere'ye ihraç ediliyor" diyor.
İngiltere'ye en büyük ihracat yapan şirketler ise Ford ve Tofaş. Barış Ürkün'e göre, anlaşmasız Brexit gerçekleşirse İngiltere ekonomisinde yaşanacak belirsizlik veya kaos durumu otomotiv ihracatını bir süre olumsuz etkileyebilir.
CAZİP BORÇLANMA ORANLARI
Haziran 2019'da sona eren vergi indirimleriyle sektördeki karamsarlık artmaya başlamışken enflasyon ile faizlerdeki gerileme ve düşük faizli yerli araç kampanyası ise yerli üreticilere moral oldu.
Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank, Türkiye'de üretilen binek ve ticari araçların satın alımında kullandırdıkları kredilerin faizini 31 Ara-lık'a kadar aylık yüzde 0,49-0,69'a indirdi. Kredilerin binek araçta 18-36 ay, ticari araçta 30-60 ay vadeyle kullandırılacağı, kredi tutarlarının binekte azami 120 bin TL olacağı bilgisi verildi.
Bankalar, binek araçlar için Fiat, Honda, Hyundai, Renault Mais, Toyota, ticari araçlar için ise Fiat, Ford, Isuzu, Karsan, Temsa, Otokar, BMC, Mercedes ile anlaşma yaptı.
Ak Yatırım analistleri, bu faiz oranlarının oldukça cazip borçlanma koşulları sunduğunu, taşıt satışlarının en yoğun gerçekleştiği son çeyreğe girerken böyle bir kampanyanın yapılmasının yerli üreticilerin yurtiçi satışlarını destekleyeceğini belirtiyor.
Kurum, bu gelişmeyi Tofaş, Ford, Karsan ve Anadolu Isuzu için olumlu olarak değerlendiriyor. Ahlatcı Yatırım'dan Barış Ürkün de biriken stokların kampanyalarla desteklenmesi ve faiz indirim süreciyle, sektörde uzun zamandır yaşanmayan canlanmanın meydana gelebileceği kanaatinde.
VW'NİN YATIRIMI
Geçen hafta, Türkiye Ticaret Sicili Gazete-si'ndeki bilgilere göre, VW Manisa'da 943,5 milyon TL sermayeli "Volkswagen Turkey Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş." unvanlı bir şirket kurdu. Ancak VW Grubu'nun anlaşmanın henüz sonuçlanmadığı yönünde bir açıklama yaptığı da basında yer aldı.
Yaklaşık bir ay önce de VW'nin Doğuş Oto ile distribütörlük ilişkisini sonlandıracağına ilişkin haberler gündeme gelmiş, Doğuş Oto bu haberin asılsız olduğu açıklamasını yapmıştı.
Şeker Yatırım analistleri, son dönemde Doğuş Oto hissesinin iyi performans gösterdiğini söylüyor. Kurum, bu haberin hisse üzerinde kısa vadeli kâr satışına neden olabileceği tahmininde bulunuyor.
Gedik Yatırım'dan Dr. Emre Akyol ise VW'nin otomotiv yatırımının daha çok ihracata dayalı bir proje olacağını öngörüyor. Ancak böyle bir yatırım yapılmasının sektöre canlılık getireceğini kaydediyor.
Akyol'un beklentisi, bundan sonraki süreçte de Tofaş ve Ford gibi ihracat pazarlarına ulaşımı olan yerli üreticilerin hisse senetlerinin öne çıkması yönünde. Akyol, yerli üretimi olmayan ve ihracat yapmayan şirketlerin hisselerinin ise haber bazlı yüksek dalgalanmalara maruz kalmaya devam edeceğini tahmin ediyor.
5 OTOMOTİV HİSSESİNİN ÖZEL ANALİZİ
1- DOĞUŞ OTOMOTİV: Düşen faizler net kâr marjını olumlu etkileyebilir. İştiraklerden gelecek artan kâr katkısıyla şirketin 2020'de daha güçlü sonuçlar elde edeceği öngörüsü mevcut.
2- FORD OTOSAN: Üretim kapasitesini 10 yılda yaklaşık 10 katına çıkararak 455 bin adede taşıdı. İhracatta ticari araç odaklı stratejisiyle, yurtiçi pazarda ise kârlılık odağını korumasıyla beğeniliyor. Daimi olarak kâr payı ödeyen şirket konumunda.
3- OTOKAR: Yurtdışında birçok fuara katılan Otokar'ın orta ve uzun vadede zırhlı araç satışlarını büyütme hedefini devam ettirdiği bilgisi veriliyor. Güçlü hisse performansının devamı için piyasanın muhtemel yeni projeleri takip edeceği kaydediliyor.
4- TOFAŞ OTO: İlk yarıyılda yüzde 27 düşen ihracat hacminin ikinci yarıyılda artması bekleniyor. İhracat satışlarında yıllık bazda artışlar ve düşen faiz ortamıyla toparlanan iç pazar hisse performansını olumlu etkiliyebilir.
5- TÜRK TRAKTÖR: AR-GE merkezi ve son teknolojiyle traktörlerini tasarlayıp imal ediyor. Son 12 yıldır yurtiçi pazar payında lider. Üst model traktörlere geçiş ve artan ihracatla üretimde tam kapasitenin gerçekleşmesi, hacimdeki büyüme ve üst modellere geçişle kâr marjlarında genişleme bekleniyor.
