Levent Gökmen Demirciler [email protected]Türkiye'de Covid-19 kaynaklı vaka ve ölüm sayılarındaki artış sonrasında Almanya, Rusya ve İngiltere gibi ana pazarların kapanması, turizm sektöründe tüm hedeflerin ikinci yarı yıla kalmasına neden oldu. Haziranda yaşanacak gelişmeler, sektörün kaderini belirleyecek.
Türkiye'nin bacasız sanayisi olan turizm sektöründe çarklar çok ağır dönüyor. Pandeminin gölgesindeki 2020 sezonunda dip yapan sektörde, yurtdışından 16 milyon ziyaretçi gelirken tüm umutlar bu yıla ertelenmişti.
Hatta Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, 2021 turizm sezonunun nisan ayında Akdeniz'den başlayıp Ege'ye yayılacağını, mayısta hareketlenmenin başlayacağını ve bu yıl 31 milyon ziyaretçi beklediklerini açıklamıştı. Türkiye'nin aşılamada geri kalması ve vaka sayılarının zirve yapması nedeniyle sezon zora düşmüş durumda.
Sektör temsilcileri tam kapanma ve aşılanmanın hızlanması halinde toparlanmanın yaşanabileceğine dikkat çekiyordu. 17 günlük kapanma sürecinin yaşandığı şu günlerde Ekonomist Dergisi olarak turizmde bu yılki hedeflerin ne kadar ulaşılabilir olduğunu araştırdık.
GÖZLER HAZİRANDA
Rusya'dan İngiltere'ye ve Almanya'ya kadar Türkiye'ye turist gönderen hedef pazarlar, haziran ayına endekslenmiş durumda. Rusya'nın Türkiye'ye yönelik koyduğu charter uçuş yasağı hazirana kadar. Yine İngiltere'nin Türkiye'nin de aralarında olduğu ülkelere koyduğu yurtdışı seyahat yasağı haziranda bitecek.
Almanya aralarında Türkiye'nin de olduğu 'Yüksek riskli ülkeler' listesinin süresinin de haziranda bitmesi beklenirken, yine bu yıl daha da önem kazanacak olan iç pazar hareketliliği de kapanma nedeniyle hazirana ertelenmiş durumda.
Son birkaç yıldır kötü sezon geçiren turizm sektörüne yönelik kullandırılan banka kredilerini ödeyemeyen şirketlerin takip işlemleri ile işten çıkarma yasağı da haziran ayına ötelenmiş durumda. Bu nedenle haziran ayında gözlemlenecek olan gelişmeler, sektörün kaderini belirleyecek.
REZERVASYONLAR DEĞİŞTİ
29 Nisan-17 Mayıs arasında uygulanan tam kapanma, konaklama tesislerini de kapsıyor. Bu süreçte konaklama tesislerinden rezervasyon yapanlara da şehirlerarası seyahat kısıtlaması uygulanması nedeniyle Ramazan Bayramı için yapılan otel rezervasyonlarını etkiledi.
Kimi tatilini ileri tarihlere ertelerken, kimi de 29 Nisan öncesi otele giriş yaparak, genelde bir hafta olan tatilini üç haftalık tam kapanma dönemini kapsayacak şekilde uzattı. Yasaklar boyunca, Antalya ve çevresine tur operatörleri tarafından 103 bin civarında turistin getirilmesi bekleniyor.
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, tam kapanma döneminde alınan önlemlerin vaka sayılarında düşüş yaşanmasına ve bunun da yaz sezonu turizm hareketlerini olumlu yönde etkilemesini umduklarını söylüyor.
Bu kararın bayram dönemi yurtiçi turizm hareketliliğini engellendiği, ekonomik bir kayıp yaşanacağına dikkat çeken Bağlıkaya, "Maalesef seyahat acenteciliği bu dönemde de yine en çok etkilenen sektör olacak.
Bununla birlikte, alınan önlemlerin vaka sayılarında düşüş yaşanmasına ve bunun da yaz sezonu turizm hareketlerini olumlu yönde etkileyeceğini umuyoruz" diye konuşuyor.
DESTEK BEKLENİYOR
Bağlıkaya, mevcut vaka sayılarının yüksekliğinin yurtdışından Türkiye'ye turizm talebi oluşmasını engellemenin yanı sıra yurtiçi turizm hareketleri için de risk oluşturduğuna vurgu yapıyor.
Virüse karşı sürdürülen mücadelede en kısa zamanda etkili sonuçlara ulaşarak daha fazlacan kaybı vermemenin önemine dikkat çeken Bağlıkaya, şöyle devam ediyor: "İngiltere, yurtdışı seyahat kısıtlamasına ilişkin kararını 17 Mayıs'ta açıklayacak.
Rusya'nın da vaka sayılarından dolayı Türkiye'ye yönelik aldığı seyahat kısıtlaması kararının, 1 Haziran'da son bulması bekleniyor. Temennimiz yaz sezonuna vaka sayıları düşmüş bir ülke olarak girebilmek."
Bağlıkaya, kapanmanın sektöre getireceği yükün altından kalkılabilmesi için birtakım destekler verilmesinin ve yeni finansal kaynaklar sağlanmasının da önem arz ettiğini vurguluyor.
Bağlıkaya, sektöre özel destek paketi sağlanması, kredi borçlarının uygun şartlarda ve faiz oranlarıyla yeniden yapılandırılması ile alınan önlemlere ek olarak bankacılık kayıtlarına ilişkin sicil affı getirilmesinin fayda sağlayacağını da söylüyor.
SEZONU KURTARMA UMUDU
Elite Hotels CEO'su Eyüp Babür de henüz açılmamış resort otellerin açılışlarını Ramazan Bayramı sonrasına ve 1 Haziran'a erteleyerek rasyonel bir karar verdiklerini söylüyor. Babür, Kapanma süresinde otel sektörünün uğrayacağı zararın gelmekte olan yaz sezonunun kurtuluşu için olumlu bir bedel olduğuna vurgu yapıyor.
Bu kapanmanın arkasından önümüzde yavaş bir kalkınma sürecinin olacağını ümit ettiklerini belirten Babür, "Ancak bu süreç her ne kadar kapsamlı olabilecekse olsun, uğranılan hasarları telafi etmekten çok uzak kalacaktır.
Dolayısıyla, devlet tarafından güncel olarak sağlanan desteklerin en azından yıl sonuna kadar devam etmesi, ülkemiz turizm sektörünün döviz üretkenliğine paha biçilmez bir ivme ve destek verecektir" diyor.
İLK ÇEYREKTE KAN KAYBI SÜRDÜ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yılın ilk üç aylık döneminde Türkiye'ye gelen ziyaretçi sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 53,9 azalarak 2,6 milyon kişi oldu. Bunların yüzde 70,2'sini 1,8 milyon kişi ile yabancılar, yüzde 29,8'ini ise 774 bin 241 kişi ile yurtdışında ikamet eden yurttaşlar oluşturdu.
İlk çeyrekte turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,2 azalarak 2,4 milyar dolar oldu. Bu dönemde yurtdışına çıkan Türk vatandaşı sayısı geçen yıla göre yüzde 83,9 azalarak 281 bin 322 kişi olurken, turizm gideri yüzde 70,2 azalarak 236 milyon 423 bin dolar oldu.
MÜBERRA ERESİN TÜROB BAŞKANI “HER ŞEY AŞIYA BAĞLI”
“Uluslararası hava trafiği henüz açılmadığından baharda öngördüğümüz hareketlenme eylül ayına kaydı. Aşılama bizde ve diğer ülkelerde hızla tamamlanırsa, uluslararası hava trafiği de açılırsa eylül beklentisi, haziran, temmuz aylarına çekilebilir.
Avrupa’dan ve diğer büyük turizm pazarlarımızdan gelen ilk sinyallere bakıldığında da şehir otellerinin işleri yıl sonuna kadar çok zor görünüyor.
Turizm sektörü 7-8 ay daha destek alabilirse 2022’den itibaren takip eden 3-4 yılda tüm kayıpları kapatıp üzerine çıkacaktır, Türkiye ekonomisine eskiden olduğu gibi en büyük desteği verecektir.”
