Ekonomi Terimleri Sözlüğü'nün bu maddesinde Dünya Bankası'na bakıyoruz. İnternette Dünya Bankası nedir? Nerede? Amaçları ve görevleri nelerdir? Türkiye ne zaman üye oldu? gibi onlarca soru var. İşte soru ve cevaplarla Dünya Bankası:
Öncelikle Dünya Bankası nedir ve ne zaman kuruldu sorularının yanıtlarına bakalım. Dünya Bankası, 189 üye ülkeden oluşan bir kooperatif gibidir. 170'ten fazla ülkeden personel ve 130'dan fazla lokasyondaki ofisleri ile bir tür küresel ortaklıktır: Bu üye ülkeler veya hissedarlar, Dünya Bankası'ndaki nihai politika yapıcılar olan bir Guvernörler Kurulu tarafından temsil edilir. Dünya Bankası, 2. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD=International Bank for Reconstruction and Development) adıyla kuruldu. 1947 yılında ise Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma özelliğini kazandı. Dünya Bankası 1947'den beri geleneksel krediler, faizsiz krediler ve hibeler yoluyla 12.000'den fazla kalkınma projesine fon sağlamıştır.
Günümüzde dünya devletlerinin 189'u Dünya Bankası üyesidir. Bunlardan 11'i, Dünya Bankası sermayesinin yüzde 55'ine sahiptir. Dünya Bankası Guvernörler Kurulu, İcra direktörleri Kurulu, Başkanlık organları tarafından yönetilir. Guvernörler Kurulu, üye devletlerin atadıkları birer guvernör ve vekilinden oluşur ve yılda bir kez toplanırr. İcra direktörleri Kurulu iki yıl için görevlendirilen 24 üyeli ve sürekli karar organıdır.
Dünya Bankası, ülkelerin belirli sektörlerde reform yapmalarına veya belirli projeleri uygulamalarına (okul binalarının ve sağlık tesislerinin yapımı, su ve elektrik temini, hastalıklarla mücadele, çevrenin korunması gibi) yardımcı olmak için teknik ve finansal destek sağlayarak uzun vadeli ekonomik kalkınmayı ve yoksulluğun azaltılmasını destekler. Dünya Bankası yardımı genellikle uzun vadelidir ve hem üye ülkelerin katkılarından hem de tahvil ihraçları yoluyla karşılanır. Dünya Bankası çalışanları; genellikle belirli konulardaki sektörlerdeki veya tekniklerdeki uzmanlardan oluşur. Dünya bankasının merkezi ise Washington'da bulunuyor.
Dünya Bankası görevini aşırı yoksulluğu sona erdirmek ve ortak refahı teşvik etmek olarak özetliyor. Kendisini 'Gelişmekte olan ülkeler için dünyanın en büyük finansman ve bilgi kaynaklarından biri' olarak niteleyen Dünya Bankası'nın beş kurumu, yoksulluğu azaltma, paylaşılan refahı artırma ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etme taahhüdünü paylaşıyor. Söz konusu beş kurumu ise şunlardır:
Dünya Bankası yaptığı faaliyet için "Çok çeşitli finansal ürünler ve teknik yardım sağlıyoruz ve ülkelerin karşılaştıkları zorluklara yenilikçi bilgi ve çözümleri paylaşmalarına ve uygulamalarına yardımcı oluyoruz" diyor. Bu amaçla yukarıda bahsedilen kurumlardan IBRD finansal kalkınma ve politika finansmanı sağlıyor, IDA sıfırdan düşük faizli krediler ve hibeler sağlıyor, IFC özel sektör yatırımlarını harekete geçiriyor ve tavsiyelerde bulunuyor, MIGA politik risk sigortası sağlıyor, ICSID ise yatırım anlaşmazlıklarına çözüm buluyor.
Örneğin Dünya Bankası'nın sitesine göre Dünya Bankası Aralık 2021'da Türkiye'nin Yenilenebilir Jeotermal Enerji Üretimini Ölçeklendirmesi projesine katkı sağladığını duyuruyor ve "Dünya Bankası Yönetim Kurulu, Türkiye'deki Jeotermal Geliştirme Projesi için ısı kaynaklarından derinlere inerek yenilenebilir enerjinin gelişimini desteklemek için 300 milyon dolar değerinde iki krediyi onayladı. Krediler, 250 milyon $ değerindeki iki başlangıç kredisine Ek Finansman niteliğindedir" deniliyor.
David R. Malpass 5 Nisan 2019'da İcra Direktörleri Kurulu tarafından Dünya Bankası Grubu'nun 13. Başkanı olarak seçildi. Beş yıllık görevi 9 Nisan'da başladı.
DÜNYA BANKASI NEDİR?
Öncelikle Dünya Bankası nedir ve ne zaman kuruldu sorularının yanıtlarına bakalım. Dünya Bankası, 189 üye ülkeden oluşan bir kooperatif gibidir. 170'ten fazla ülkeden personel ve 130'dan fazla lokasyondaki ofisleri ile bir tür küresel ortaklıktır: Bu üye ülkeler veya hissedarlar, Dünya Bankası'ndaki nihai politika yapıcılar olan bir Guvernörler Kurulu tarafından temsil edilir. Dünya Bankası, 2. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD=International Bank for Reconstruction and Development) adıyla kuruldu. 1947 yılında ise Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma özelliğini kazandı. Dünya Bankası 1947'den beri geleneksel krediler, faizsiz krediler ve hibeler yoluyla 12.000'den fazla kalkınma projesine fon sağlamıştır.
Günümüzde dünya devletlerinin 189'u Dünya Bankası üyesidir. Bunlardan 11'i, Dünya Bankası sermayesinin yüzde 55'ine sahiptir. Dünya Bankası Guvernörler Kurulu, İcra direktörleri Kurulu, Başkanlık organları tarafından yönetilir. Guvernörler Kurulu, üye devletlerin atadıkları birer guvernör ve vekilinden oluşur ve yılda bir kez toplanırr. İcra direktörleri Kurulu iki yıl için görevlendirilen 24 üyeli ve sürekli karar organıdır.
DÜNYA BANKASI'NIN MERKEZİ NEREDE?
Dünya Bankası, ülkelerin belirli sektörlerde reform yapmalarına veya belirli projeleri uygulamalarına (okul binalarının ve sağlık tesislerinin yapımı, su ve elektrik temini, hastalıklarla mücadele, çevrenin korunması gibi) yardımcı olmak için teknik ve finansal destek sağlayarak uzun vadeli ekonomik kalkınmayı ve yoksulluğun azaltılmasını destekler. Dünya Bankası yardımı genellikle uzun vadelidir ve hem üye ülkelerin katkılarından hem de tahvil ihraçları yoluyla karşılanır. Dünya Bankası çalışanları; genellikle belirli konulardaki sektörlerdeki veya tekniklerdeki uzmanlardan oluşur. Dünya bankasının merkezi ise Washington'da bulunuyor.
DÜNYA BANKASI'NIN AMAÇLARI VE GÖREVLERİ NE?
Dünya Bankası görevini aşırı yoksulluğu sona erdirmek ve ortak refahı teşvik etmek olarak özetliyor. Kendisini 'Gelişmekte olan ülkeler için dünyanın en büyük finansman ve bilgi kaynaklarından biri' olarak niteleyen Dünya Bankası'nın beş kurumu, yoksulluğu azaltma, paylaşılan refahı artırma ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etme taahhüdünü paylaşıyor. Söz konusu beş kurumu ise şunlardır:
- Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)
- Uluslararası Kalkınma Derneği (IDA)
- Uluslararası Finans Kurumu (IFC)
- Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA)
- Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözümü Merkezi'dir (ICSID)
Dünya Bankası yaptığı faaliyet için "Çok çeşitli finansal ürünler ve teknik yardım sağlıyoruz ve ülkelerin karşılaştıkları zorluklara yenilikçi bilgi ve çözümleri paylaşmalarına ve uygulamalarına yardımcı oluyoruz" diyor. Bu amaçla yukarıda bahsedilen kurumlardan IBRD finansal kalkınma ve politika finansmanı sağlıyor, IDA sıfırdan düşük faizli krediler ve hibeler sağlıyor, IFC özel sektör yatırımlarını harekete geçiriyor ve tavsiyelerde bulunuyor, MIGA politik risk sigortası sağlıyor, ICSID ise yatırım anlaşmazlıklarına çözüm buluyor.
Örneğin Dünya Bankası'nın sitesine göre Dünya Bankası Aralık 2021'da Türkiye'nin Yenilenebilir Jeotermal Enerji Üretimini Ölçeklendirmesi projesine katkı sağladığını duyuruyor ve "Dünya Bankası Yönetim Kurulu, Türkiye'deki Jeotermal Geliştirme Projesi için ısı kaynaklarından derinlere inerek yenilenebilir enerjinin gelişimini desteklemek için 300 milyon dolar değerinde iki krediyi onayladı. Krediler, 250 milyon $ değerindeki iki başlangıç kredisine Ek Finansman niteliğindedir" deniliyor.
DÜNYA BANKASI BAŞKANI KİM?
David R. Malpass 5 Nisan 2019'da İcra Direktörleri Kurulu tarafından Dünya Bankası Grubu'nun 13. Başkanı olarak seçildi. Beş yıllık görevi 9 Nisan'da başladı.
- Ciro nedir?
- Brüt takas nedir?
- Temettü nedir?
- Kaldıraç nedir?
- Açığa Satış Nedir?
- Sabit Kur Rejimi Nedir?
- Dalgalı Kur Rejimi Nedir?
- Dolarizasyon nedir?
- Enflasyon Nedir?
