TAV Havalimanları, pandemi nedeniyle beş aylık süreçte yolcu sayısında yüzde 62 kayıp yaşadı. Bu yılın yüzde 40 küçülmeyle kapanabileceğini söyleyen TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, toparlanmanın ise 2022'de mümkün olabileceği görüşünde.
SİBEL ATİK
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği'nin (IATA) en son tahminlerine göre, koronavirüs nedeniyle bu yıl havacılık sektöründe 84 milyar dolar zarar yazılacak. Havacılıkta önde gelen şirketlerden biri olan ve geçen yıl yaklaşık 90 milyon yolcuya hizmet vererek 764 milyar Euro ciro yapan TAV Havalimanları, bu yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 62 kayıp yaşadı.
Dünyada 15 havalimanını işleten TAV Havalimanları, bu süreçte yatırım için gelişmekte olan pazarlara odaklandı. TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, henüz net bir öngörü yapmadıklarını fakat iyimser bir tahminle bu yılın yüzde 40 küçülmeyle kapanabileceğini söylüyor. Şener, havacılık sektöründeki toparlanmanın ise 2022'de mümkün olacağını öngörüyor.
lATA'nın tahminleri sektörde zarar ve işsizliğe işaret ediyor. Türkiye havacılık şirketleri açısından nasıl bir beklenti var?
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ve Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI) verileri, sektörün bugüne kadar yaşanan en derin krizle karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. IATA'nın son tahminleri havayollarının 2020'yi 84 milyar dolara yakın zararla kapatacağını ve toparlanmanın 2022'ye kadar süreceğini gösteriyor.
ACI de 2020'de küresel yolcu trafiğinin 4,6 milyar azalacağını ve havalimanlarının gelir kaybının 97 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. Toparlanma için farklı senaryolar bulunsa da, şu an için sağlıklı bir tahmin yapmamızın mümkün olmadığını düşünüyorum. Ülkelerin farklı düzeyde kısıtlamalar koymuş olmalarından dolayı havayolları tarife hazırlamakta zorlanıyor, dolayısıyla yolcu talebini henüz tam olarak göremiyoruz.
Havacılık, uluslararası kurallarla çok sıkı regüle edilen bir sektör. Covid-19'a karşı alınacak önlemler de belli ve şu an havalimanları ve uçakların bu açıdan güvenli olduğuna, gerekli tüm önlemlerin alındığına inanıyorum. Ekonomik hayatın canlanmaya başlamasıyla eş zamanlı olarak havacılık sektörü de hızlı bir şekilde toparlanacaktır. Bunun ön koşuluysa, pandeminin dünya genelinde büyük ölçüde kontrol altına alınmasından geçiyor.
Şirket olarak pandemi sürecinde ne gibi önlemler aldınız?
Pandemi sürecinde önceliğimiz çalışanlarımızın ve yolcularımızın sağlığını korumak oldu. Yılın başında Çin'de başlayan süreci yakından takip ettik ve pandemi merkezi operasyonlarımızın ağırlıkta olduğu Avrupa'ya kayarken önlemlerimizi erkenden aldık. Mart ayının ortasından itibaren, gerekli altyapıyı kurarak evden çalışma düzenine geçtik.
Uçuş kısıtlamalarının olduğu dönemde havalimanlarımızda kargo ve ülkeye dönüş uçuşlarına hizmet vermeye devam ettik. Görev yapan arkadaşlarımız için önerilen tüm önlemleri aldık. Terminallerimizde olarak hayata geçirdik. Ofislerimizi de aynı şekilde hazırladık. Uçuşların durduğu ve gelirlerimizin sıfıra indiği bu dönemde, devlet desteklerinden de yararlanarak çalışanlarımızı koruduk. Şirketimizin sürdürülebilirliği için de ciddi bir tasarruf programını hayata geçirdik.
Bu yıl hedeflerde revizyon yapmayan kurum kalmadı diyebiliriz. Siz bu yıldan ne bekliyorsunuz? Bu yılı ne kadarlık bir küçülmeyle kapatmayı öngörüyorsunuz?
2020'ye büyüme hedefiyle girmiştik ve yılın ilk iki ayında da bu büyümeyi gördük. Ancak mart ayından itibaren uçuş kısıtlamaları devreye girdi ve yılın ilk beş ayında önceki yıla göre yolcu sayımız yüzde 62 düştü. Haziran ayında uçuşlar kademeli olarak başladı ancak şu an pandeminin seyri hakkında öngörüde bulunmak mümkün değil.
Özellikle dış hat uçuşlarının tam olarak başlaması ülkeler arası karşılıklı anlaşmalara bağlı. 2020 hedeflerimizi revize edeceğimizi açıkladık ancak bugün itibariyle yeni bir öngörüde bulunmak için erken. Fakat tahminen bu yılı yüzde 40 düşüşle kapatırız diye düşünüyoruz.
Bu zorlu süreçte bir yandan da yatırımlarınızı sürdürüyorsunuz. Kazakistan Almatı Havalimanı'nı da portföyünüze ekliyorsunuz. Buranın potansiyelinden söz eder misiniz?
TAV olarak bugün portföyümüzde sekiz ülkede 15 havalimanı bulunuyor. Hizmet şirketlerimizin bizim işletmediğimiz havalimanlarındaki faaliyetlerini de katınca, küresel ayak izimiz 30 ülkede 100 havalimanına ulaşıyor. Sözünü ettiğiniz gibi mayıs başında Kazakistan'ın Almatı Havalimanı'nın hisselerini almak üzere anlaşmayı imzaladık. Almatı, Asya ve özellikle de Çin'den Avrupa ve Afrika'ya doğru havadan kurulan 'İpek Yolu'nun önemli duraklarından biri.
Orta Asya'nın coğrafi ve ekonomik olarak en büyük ülkesi olan Kazakistan, Türkiye ile köklü ilişkilere ve yaklaşık 3 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip. Bu yatırımla Kazakistan'ın büyüme hedeflerine ve iki ülke arasındaki iyi ilişkilere katkı sunarken, hedef pazarlarımız arasında yer alan Orta Asya pazarına da girmiş olduk. 6,5 milyon yolcu kapasitesi var ve büyüme potansiyeli bulunuyor. 1 Ağustos'ta devralacağız.
Bu süreçte yeni fırsatların olduğu ülkeler var mı?
Bu dönemde ilgilendiğimiz lokasyonlar var. Monte-negro Havalimanı da bizim için çok önemli. Burada ihalenin birkaç ay içinde olmasını bekliyoruz. İyi bir teklifle orayı da bünyemize katmayı isteriz. Biz akıllı büyüme stratejimiz kapsamında, finansal yetkinliklerimiz ve operasyonel yeteneklerimizle uyumlu olan dünyanın her yerindeki
havalimanı projeleriyle ilgileniyoruz. Büyümenin olacağı, gelişmekte olan pazarlara odaklanıyoruz.
Son 20 yılda küresel ekonominin merkezi doğuya doğru kaydı, kaymaya da devam edecek. Küreselleşmenin itici sektörlerinden biri olan havacılıkta da aynı durum söz konusu. Pandemi nedeniyle ciddi bir duraklama olsa da, insanların ve malların yer değiştirmesi sürecek. Biz de başta Asya, Afrika ve CIS olmak üzere gelişmekte olan bölgelerdeki havalimanı projelerini takip etmeyi sürdürüyoruz.
Bu sürecin ardından sektörde toplanma için en iyimser tahmininiz nedir?
Bu yıl koltuk değnekleriyle yürüyeceğiz belki ama önümüzdeki yıl toparlanma başlayacaktır. 2021'de normal bir yıla gireceğimizi düşünüyorum. 2022'de ise işler rayına tam oturur ve 2019 rakamlarına ulaşılır.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği'nin (IATA) en son tahminlerine göre, koronavirüs nedeniyle bu yıl havacılık sektöründe 84 milyar dolar zarar yazılacak. Havacılıkta önde gelen şirketlerden biri olan ve geçen yıl yaklaşık 90 milyon yolcuya hizmet vererek 764 milyar Euro ciro yapan TAV Havalimanları, bu yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 62 kayıp yaşadı.
Dünyada 15 havalimanını işleten TAV Havalimanları, bu süreçte yatırım için gelişmekte olan pazarlara odaklandı. TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, henüz net bir öngörü yapmadıklarını fakat iyimser bir tahminle bu yılın yüzde 40 küçülmeyle kapanabileceğini söylüyor. Şener, havacılık sektöründeki toparlanmanın ise 2022'de mümkün olacağını öngörüyor.
lATA'nın tahminleri sektörde zarar ve işsizliğe işaret ediyor. Türkiye havacılık şirketleri açısından nasıl bir beklenti var?
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ve Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI) verileri, sektörün bugüne kadar yaşanan en derin krizle karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. IATA'nın son tahminleri havayollarının 2020'yi 84 milyar dolara yakın zararla kapatacağını ve toparlanmanın 2022'ye kadar süreceğini gösteriyor.
ACI de 2020'de küresel yolcu trafiğinin 4,6 milyar azalacağını ve havalimanlarının gelir kaybının 97 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. Toparlanma için farklı senaryolar bulunsa da, şu an için sağlıklı bir tahmin yapmamızın mümkün olmadığını düşünüyorum. Ülkelerin farklı düzeyde kısıtlamalar koymuş olmalarından dolayı havayolları tarife hazırlamakta zorlanıyor, dolayısıyla yolcu talebini henüz tam olarak göremiyoruz.
Havacılık, uluslararası kurallarla çok sıkı regüle edilen bir sektör. Covid-19'a karşı alınacak önlemler de belli ve şu an havalimanları ve uçakların bu açıdan güvenli olduğuna, gerekli tüm önlemlerin alındığına inanıyorum. Ekonomik hayatın canlanmaya başlamasıyla eş zamanlı olarak havacılık sektörü de hızlı bir şekilde toparlanacaktır. Bunun ön koşuluysa, pandeminin dünya genelinde büyük ölçüde kontrol altına alınmasından geçiyor.
Şirket olarak pandemi sürecinde ne gibi önlemler aldınız?
Pandemi sürecinde önceliğimiz çalışanlarımızın ve yolcularımızın sağlığını korumak oldu. Yılın başında Çin'de başlayan süreci yakından takip ettik ve pandemi merkezi operasyonlarımızın ağırlıkta olduğu Avrupa'ya kayarken önlemlerimizi erkenden aldık. Mart ayının ortasından itibaren, gerekli altyapıyı kurarak evden çalışma düzenine geçtik.
Uçuş kısıtlamalarının olduğu dönemde havalimanlarımızda kargo ve ülkeye dönüş uçuşlarına hizmet vermeye devam ettik. Görev yapan arkadaşlarımız için önerilen tüm önlemleri aldık. Terminallerimizde olarak hayata geçirdik. Ofislerimizi de aynı şekilde hazırladık. Uçuşların durduğu ve gelirlerimizin sıfıra indiği bu dönemde, devlet desteklerinden de yararlanarak çalışanlarımızı koruduk. Şirketimizin sürdürülebilirliği için de ciddi bir tasarruf programını hayata geçirdik.
Bu yıl hedeflerde revizyon yapmayan kurum kalmadı diyebiliriz. Siz bu yıldan ne bekliyorsunuz? Bu yılı ne kadarlık bir küçülmeyle kapatmayı öngörüyorsunuz?
2020'ye büyüme hedefiyle girmiştik ve yılın ilk iki ayında da bu büyümeyi gördük. Ancak mart ayından itibaren uçuş kısıtlamaları devreye girdi ve yılın ilk beş ayında önceki yıla göre yolcu sayımız yüzde 62 düştü. Haziran ayında uçuşlar kademeli olarak başladı ancak şu an pandeminin seyri hakkında öngörüde bulunmak mümkün değil.
Özellikle dış hat uçuşlarının tam olarak başlaması ülkeler arası karşılıklı anlaşmalara bağlı. 2020 hedeflerimizi revize edeceğimizi açıkladık ancak bugün itibariyle yeni bir öngörüde bulunmak için erken. Fakat tahminen bu yılı yüzde 40 düşüşle kapatırız diye düşünüyoruz.
Bu zorlu süreçte bir yandan da yatırımlarınızı sürdürüyorsunuz. Kazakistan Almatı Havalimanı'nı da portföyünüze ekliyorsunuz. Buranın potansiyelinden söz eder misiniz?
TAV olarak bugün portföyümüzde sekiz ülkede 15 havalimanı bulunuyor. Hizmet şirketlerimizin bizim işletmediğimiz havalimanlarındaki faaliyetlerini de katınca, küresel ayak izimiz 30 ülkede 100 havalimanına ulaşıyor. Sözünü ettiğiniz gibi mayıs başında Kazakistan'ın Almatı Havalimanı'nın hisselerini almak üzere anlaşmayı imzaladık. Almatı, Asya ve özellikle de Çin'den Avrupa ve Afrika'ya doğru havadan kurulan 'İpek Yolu'nun önemli duraklarından biri.
Orta Asya'nın coğrafi ve ekonomik olarak en büyük ülkesi olan Kazakistan, Türkiye ile köklü ilişkilere ve yaklaşık 3 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip. Bu yatırımla Kazakistan'ın büyüme hedeflerine ve iki ülke arasındaki iyi ilişkilere katkı sunarken, hedef pazarlarımız arasında yer alan Orta Asya pazarına da girmiş olduk. 6,5 milyon yolcu kapasitesi var ve büyüme potansiyeli bulunuyor. 1 Ağustos'ta devralacağız.
Bu süreçte yeni fırsatların olduğu ülkeler var mı?
Bu dönemde ilgilendiğimiz lokasyonlar var. Monte-negro Havalimanı da bizim için çok önemli. Burada ihalenin birkaç ay içinde olmasını bekliyoruz. İyi bir teklifle orayı da bünyemize katmayı isteriz. Biz akıllı büyüme stratejimiz kapsamında, finansal yetkinliklerimiz ve operasyonel yeteneklerimizle uyumlu olan dünyanın her yerindeki
havalimanı projeleriyle ilgileniyoruz. Büyümenin olacağı, gelişmekte olan pazarlara odaklanıyoruz.
Son 20 yılda küresel ekonominin merkezi doğuya doğru kaydı, kaymaya da devam edecek. Küreselleşmenin itici sektörlerinden biri olan havacılıkta da aynı durum söz konusu. Pandemi nedeniyle ciddi bir duraklama olsa da, insanların ve malların yer değiştirmesi sürecek. Biz de başta Asya, Afrika ve CIS olmak üzere gelişmekte olan bölgelerdeki havalimanı projelerini takip etmeyi sürdürüyoruz.
Bu sürecin ardından sektörde toplanma için en iyimser tahmininiz nedir?
Bu yıl koltuk değnekleriyle yürüyeceğiz belki ama önümüzdeki yıl toparlanma başlayacaktır. 2021'de normal bir yıla gireceğimizi düşünüyorum. 2022'de ise işler rayına tam oturur ve 2019 rakamlarına ulaşılır.
“27 MİLYON TL’LİK HİSSEYİ GERİ ALDIK”
“Mart ayının başında, pandeminin havacılık sektörü üzerindeki etkileri ağırlaşırken, Sermaye Piyasası Mevzuatı’na uygun olarak, yakın ve ciddi bir kayıptan kaçınmak amacıyla, yönetim kurulumuz azami 200 milyon TL’ye kadar hisse geri alım kararı aldı. Bu karar çerçevesinde piyasaları yakından takip ederek hisse gerim alım programımızı sürdürüyoruz.
Şirketin hisseleri 14 TL’ye kadar düştü. Böyle olunca küçük yatırımcıyı da korumamız lazım diye düşündük. Öncelikle görevimiz nitelikli çalışanlarla şirketimizi en iyi şekilde finansal ve operasyonel olarak yönetmek. Mart 2021’e kadar hisse alımımız sürecek. Şu ana kadar 27 milyon TL’lik alım yaptık.”
