Bir süredir Yumurtalık'ta rafineri yatırımı planlayan Erdemoğlu Holding, bu hedefinde sona geldi. Arazi engeline takılan yatırımda ilgili bakanlıklarla görüşme halinde olduklarını belirten Erdemoğlu Holding YKB İbrahim Erdemoğlu, "10 yılda 20 milyar dolarlık yatırım yapılacak" diyor.
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
Erdemoğlu Holding için yedi yıl önce Sabancı Holding'den Sasa'yı alarak polyester sektörüne giriş yapması önemli bir dönüm noktası oldu. Çok değil, 2001 yılında 30 milyon dolarlık bir ciroya sahip olan holdingin, bu yatırımın da katkısıyla 2021'i 3 milyar dolar ciroyla kapatması bekleniyor.
03 – 1 6 Ekim 2021 tarihli sayıdan
Beş yıl sonrası için ise hedef iki kat büyüyerek 6 milyar dolar ciroya ulaşmak. Bu hedefi getirecek olan ise grubun en büyük iş alanı olan Sasa'daki yeni adımlar ve rafineri yatırımı olacak.
Halı, mobilya, tekstil gibi alanlarda faaliyet gösteren grubun gündeminde bir süredir yer alan yumurtalıktaki rafineri yatırımında süreç hızlandı. Polyesterin hammaddesi PTA üretimi için yatırımı hızlandıran grup, halı sektöründe ise etkinliğini artırmak hedefiyle duvardan duvara halı üretimi için ek yatırımı gündemine aldı.
Pandemi sürecinde üretime ara vermediklerini ve yatırımlara odaklandıklarını aktaran Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, Yumurtalık'ta rafineri yatırımıyla ilgili bakanlıklarla görüşme halinde olduklarını ve sona geldiklerini söylüyor.
Epeydir beklenen bu yatırımda son durumu değerlendiren Erdemoğlu, sorularımızı yanıtladı:
Grup pandemi sürecinde önemli yatırımları duyurdu. Bu yatırımlarda son durum nedir?
Bugün Sasa Polyester'de kurmuş olduğumuz üç yeni tesis devreye girmiş olup, PTA tesisi de 2023 yılı ilk aylarında üretime başlayacak. Sasa'da devreye giren 1 milyar dolarlık yatırımın ardından şimdi ikinci dilim yatırım 2020 sonunda başladı. 2023'te tamamlanacak bu yatırım da 1,5 milyar dolar tutarında olacak. Bu yatırımla kapasite 1,6 milyon ton PTA yani polyesterin hammaddesini üreteceğiz. Türkiye'nin ithal ettiği 1 milyar dolarlık cari açığa katkısı olacak.
Grubun büyüme stratejisinden söz eder misiniz?
1983 yılında bir halı tezgâhımız vardı ve değeri 10 bin dolardı. Biz oradan gelen kârı yemedik. Oradan kazandığımızı katlayarak bu günlere geldik. Dolayısıyla bugünde hissedarlarımıza kârlılık dağıtmıyoruz. Elde ettiğimiz kârlar şirkete kalıyor.
Hızlı büyümemizin altında yatan neden budur. Tabii kapasitemiz bu süreçte hızlı büyüyor. Merinos'ta yeni halı tezgahları geliyor ve iplik tesisinde üretim kapasitesi yükseliyor. Dinarsu markamızda da öyle.
Pandemi sürecine rağmen tüm şirketlerimizde üretim hiç durmadı ve büyüme söz konusu. Bu yılın sekiz ayında toplam bir yıllık büyüme oranlarına bakarsanız ihracat ve üretimdeki büyüme oranları dikkat çekiyor.
Büyüme rakamları nasıl?
Mesela Merinos yüzde 69, Dinarsu yüzde 73, Özerdem yüzde 48, Zeki Mensucat yüzde 99, Sasa yüzde 186 büyümüş durumda. Bir yıllık toplam ciro büyüme oranımız yüzde 99 oranında. İhracatta ise dolar bazlı Merinos yüzde 33, Dinarsu yüzde 45, Özerdem yüzde 87, Zeki Mensucat yüzde 147, Sasa ise yüzde 128 civarında artış gösterdi. İhracatımızda dolar bazlı toplamda yüzde 70 artış var.
Peki grup olarak bu yıl ciroda büyüme hedefi nedir? Bunun ne kadarı ihracattan gelecek?
Grubun cirosu toplamda 3 milyar doları görecek. Bunun yaklaşık 900 milyon doları ihracattan gelecektir. Önümüzdeki yıl ise 1 milyar doları aşacaktır. Şirketlerimizde yatırımlar hiç durmadı.
İhracattaki artışı neye bağlıyorsunuz? İç piyasa mı daraldı, yoksa yeni pazarlara mı açıldınız?
Geçen yılki kapanmadan dolayı elbette baz etkisi var. Bir de biz hep yıllar içinde büyüyerek ilerliyoruz. Mesela Wallmart'ın Türkiye'deki tek teda-rikçisiyiz ve ihracatımızın yüzde 75'i ise Amerika ve Avrupa gibi gelişmiş pazarlara. Dolayısıyla biz bildiğimiz pazarlarda organik bir büyüme yaşadık.
Grubun duyurduğu fakat henüz başlayamadığı Yumurtalık'taki rafineri yatırımına ilişkin son durum nedir? Süreç devam ediyor mu? Burada yatırım neye takıldı?
Tabii Yumurtalık'ta sürecin sonuçlanmasını bekliyoruz. Biz bir şeye takılmadık. Hükümetten cevap bekliyoruz. İlk etapta 3-4 milyar dolar arası bir yatırım olacak. Türkiye'nin ithal ettiği hammaddeleri üreteceğiz.
Varlık Fonu, bizim talep ettiğimiz bölgede yatırım yapacağız dedi. Biz de bekledik. Fakat son durumda bizim talep ettiğimiz bölgede yatırımdan vazgeçtiğini bildirdi. Şu an bakanlıklarla görüşmelerimiz sürüyor.
Buradaki arazinin büyüklüğü nedir?
Yumurtalık'taki arazi hatırlanacağı gibi Çalık Grubu'ndaydı ve 10 yılda bir şey yapılmayınca devlet otomatikman aldı. Burada Hazine arazilerinin yanı sıra şahısların da arazileri var. Tek tip bir arazi değil. Şu an 128 parsel Hazine'nin, bir o kadar da şahısların ve toplamda 280 parsel arazi var.
8,5 milyon metrekarelik bir alan olan bu arazide şahıslara ait olan bölümün kamu yararına satın alınması gerekiyor. Rafineri deniz kenarında olmak zorunda olduğu için bunu bekliyoruz. Ama Yumurtalık yatırımında sona gelindi diyebiliriz. İlgili bakanlıklarla istişare yaptık ve şu an bir terslik görünmüyor. Bu arazi hallolduğunda 10 yılda 20 milyar dolarlık yatırım yapılacak.
Finansman konusunda ne yapılacak?
Finansman konusunda yurtiçinde bulma imkanı yok. Avrupa bankalarından sağlayacağız. Baktığınızda borç/EBİTDA oranımız yüzde 3'ün altıdadır. Yani yıllık kârımızın toplam borcumuza oranı üç yıllık EBİTDA'mızın altında.
Kamunun garantisi var mı?
Hazine garantisi yok, açıkçası bunu istemiyoruz. Felsefemizde devlete yük olmak değil, faydalı olmak var.
Holdingde büyüme hedefi nedir? Kendinizi beş yıl sonra nerede görüyorsunuz?
Bu yıl ciromuz 3 milyar dolar mertebesinde olacak. Beş yıl sonra ise 6 milyar dolar büyüklüğe ulaşırız diye düşünüyoruz.
“SANAYİCİ ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMALI”
“Bugün işsizliğe bakarsak sanayici elini taşın altına koymalı. Herkes elini taşın altına koyarak yatırım yapacak. Türk iş adamlarının bu konuda duyarlı olması lazım. Kimse sıcaktan soğuğa geçmek istemiyor ve elini taşın altına koymuyor. Başka bir mekanizmadan bekliyorlar.
Olumsuz şartlarda da yatırım yapmak önemli. Bunun örneğini biz gösterdik. 2,5 milyar dolarlık yatırım yaptık altı yılda ve şartlar buna müsait değildi. Siz şartları zorlayacaksınız. Bizim başka ülkemiz yok. Elimizdeki malzemeyle bu yatırımları yapmak gerekiyor. Kimse kılını kıpırdatmazsa ülke daha da geriye gider. ülke iyiyse hepimiz iyiyiz.”
Erdemoğlu Holding için yedi yıl önce Sabancı Holding'den Sasa'yı alarak polyester sektörüne giriş yapması önemli bir dönüm noktası oldu. Çok değil, 2001 yılında 30 milyon dolarlık bir ciroya sahip olan holdingin, bu yatırımın da katkısıyla 2021'i 3 milyar dolar ciroyla kapatması bekleniyor.
03 – 1 6 Ekim 2021 tarihli sayıdan
Beş yıl sonrası için ise hedef iki kat büyüyerek 6 milyar dolar ciroya ulaşmak. Bu hedefi getirecek olan ise grubun en büyük iş alanı olan Sasa'daki yeni adımlar ve rafineri yatırımı olacak.
Halı, mobilya, tekstil gibi alanlarda faaliyet gösteren grubun gündeminde bir süredir yer alan yumurtalıktaki rafineri yatırımında süreç hızlandı. Polyesterin hammaddesi PTA üretimi için yatırımı hızlandıran grup, halı sektöründe ise etkinliğini artırmak hedefiyle duvardan duvara halı üretimi için ek yatırımı gündemine aldı.
Pandemi sürecinde üretime ara vermediklerini ve yatırımlara odaklandıklarını aktaran Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, Yumurtalık'ta rafineri yatırımıyla ilgili bakanlıklarla görüşme halinde olduklarını ve sona geldiklerini söylüyor.
Epeydir beklenen bu yatırımda son durumu değerlendiren Erdemoğlu, sorularımızı yanıtladı:
Grup pandemi sürecinde önemli yatırımları duyurdu. Bu yatırımlarda son durum nedir?
Bugün Sasa Polyester'de kurmuş olduğumuz üç yeni tesis devreye girmiş olup, PTA tesisi de 2023 yılı ilk aylarında üretime başlayacak. Sasa'da devreye giren 1 milyar dolarlık yatırımın ardından şimdi ikinci dilim yatırım 2020 sonunda başladı. 2023'te tamamlanacak bu yatırım da 1,5 milyar dolar tutarında olacak. Bu yatırımla kapasite 1,6 milyon ton PTA yani polyesterin hammaddesini üreteceğiz. Türkiye'nin ithal ettiği 1 milyar dolarlık cari açığa katkısı olacak.
Grubun büyüme stratejisinden söz eder misiniz?
1983 yılında bir halı tezgâhımız vardı ve değeri 10 bin dolardı. Biz oradan gelen kârı yemedik. Oradan kazandığımızı katlayarak bu günlere geldik. Dolayısıyla bugünde hissedarlarımıza kârlılık dağıtmıyoruz. Elde ettiğimiz kârlar şirkete kalıyor.
Hızlı büyümemizin altında yatan neden budur. Tabii kapasitemiz bu süreçte hızlı büyüyor. Merinos'ta yeni halı tezgahları geliyor ve iplik tesisinde üretim kapasitesi yükseliyor. Dinarsu markamızda da öyle.
Pandemi sürecine rağmen tüm şirketlerimizde üretim hiç durmadı ve büyüme söz konusu. Bu yılın sekiz ayında toplam bir yıllık büyüme oranlarına bakarsanız ihracat ve üretimdeki büyüme oranları dikkat çekiyor.
Büyüme rakamları nasıl?
Mesela Merinos yüzde 69, Dinarsu yüzde 73, Özerdem yüzde 48, Zeki Mensucat yüzde 99, Sasa yüzde 186 büyümüş durumda. Bir yıllık toplam ciro büyüme oranımız yüzde 99 oranında. İhracatta ise dolar bazlı Merinos yüzde 33, Dinarsu yüzde 45, Özerdem yüzde 87, Zeki Mensucat yüzde 147, Sasa ise yüzde 128 civarında artış gösterdi. İhracatımızda dolar bazlı toplamda yüzde 70 artış var.
Peki grup olarak bu yıl ciroda büyüme hedefi nedir? Bunun ne kadarı ihracattan gelecek?
Grubun cirosu toplamda 3 milyar doları görecek. Bunun yaklaşık 900 milyon doları ihracattan gelecektir. Önümüzdeki yıl ise 1 milyar doları aşacaktır. Şirketlerimizde yatırımlar hiç durmadı.
İhracattaki artışı neye bağlıyorsunuz? İç piyasa mı daraldı, yoksa yeni pazarlara mı açıldınız?
Geçen yılki kapanmadan dolayı elbette baz etkisi var. Bir de biz hep yıllar içinde büyüyerek ilerliyoruz. Mesela Wallmart'ın Türkiye'deki tek teda-rikçisiyiz ve ihracatımızın yüzde 75'i ise Amerika ve Avrupa gibi gelişmiş pazarlara. Dolayısıyla biz bildiğimiz pazarlarda organik bir büyüme yaşadık.
Grubun duyurduğu fakat henüz başlayamadığı Yumurtalık'taki rafineri yatırımına ilişkin son durum nedir? Süreç devam ediyor mu? Burada yatırım neye takıldı?
Tabii Yumurtalık'ta sürecin sonuçlanmasını bekliyoruz. Biz bir şeye takılmadık. Hükümetten cevap bekliyoruz. İlk etapta 3-4 milyar dolar arası bir yatırım olacak. Türkiye'nin ithal ettiği hammaddeleri üreteceğiz.
Varlık Fonu, bizim talep ettiğimiz bölgede yatırım yapacağız dedi. Biz de bekledik. Fakat son durumda bizim talep ettiğimiz bölgede yatırımdan vazgeçtiğini bildirdi. Şu an bakanlıklarla görüşmelerimiz sürüyor.
Buradaki arazinin büyüklüğü nedir?
Yumurtalık'taki arazi hatırlanacağı gibi Çalık Grubu'ndaydı ve 10 yılda bir şey yapılmayınca devlet otomatikman aldı. Burada Hazine arazilerinin yanı sıra şahısların da arazileri var. Tek tip bir arazi değil. Şu an 128 parsel Hazine'nin, bir o kadar da şahısların ve toplamda 280 parsel arazi var.
8,5 milyon metrekarelik bir alan olan bu arazide şahıslara ait olan bölümün kamu yararına satın alınması gerekiyor. Rafineri deniz kenarında olmak zorunda olduğu için bunu bekliyoruz. Ama Yumurtalık yatırımında sona gelindi diyebiliriz. İlgili bakanlıklarla istişare yaptık ve şu an bir terslik görünmüyor. Bu arazi hallolduğunda 10 yılda 20 milyar dolarlık yatırım yapılacak.
Finansman konusunda ne yapılacak?
Finansman konusunda yurtiçinde bulma imkanı yok. Avrupa bankalarından sağlayacağız. Baktığınızda borç/EBİTDA oranımız yüzde 3'ün altıdadır. Yani yıllık kârımızın toplam borcumuza oranı üç yıllık EBİTDA'mızın altında.
Kamunun garantisi var mı?
Hazine garantisi yok, açıkçası bunu istemiyoruz. Felsefemizde devlete yük olmak değil, faydalı olmak var.
Holdingde büyüme hedefi nedir? Kendinizi beş yıl sonra nerede görüyorsunuz?
Bu yıl ciromuz 3 milyar dolar mertebesinde olacak. Beş yıl sonra ise 6 milyar dolar büyüklüğe ulaşırız diye düşünüyoruz.
“SANAYİCİ ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMALI”
“Bugün işsizliğe bakarsak sanayici elini taşın altına koymalı. Herkes elini taşın altına koyarak yatırım yapacak. Türk iş adamlarının bu konuda duyarlı olması lazım. Kimse sıcaktan soğuğa geçmek istemiyor ve elini taşın altına koymuyor. Başka bir mekanizmadan bekliyorlar.
Olumsuz şartlarda da yatırım yapmak önemli. Bunun örneğini biz gösterdik. 2,5 milyar dolarlık yatırım yaptık altı yılda ve şartlar buna müsait değildi. Siz şartları zorlayacaksınız. Bizim başka ülkemiz yok. Elimizdeki malzemeyle bu yatırımları yapmak gerekiyor. Kimse kılını kıpırdatmazsa ülke daha da geriye gider. ülke iyiyse hepimiz iyiyiz.”
