Piyasadaki genel beklenti, ekim enflasyonunun yüzde 2,7 ila yüzde 3 arasında gerçekleşmesiydi. Fakat tüketici enflasyonu ekim ayında beklentilerin altında gelerek yüzde 2,55 oranında artış gösterdi. Yıllık enflasyon da yüzde 32,87 olarak hesaplandı. Üretici Fiyat Endeksi ise aylık yüzde 1,63 artarken; yıllık yüzde 27 seviyesini gördü. Tüketici Fiyat Endeksi, eylülde piyasa beklentilerini aşarak yüzde 3,23 oranında artış gösterirken, yıllık enflasyon yüzde 33,29 olarak gerçekleşmişti.
GIDA VE KONUTTA SON DURUM
En yüksek ağırlığa sahip üç ana harcama grubunun yıllık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 34,87 artış, ulaştırmada yüzde 27,33 artış ve konutta yüzde 50,96 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların yıllık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 8,44, ulaştırmada yüzde 4,34 ve konutta yüzde 7,75 oldu. En yüksek ağırlığa sahip üç ana harcama grubunun aylık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 3,41 artış, ulaştırmada yüzde 1,07 artış ve konutta yüzde 2,66 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların aylık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,83, ulaştırmada yüzde 0,16 ve konutta yüzde 0,45 oldu. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5’li Düzey) 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla, 18 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, yedi temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 118 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti. Öte yandan, İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından hesaplanan İstanbul’da ekim ayında Tüketici Fiyat İndeksi yüzde 3,31 arttı. TÜİK TÜFE öncü verisi olarak da görülen endekste yıllık değişim yüzde 40,84 oldu.
VATANDAŞIN BEKLENTİSİ DÜZELMİYOR
Bu arada, ekim verileri itibarıyla aylık enflasyondaki yavaşlamaya rağmen, vatandaşların gelecek döneme ilişkin enflasyon beklentisi yeniden yükselişe geçmiş durumda. Yıllık enflasyon beklentileri, ekimde piyasa katılımcıları ve hane halkı için artarken, reel sektör için geriledi. TCMB’nin Eylül 2025 “Sektörel Enflasyon Beklentileri” verilerine göre, ekimde 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentileri bir önceki aya göre, piyasa katılımcıları için 1,01 puan artarak yüzde 23,26’ya, hanehalkı için 1,40 puan artarak yüzde 54,39‘a yükseldi. Reel sektör için ise 0,50 puan azalarak yüzde 36,30’a geriledi. Sektörel enflasyon beklentileri eylülde tüm sektörlerde azalırken, hanehalkı için 1,08 puan azalarak yüzde 52,99’a gerilemişti. Gelecek 12 aylık dönemde enflasyonun düşeceğini bekleyen hanehalkı oranı ise bir önceki aya göre 0,85 puan azalarak yüzde 26,50 seviyesine indi. Dolayısıyla, her ne kadar ekim verileri 2026’ya yaklaşırken enflasyonla mücadelede yeniden bir umut yaratsa da geniş tüketici kitleleri hala enflasyonun kayda değer oranda düşeceğine dair bir inanç geliştiremiyor.
PROF. DR. SİNAN ALÇIN / İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
“Üretici enflasyonuna dikkat edilmeli”
“Son iki ayda beklentileri aşan aylık enflasyonun ardından ekim ayında beklentilerin aşağısında gelen enflasyon oranı, dezenflasyonist sürecin iki aylık aradan sonra yeniden rayına girdiğinin bir sinyali olabilir. Haziran 2025 sonrasında hem Türkiye’deki zirai don olayları hem de İsrail’in İran saldırısı sonrasında petrol fiyatlarındaki artış, son aylarda enflasyon beklentilerinin bozulmasında etkili oldu. Ekim itibarıyla bundan bir geri dönüş görüyoruz. Bu sayede TCMB, 2026 sonu için hedef öngörülerinde yapması muhtemel revizyonları daha dar bir koridorda tutabilir. Öte yandan üretici fiyat endeksinde bir hareketlenme var, bunu dikkatle takip etmek gerekiyor.”
DIŞ TİCARET AÇIĞI YÜZDE 24 ARTTI
Türkiye’nin dış ticaretinde ihracat yönlü yavaşlama etkisini giderek artırıyor. Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan ekim ayı dış ticaret verilerine göre, ekimde ihracat yıllık yüzde 2,3 artışla 24 milyar dolar oldu. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 6,6 yükselişle 31,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle, ekim ayında dış ticaret açığı yüzde 24 artarak 7,4 milyar dolara yükseldi. Ticaret Bakanlığı’nın ekim ayına ilişkin geçici dış ticaret istatistiklerini içeren veri bülteninde yer alan bilgilere göre, bu dönemde dış ticaret hacmi yüzde 4,7 artışla 55 milyar 363 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı, geçen ay yıllık bazda 3,3 puan azalışla yüzde 76,5’e geriledi. Enerji verileri hariç tutulduğunda söz konusu oran 4,6 puan gerileyerek yüzde 86,2 olurken enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda 1,1 puan azalışla yüzde 96’ya düştü.
TÜKETİM MALI İHRACATINDA DÜŞÜŞ
Geçen ay en çok ihracat yüzde 3,9 artış ve 11 milyar 584 milyon dolarla “ham madde (ara mallar)” grubunda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 5,2 azalış ve 8 milyar 341 milyon dolarla “tüketim malları”, yüzde 20,5 artış ve 3 milyar 591 milyon dolarla “yatırım (sermaye) malları” takip etti. Söz konusu ayda sektörlere göre ihracatın payı, imalat sanayisinde yüzde 94,4 (22 milyar 668 milyon dolar), tarım, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 3,3 (785 milyon dolar), madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,6 (390 milyon dolar) oldu. Ekimde en fazla ihracat yapılan ülke, 2 milyar 3 milyon dolarla Almanya olarak öne çıktı. Bu ülkenin ardından 1 milyar 434 milyon dolarla ABD ve 1 milyar 397 milyon dolarla İngiltere geldi.
İMALAT PMI ÜÇ AYIN EN DÜŞÜĞÜNDE
Sanayide çarkların yavaşlaması 19’uncu ayına girdi. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI anketinin Ekim 2025 dönemi sonuçlarına göre, eylülde 46,7 olan manşet PMI ekimde hafif bir düşüşle 46,5’e gerileyerek son üç ayın en düşük değerini aldı. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçları, imalat sanayi sektörünün faaliyet koşullarında bozulmanın 19’uncu aya ulaştığına ve düşüşün eylül ayına kıyasla daha yüksek oranda gerçekleştiğine işaret ediyor. Ayrıca rapor, son dört ayda ilk kez olmak üzere, anket kapsamında izlenen 10 sektörün tamamında üretimin yavaşladığını gösterdi.
Anket katılımcılarının geri bildirimleri, müşteri talebinde zayıflamaya ve buna bağlı olarak da yeni siparişlerde yavaşlamayı da gösteriyor. Yeni siparişlerdeki gerileme nispeten hafiflemekle beraber ekim ayında da sürerken, zayıflama iç talepte olduğu gibi ihracat pazarlarında da gözlendi. Böylece yurt dışından alınan yeni siparişler de ekimde yavaşlama sergiledi.
YENİ SİPARİŞLERDE AZALMA
Yeni siparişlerin azalmasıyla birlikte, imalatçılar ayrılan personelin yerine işe alım yapma ve ek girdi satın alma konusunda isteksiz davrandı. Bunun sonucu olarak, istihdam, satın alma faaliyetleri ve girdi stokları azalma kaydetti. Girdi talebindeki düşüş, bazı firmalarda tedarikçilerin teslimatlarını hızlandırabilmelerini sağladı. TL’deki değer kaybının ham madde fiyatları üzerindeki baskıyı artırmasına bağlı olarak girdi maliyetleri ekim ayında keskin şekilde artmaya devam etti. Bununla birlikte, enflasyon eylül ayına kıyasla hafif ivme kaybetti. Benzer şekilde nihai ürün fiyatlarındaki artış hız kesmekle beraber yine güçlü düzeyde gerçekleşti.
