ABD'nin çelik ithalatına ek vergi koyması, Türkiye'den bu ülkeye olan 1,2 milyar dolarlık ihracatı tehlikeye soktu. Türkiye'nin ABD çelik pazarından çıkmak zorunda kalabileceğini belirten ihracatçılar, Uzakdoğu ve Ortadoğu pazarına yönelecek.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
ABD'nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği ek vergiler dünyada "ticaret savaşları mı başlıyor" endişesi yaratırken, söz konusu vergilerden en çok etkilenecek ülkelerden biri de Türkiye olacak.
Trump yönetimi şu ana kadar ek vergilerden muaf tutulacak ülkeler arasına Türkiye'yi almazken, ABD'ye yılda yaklaşık 1,2 milyar dolarlık ihracat tehlikeye girmiş durumda. Sektör temsilcileri, ABD pazarının kaybedilmesi halinde ortaya çıkacak zararı Uzakdoğu ve Ortadoğu pazarlarıyla gidermeye çalışacak.
ABD Başkanı Donald Trump'ın seçim döneminde kendisine destek veren çelik üreticilerini korumaya yönelik yüzde 25'lik ek ithalat vergisi uygulaması 23 Mart Cuma günü yürürlüğe girdi.
Tüm dünyadan gelen itirazlara karşın uygulamadan geri adım atmayan Trump yönetimi, gelen tepkileri hafifletmek amacıyla bazı ülkeleri yeni vergilerden muaf tuttuğunu ilan etti. Bu ülkeler Meksika, Kanada, Avrupa Birliği (AB) üyeleri, Arjantin, Avustralya, Brezilya ve Güney Kore olarak açıklandı. ABD'ye milyarlarca dolarlık çelik ihraç eden ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkeler ise muafiyet listesine alınmadı.
Yeni vergilerin uygulamaya başlanmasına rağmen, Ekonomi Bakanlığı, ABD'den Türkiye'nin de muafiyet listesine girmesi için talepte bulunmaya devam ediyor. Ancak bugüne kadar bu konuda olumlu bir yanıt alınabilmiş değil.
ETKİSİ NE OLUR?
Peki ABD'nin çelik ithalatına getirdiği korumacılık duvarı geri dönülemez şekilde uygulanmaya devam edildiği takdirde, Türk çelik ihracatçıları ne yapacak?
Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) verilerine göre, 2017 sonu itibariyle Türkiye'nin 11,5milyar dolarlık toplam çelik ihracatının yaklaşık yüzde 10'u ABD'ye gerçekleştiriliyor.
Son 9 yılda ABD'ye çelik ihracatı yüzde 37 artarken, 2017 sonunda değer bazında 1 milyar 116 milyon dolarlık, miktar bazında ise 1,8 milyon tonluk ihracat yapıldı. ABD verilerine göre 2017 yılında ABD'nin toplam çelik ithalatı ise 36,9 milyon ton olarak gerçekleşti.
"İHRACAT ŞİMDİDEN DÜŞTÜ"
Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Namık Ekinci, geçen yıldan bu yana yasanın yürürlüğe girme ihtimalinin bile ihracata olumsuz etki ettiğini ifade ediyor. Ekinci, "Yüksek vergi tedirginliği 2018 yılının ilk iki ayında ihracat rakamlarımıza olumsuz şekilde yansıdı.
Birliğimiz verilerine göre ABD'ye ihracatımız Ocak-Şubat 2018 döneminde sert bir şekilde düştü. Söz konusu dönemde ABD'ye miktarda yüzde 60 azalışla 195 bin ton, değerde ise yüzde 45 düşüşle 134,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik" şeklinde konuşuyor.
ABD'nin anti-damping davaları ile yapamadığını şimdi vergi düzenlemesiyle yaparak Türkiye'yi zor durumda bıraktığını kaydeden Namık Ekinci, "Yasa baştan sona haksız olsa da bazı ülkeleri ayırıp diğerlerine vergi getirmek kabul edilemez bir durum.
Dolayısıyla Meksika sıfır gümrükle ABD'ye mal satarken Türkiye'nin yüzde 25 vergi ile mal satması mümkün değildir. Bu uygulamanın geçerli olduğu süre boyunca Türkiye ABD pazarında oyun dışına itilecektir" diye konuşuyor.
Türk çelik sektörünün ihracatında en önemli pazarlarından biri konumunda bulunan ABD pazarındaki kayıpları alternatif pazarlarla telafi etmek için çalışacaklarını vurgulayan Ekinci, bu noktada Uzakdoğu ve Ortadoğu ülkelerine ağırlık verileceğini söylüyor.
BORUSAN FABRİKAYA YÜKLENECEK
Türk çelik sektörünün ABD pazarında boy gösteren önemli oyuncuları da süreci yakından takip ediyor. ABD'ye hem ihracat yapan hem de bu ülkede bir çelik fabrikası bulunan Borusan, bu şirketlerin başında geliyor.
2017'de ABD satışlarından 600 milyon dolarlık ciro elde eden Borusan, bunun yaklaşık 250 milyon dolarını ABD fabrikasından, geri kalanını ise Türkiye'den yaptığı ihracatla elde etti. Şirketin bu yılki ABD'ye ihracat hedefi ise 180 milyon dolara düşürüldü.
ABD'nin çeliğe uygulamaya başladığı ek vergilerin bu yıl için kendilerinde önemli bir kayıp yaratmayacağı açıklaması yapan Borusan CEO'su Agah Uğur, "Türkiye'nin çelik ihracatı bir miktar durabilir, fiyatlar yerleşince tekrar devam eder, toplamda pek olumsuz etki olmaz.
ABD sanayisi yüksek fiyattan çelik alacağı için kayıp onlarda olacak" diyor. Şirket, ABD'de çıkacak verginin ayrıntılarına göre bu ülkedeki fabrikasını büyütmeyi gündemine almış durumda. İlk etapta, iki vardiya olan üretimin üç vardiyaya çıkarılması planlanıyor.
ASSAN AFRİKA'YA BAKIYOR
ABD pazarında faaliyetlerini giderek artıran bir diğer Türk şirketi de Kibar Holding bünyesindeki Assan Alüminyum. Şirketin yakın zamana kadar ABD'ye ihracatı katlayarak büyütme planı vardı. Öyle ki şu an 25 bin ton olan yıllık ihracatın kısa sürede 300 bin tona kadar çıkarılması planlanıyordu. Şirketin bunun için ABD'de üretim tesisi kurma hedefi de bulunuyordu.
Assan Alüminyum Genel Müdürü Göksal Güngör, ABD'de büyümenin ilk adımı olarak Şikago'da bir ofis açtıklarını belirtiyor. Güngör, "Ek verginin işlerimizi etkilemeyeceğini söylemek gerçekçi olmaz.
Ancak ABD pazarıyla ilgili büyüme hedeflerimizi bu nedenle ertelemiyoruz, planlarımızı sürdürüyoruz" diyor. Güngör, alternatif pazar arayışlarına ilişkin olarak ise "Kuzey Afrika'nın gelişmiş bölgeleri gibi farklı gelişen pazarlarla ilgili çalışmalarımız devam ediyor" diye konuşuyor.
ÇİN VE RUSYA'YA DİKKAT!
Çelik ihracatçıları ek vergi yüzünden ABD'ye ihracatın zorlaşması nedeniyle alternatif pazarlara yönelmeyi planlıyor ama bu pazarlarda da rekabetin keskinleşmesinden endişe ediyor. Assan Alüminyum Genel Müdürü Göksal Güngör, Çin ve Rusya gibi ülkelerin ek vergi nedeniyle ABD'ye ihraç edemedikleri ürünleri diğer pazarlara yönlendirmelerinin söz konusu olduğuna dikkat çekiyor.
Güngör, "Buna karşı alınacak önlemlerin bizim ihracatımızı da zorlaştırması tehlikesi var. Bu konular hükümetimiz tarafından da yakından takip ediliyor. Bu konuda en kısa zamanda bir önlem alınmasının faydalı olacağı düşüncesindeyiz" diye konuşuyor.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
ABD'nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği ek vergiler dünyada "ticaret savaşları mı başlıyor" endişesi yaratırken, söz konusu vergilerden en çok etkilenecek ülkelerden biri de Türkiye olacak.
Trump yönetimi şu ana kadar ek vergilerden muaf tutulacak ülkeler arasına Türkiye'yi almazken, ABD'ye yılda yaklaşık 1,2 milyar dolarlık ihracat tehlikeye girmiş durumda. Sektör temsilcileri, ABD pazarının kaybedilmesi halinde ortaya çıkacak zararı Uzakdoğu ve Ortadoğu pazarlarıyla gidermeye çalışacak.
ABD Başkanı Donald Trump'ın seçim döneminde kendisine destek veren çelik üreticilerini korumaya yönelik yüzde 25'lik ek ithalat vergisi uygulaması 23 Mart Cuma günü yürürlüğe girdi.
Tüm dünyadan gelen itirazlara karşın uygulamadan geri adım atmayan Trump yönetimi, gelen tepkileri hafifletmek amacıyla bazı ülkeleri yeni vergilerden muaf tuttuğunu ilan etti. Bu ülkeler Meksika, Kanada, Avrupa Birliği (AB) üyeleri, Arjantin, Avustralya, Brezilya ve Güney Kore olarak açıklandı. ABD'ye milyarlarca dolarlık çelik ihraç eden ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkeler ise muafiyet listesine alınmadı.
Yeni vergilerin uygulamaya başlanmasına rağmen, Ekonomi Bakanlığı, ABD'den Türkiye'nin de muafiyet listesine girmesi için talepte bulunmaya devam ediyor. Ancak bugüne kadar bu konuda olumlu bir yanıt alınabilmiş değil.
ETKİSİ NE OLUR?
Peki ABD'nin çelik ithalatına getirdiği korumacılık duvarı geri dönülemez şekilde uygulanmaya devam edildiği takdirde, Türk çelik ihracatçıları ne yapacak?
Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) verilerine göre, 2017 sonu itibariyle Türkiye'nin 11,5milyar dolarlık toplam çelik ihracatının yaklaşık yüzde 10'u ABD'ye gerçekleştiriliyor.
Son 9 yılda ABD'ye çelik ihracatı yüzde 37 artarken, 2017 sonunda değer bazında 1 milyar 116 milyon dolarlık, miktar bazında ise 1,8 milyon tonluk ihracat yapıldı. ABD verilerine göre 2017 yılında ABD'nin toplam çelik ithalatı ise 36,9 milyon ton olarak gerçekleşti.
"İHRACAT ŞİMDİDEN DÜŞTÜ"
Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Namık Ekinci, geçen yıldan bu yana yasanın yürürlüğe girme ihtimalinin bile ihracata olumsuz etki ettiğini ifade ediyor. Ekinci, "Yüksek vergi tedirginliği 2018 yılının ilk iki ayında ihracat rakamlarımıza olumsuz şekilde yansıdı.
Birliğimiz verilerine göre ABD'ye ihracatımız Ocak-Şubat 2018 döneminde sert bir şekilde düştü. Söz konusu dönemde ABD'ye miktarda yüzde 60 azalışla 195 bin ton, değerde ise yüzde 45 düşüşle 134,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik" şeklinde konuşuyor.
ABD'nin anti-damping davaları ile yapamadığını şimdi vergi düzenlemesiyle yaparak Türkiye'yi zor durumda bıraktığını kaydeden Namık Ekinci, "Yasa baştan sona haksız olsa da bazı ülkeleri ayırıp diğerlerine vergi getirmek kabul edilemez bir durum.
Dolayısıyla Meksika sıfır gümrükle ABD'ye mal satarken Türkiye'nin yüzde 25 vergi ile mal satması mümkün değildir. Bu uygulamanın geçerli olduğu süre boyunca Türkiye ABD pazarında oyun dışına itilecektir" diye konuşuyor.
Türk çelik sektörünün ihracatında en önemli pazarlarından biri konumunda bulunan ABD pazarındaki kayıpları alternatif pazarlarla telafi etmek için çalışacaklarını vurgulayan Ekinci, bu noktada Uzakdoğu ve Ortadoğu ülkelerine ağırlık verileceğini söylüyor.
BORUSAN FABRİKAYA YÜKLENECEK
Türk çelik sektörünün ABD pazarında boy gösteren önemli oyuncuları da süreci yakından takip ediyor. ABD'ye hem ihracat yapan hem de bu ülkede bir çelik fabrikası bulunan Borusan, bu şirketlerin başında geliyor.
2017'de ABD satışlarından 600 milyon dolarlık ciro elde eden Borusan, bunun yaklaşık 250 milyon dolarını ABD fabrikasından, geri kalanını ise Türkiye'den yaptığı ihracatla elde etti. Şirketin bu yılki ABD'ye ihracat hedefi ise 180 milyon dolara düşürüldü.
ABD'nin çeliğe uygulamaya başladığı ek vergilerin bu yıl için kendilerinde önemli bir kayıp yaratmayacağı açıklaması yapan Borusan CEO'su Agah Uğur, "Türkiye'nin çelik ihracatı bir miktar durabilir, fiyatlar yerleşince tekrar devam eder, toplamda pek olumsuz etki olmaz.
ABD sanayisi yüksek fiyattan çelik alacağı için kayıp onlarda olacak" diyor. Şirket, ABD'de çıkacak verginin ayrıntılarına göre bu ülkedeki fabrikasını büyütmeyi gündemine almış durumda. İlk etapta, iki vardiya olan üretimin üç vardiyaya çıkarılması planlanıyor.
ASSAN AFRİKA'YA BAKIYOR
ABD pazarında faaliyetlerini giderek artıran bir diğer Türk şirketi de Kibar Holding bünyesindeki Assan Alüminyum. Şirketin yakın zamana kadar ABD'ye ihracatı katlayarak büyütme planı vardı. Öyle ki şu an 25 bin ton olan yıllık ihracatın kısa sürede 300 bin tona kadar çıkarılması planlanıyordu. Şirketin bunun için ABD'de üretim tesisi kurma hedefi de bulunuyordu.
Assan Alüminyum Genel Müdürü Göksal Güngör, ABD'de büyümenin ilk adımı olarak Şikago'da bir ofis açtıklarını belirtiyor. Güngör, "Ek verginin işlerimizi etkilemeyeceğini söylemek gerçekçi olmaz.
Ancak ABD pazarıyla ilgili büyüme hedeflerimizi bu nedenle ertelemiyoruz, planlarımızı sürdürüyoruz" diyor. Güngör, alternatif pazar arayışlarına ilişkin olarak ise "Kuzey Afrika'nın gelişmiş bölgeleri gibi farklı gelişen pazarlarla ilgili çalışmalarımız devam ediyor" diye konuşuyor.
ÇİN VE RUSYA'YA DİKKAT!
Çelik ihracatçıları ek vergi yüzünden ABD'ye ihracatın zorlaşması nedeniyle alternatif pazarlara yönelmeyi planlıyor ama bu pazarlarda da rekabetin keskinleşmesinden endişe ediyor. Assan Alüminyum Genel Müdürü Göksal Güngör, Çin ve Rusya gibi ülkelerin ek vergi nedeniyle ABD'ye ihraç edemedikleri ürünleri diğer pazarlara yönlendirmelerinin söz konusu olduğuna dikkat çekiyor.
Güngör, "Buna karşı alınacak önlemlerin bizim ihracatımızı da zorlaştırması tehlikesi var. Bu konular hükümetimiz tarafından da yakından takip ediliyor. Bu konuda en kısa zamanda bir önlem alınmasının faydalı olacağı düşüncesindeyiz" diye konuşuyor.
