Yüksek ve yapışkan enflasyon tehlikesinin giderek artması, tüketicinin ekonomiye olan güvenini de hızla aşındırıyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Kasım ayına ilişkin tüketici güven endeksi sonuçlarına göre, endeks kasım'da 71,1 seviyesine geriledi.
Böylelikle 2004 tarihinden bu yana tutulan endekste en düşük seviye kaydedildi. Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 7,3 oranında azaldı. Ekim ayında 76,8 olan endeks, kasım ayında 71,1'e geriledi.
Elbette tüketici güveni ve geleceğe yönelik beklentilerin kötüleşmesinde TL'deki kayıplar önemli rol oynadı. Önümüzdeki aylarda tüketici güvenindeki azalmanın devam etmesi şaşırtıcı olmayacak.
MADDİ DURUM BEKLENTİSİ
Anket sonuçlarına daha ayrıntılı bakacak olursak, geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi ekim ayında 60,7 iken, kasım ayında yüzde 7,5 oranında azalarak 56,1'e geriledi.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi ekim ayında 75,6 iken, kasım ayında yüzde 8,8 oranında azalarak 68,9'a indi.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi ekim ayında 74,2 iken, kasım ayında yüzde 8,1 oranında azalarak 68,2 seviyesine geldi. Dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ise 91,4 oldu.
Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ekim ayında 96,6 iken, kasım ayında yüzde 5,4 oranında azalarak 91,4'e düştü.
FAİZ ARTIŞINA DÖNÜŞ
Tüketici güveninde anlamlı bir düzelme olabilmesi için, yüksek enflasyona karşı ciddi önlemler alınması, kurlarda yukarı yönlü tırmanışın engellenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, hızla yeniden faiz artırım sürecine dönülmesi dışında bir çare kalmayabilir.
Zira uluslararası kurumlar da Türkiye'nin önümüzdeki aylarda keskin faiz artışları yapmak zorunda kalacağını öngörüyor. Örneğin Goldman Sachs ekonomistleri Murat Unur ve Clemens Grafe tarafından yayımlanan bir araştırma raporunda, TCMB'nin politika faizini 2022'nin ikinci çeyreğinde 600 baz puan artırarak yüzde 14'ten yüzde 20'ye yükselteceği öngörüldü.
Goldman Sachs ekonomistleri bir önceki yayımladıkları raporda, 2022 sonu yüzde 18 oranındaki politika faizini koruduklarını açıklamışlardı. TL'deki zayıflık ve enflasyon sebebiyle gevşek duruşu korumanın zorlaşacağı kaydedilen bir önceki raporda, 2022'nin ilk faiz artışının üçüncü çeyrek yerine ikinci çeyrekte beklendiği belirtilmişti.
