Mart seçimlerine damga vuran yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı, seçimler geride kalmış olsa da gündemdeki yerini koyuyor. TÜİK'in açıkladığı mart ayına ilişkin enflasyon verilerine göre, ramazan ayını da içine alan mart ayında aylık enflasyon az da olsa hız kesti ve yüzde 3,16 oranında artış gösterdi.
Şubat ayında yıllık enflasyon yüzde 67,07 olurken, aylık enflasyon da yüzde 4,53 olarak kaydedilmişti. Mart döneminde yıllık enflasyon ise yüzde 68,50 olarak hesaplandı. Böylelikle, ilk üç ayda enflasyon yüzde 14,39 oranında gerçekleşmiş oldu. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ise, aylık yüzde 3,29 ve yıllık yüzde 51,47 arttı.
GERÇEKTEN YAVAŞLIYOR MU?
Martta aylık enflasyonun ramazan ayında özellikle gıdada yaşanan fiyat artışlarına rağmen yüzde 3,7 civarındaki piyasa beklentisinin altında gelmesi, hükümet kanadında memnuniyetle karşılandı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyon verilerinin açıklanmasından sonra yaptığı açıklamada, “Aylık enflasyon, öngörümüz doğrultusunda mart ayında geriledi" dedi.
PEKİ GERÇEKTEN BÖYLE Mİ?
TÜİK, enflasyon sepetine koyduğu madde fiyat listesini açıklamadığı için, aylık enflasyonun nasıl hız kestiğini göremiyoruz. Öte yandan bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) mart ayında yüzde 5,68 artarken, son 12 aylık artışı ise yüzde 124,63 olarak gerçekleşti.
ENAG'a göre, TÜİK'in yüzde 3,4 olarak açıkladığı gıda ve alkolsüz içkiler enflasyonu ise mart ayında yüzde 10,06 artış kaydetti. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) Gıda Fiyat Endeksi (TEGE) verilerine göre de, 1-14 Nisan 2024 döneminde aylık gıda enflasyon oranı yüzde 4,28 olarak hesaplandı. Yedi aylık birikimli gıda enflasyonu ise TEGE'de yüzde 44,74 olarak ölçüldü.
Bu arada İTO'nun hesaplamalarına göre mart ayında İstanbul'un perakende fiyat enflasyonunun aylık yüzde 3,93, yıllık yüzde 78,25 olarak hesaplandığını da not edelim.
Tüm bu veriler bize gösteriyor ki, ramazan ayına rağmen enflasyonda TÜİK'in açıkladığı oranda bir gerileme güven vermiyor. Dolayısıyla 'enflasyonda geri çekilme başlıyor' demek için henüz erken.
Yaşlı nüfus yoksullaşıyor
Yerel seçimlerde sandıktan AKP iktidarının 22 yıllık geçmişinde ilk kez ikinci parti olarak çıkması, büyük oranda ekonomideki kötü gidişattan ve özellikle emeklilerin isyanından kaynaklandığı yorumları yapıldı. TÜİK'in mart sonunda yayınladığı 'İstatistiklerle Yaşlılar-2023' araştırmasına göre, gerçekten de Türkiye'de nüfus hem giderek yaşlanıyor hem de yaşlıların yoksulluk oranı hızlı bir artış gösteriyor.
Yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2018 yılında 7 milyon 186 bin 204 kişi iken son beş yılda yüzde 21,4 artarak 2023 yılında 8 milyon 722 bin 806 kişi oldu. Böylelikle yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı yüzde 10 oldu.
Yaşlı nüfusun yoksulluk oranı ise 2019 yılında yüzde 14,2 iken, yalnızca 4 yıl sonra, 2023 yılında yüzde 21,7'ye yükseldi. İş gücü istatistiklerine göre, iş gücüne katılma oranı 2019 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için yüzde 53 iken, 2023 yılında yüzde 53,3 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2019 yılında yüzde 12 iken, 2023 yılında yüzde 12,2 oldu.
