Ekonomi yönetiminin Eylül 2021 itibarıyla başlattığı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "faiz sebep, enflasyon sonuç" önermesine dayanan "Yeni Ekonomi Modeli", aradan geçen altı ayda faizin 500 baz puan indirilmesine rağmen enflasyon ve cari açıkta rekor seviyeler görülmesine engel olamadı.
İktisat biliminin temel prensiplerini karşısına alan bu ekonomi modelinin işe yaramayacağını ve toplumun satın alma gücünde ciddi tahribat yaratacağını bu sayfalarda defalarca dile getirmeye çalıştık. Ancak bugün itibarıyla uygulanan modelden geri dönüşe ilişkin bir sinyal, ne yazık ki yok.
FAİZ-ENFLASYON FARKI
Geçen eylül ayında yüzde 19,58 olan tüketici enflasyonu, Mart 2022'de yüzde 61,14'e yükseldi. Böylelikle son 20 yılın en yüksek tüketici enflasyonu görülmüş oldu. Aynı dönemde üretici enflasyonu ise yüzde 44'ten yüzde 115'e çıktı. Çekirdek enflasyon ise yüzde 48,39 olarak kaydedildi. Yine bu altı aylık süreçte 5 puanlık indirimle yüzde 14'e çekilen ve nisanda da sabit tutulan politika faizi ile tüketici enflasyonu arasındaki fark 57,14 puan ile rekor kırmış durumda.
Mart enflasyonuna baktığımız zaman, en yüksek artışın akaryakıt ürünlerindeki zamların etkisiyle ulaştırmada yaşandığını görüyoruz. Ulaştırmanın ardından gıda en yüksek enflasyona sahip ana grup oldu. Yıllık en düşük artış ise yüzde 15,08 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 26,73 ile eğitim, yüzde 26,95 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde
34,95 ile sağlık oldu. Mart 2022'de endekste kapsanan 409 maddeden 69 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 27 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 313 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Martta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 20,01 ile şehirlerarası otobüs ücreti, yüzde 17,51 ile kıvırcık, yüzde 17,1 ile beyaz lahana, yüzde 16,36 ile portakal, yüzde 15,54 ile mantar, yüzde 14,95 ile kuzu eti ve yüzde 14,88 ile tavuk eti yer aldı.
YÜKSELİŞ SÜRECEK Mİ?
Şubat ayının son ayında patlak veren Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Türkiye ekonomisinin kırılgan halini daha da hassas bir hale getirdi. işgalin gıda ve enerji fiyatlarında yarattığı baskı, Türkiye'de enflasyon üzerinde ekstra bir olumsuz etkiye neden oldu.
Bu etkinin boyutlarını nisan ve mayıs enflasyonunda daha net göreceğiz. Bugünden baktığımızda ise yaz başında enflasyonun yüzde 70'i aşması büyük bir olasılık olarak öne çıkıyor. Bugünlerde Hazine ve Maliye Bakanı Nebati'nin yaptığı "Aralık'tan sonra enflasyon düşmeye başlayacak" açıklamasını da bir müjde olarak görmekten ziyade, istatistik biliminin bir sonucu olarak görmek gerekiyor.
Zira Aralık 2021 ve Ocak 2022 enflasyon gerçekleşmelerine bakacak olursak, Aralık 2022 itibarıyla baz etkisiyle enflasyonda 20 puana yakın bir düşüş görmemiz şaşırtıcı olmayacak. Öte yandan ne yazık ki enflasyondaki bu düşüş sonucunda, halkın alım gücünde bir iyileşme
