Bu yılın ocak-nisan ayları arasında yabancı yatırımcılar 3,2 milyar dolarlık hisse satışı yaptı. Bu dört ayda yabancıların alım yaptığı az sayıda hisse arasında ilk beşte Aselsan, İpek Doğal Enerji, Petkim, Vestel ve İş GYO yer aldı.
CEREN ORAL BALABAN
coral@ekonomist.com.tr
31 Mayıs-13 Haziran 2020 tarihli sayıdan
Garanti BBVA, yabancıların en çok sattığı hisse olurken onu Akbank, Pegasus, Vakıfbank ve İş Bankası izledi. Bu süreçte banka hisseleri ciddi satışlar yaşarken havacılık sektöründen Pegasus, TAV ve DO&CO da yabancıların en çok sattığı hisseler arasında yer aldı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Ak Yatırım, dört ayda bankalardan 986 milyon dolarlık çıkış olduğu bilgisini veriyor. Sanayi hisselerindeki satışların 386 milyon doları bulduğunu kaydeden Ak Yatırım, hizmet sektörü hisselerindeki çıkışların 803 milyon dolara yükseldiğini, burada havayolu şirketlerinin başı çektiğini aktarıyor.
YABANCI SATSA DA YÜKSELİYOR
Hisse piyasasında mart ayındaki 1 milyar dolarlık yabancı çıkışının ardından nisan ayında da 789 milyon dolarlık yabancı çıkışı görülmesi, bu ayda BİST-100’de yaşanan ralliye yabancı yatırımcıların katılmadığını gösteriyor.
Şubat ayı sonunda 106.000’lerde olan ancak Covid-19 salgınının etkisiyle mart ayını 89.644 ile aylık bazda yüzde 15,4 kayıpla tamamlayan BİST-100, 89.085 ile başladığı nisan ayının sonunda 101.000’leri aştı. Böylece BİST’in aylık kazancı yüzde 13,4 oldu.
Covid-19’un yarattığı baskıyı hafifletmek için merkez bankalarının güçlü faiz indirimleri ve varlık alımları yapması küresel risk iştahını artırarak borsaların yukarı yönlü tepki vermesini sağladı. Bu süreçte BİST yükselse de yabancı yatırımcılar satışa devam etti.
Böylece nisan ayında toplam işlem hacmi içinde yabancı yatırımcıların payı yüzde 17 ile Aralık 2012’den bu yana en düşük seviyesine geriledi. Nisan sonunda yüzde 57,4’e gerileyen yabancı takas payı ise 22 Mayıs’ta yüzde 53,5’e kadar düştü. Bu durum yabancı satışlarının mayıs ayında da devam ettiğini ve borsayı sürükleyen unsurun yerli yatırımcılar olduğunu ortaya koyuyor.
(11 Haziran kapanışı itibarıyla yabancı payı yüzde 52,07’ye geriledi.)
DÜŞÜK FAİZLER ETKİLEDİ
Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzmanı Hüseyin Emre Tavacı’ya göre, Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle düşen mevduat faizlerine ek olarak küresel bazda aşırı değerlenen ons altın ve dolar yerli yatırımcıları alternatif yatırım araçlarına yöneltti.
Tavacı, “Özellikle mart ayında borsadaki çekilmenin de verdiği alım fırsatını görmezden gelemeyen yerliler borsaya yöneldi” diye konuşuyor. Böylece yabancı satışlarına rağmen BİST’te yükselişin sürdüğünü belirtiyor.
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, yabancı payının yüzde 53’lere kadar düşmesinde yabancı payının yüksek olduğu bazı şirketlerin kottan çıkmasının da etkisi olduğunu belirtiyor.
Erkan, emeklilik fonlarında hisse payının yükseltilmesinin borsada yerlinin ağırlığının artmasını sağladığını aktarıyor. Ancak Erkan, sıcak para çıkışının sürdüğünün ve yabancıların portföy hareketlerindeki negatifliğin piyasa ve cari açık finansman hesabı açısından ideal olmadığının da altını çiziyor.
YÜKSEK CDS ÇIKIŞI TETİKLİYOR
Peki, yabancılar neden satıyor? Tedarik zincirinin kırılmasına neden olan Covid-19 reel sektörü durma noktasına getirerek küresel ekonomileri zorlu bir tabloyla karşı karşıya bıraktı. Ünlü&Co-DAHA Finansal Danışmanlık Müdürü Murat Akyol, “Buna küresel borçluluğun artması da eklenince yatırımcılar daha az kırılgan olarak kabul edilen güvenli limanlara yöneldi” diyor.
Akyol, bu şartlar altında yabancı çıkışını olağan buluyor. TL varlıklardaki çıkışın negatif ayrışma sinyali olmadığını söyleyen Murat Akyol, küresel verilerin de 2020’nin başından bu yana gelişmekte olan ülke (GOÜ) piyasalarından topyekün çıkış olduğunu teyit ettiğini aktarıyor.
Yabancı yatırımcılar bir ülkeye yatırım kararı verirken o ülkenin risk primine de (CDS) dikkat ediyor. Ahlatcı Yatırım’dan H. Emre Tavacı, yabancı satışlarındaki en önemli nedeni, Türkiye’nin artan CDS’lerine bağlıyor.
Şubat ayı başında 240’larda olan CDS’ler nisan ayında 650’lere kadar yükseldi. Son dönemde düşmeye başlayan ve 550’lere kadar gerileyen CDS priminin hala çok yüksek olduğu görüşündeki Tavacı, bunun da yabancıların borsada satışa devam etmesine neden olduğunu sözlerine ekliyor.
ALIM İÇİN NE GEREKİYOR?
Ünlü&Co’dan Murat Akyol, Türkiye’nin güçlü büyüme potansiyelini, koşulların normale dönmesi durumunda yabancılar için büyük fırsat olarak görüyor.
Ancak Akyol, yabancıların güçlü şekilde alıma geçmesi için Covid-19’un küresel ekonomik aktivite üzerinde yarattığı baskının ve TL’deki oynaklığın azalması ile CDS’lerin gerilemesi gerektiğini vurguluyor.
Tera Yatırım’dan Enver Erkan, güven ve stabilitenin yabancıların alıma geçmesinde önemli unsurlar olduğunu söylüyor. Erkan, “Faizlerin düşmesi alternatif yatırımın getirisini azaltıyor ve BİST’i cazip kılıyor” diyor. Erkan’a göre, en kötünün geride kaldığı algısıyla ekonomilerde yeniden açılma adımlarıyla yabancı yatırımcılar önümüzdeki süreçte alıma geçebilir.
CEMAL DEMİRTAŞ ATA YATIRIM GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
“TÜRKİYE PİYASALARINA İLGİ YENİDEN ARTABİLİR”
PİYASA NEFES ALDI
Türkiye’nin Covid-19 ile mücadelesinde başarılı olduğu yönündeki sinyallerin güçlenmesiyle mayıs ayında piyasanın nefes aldığını görüyoruz. Önemli ihracat pazarımız olan Avrupa’da da en kötünün geride kalmış olabileceği, ekonomilerin yavaş yavaş toparlanacağı yönünde beklentiler temkinli olsa da güçleniyor.
Covid-19 endişelerinin beklentilerden hızlı giderilmesi, global faizlerin düşük seyretmesi ve ekonomik kaygıların azalması durumunda, Türkiye gibi baskı altında olan ülke piyasalarına ilgi artabilir. Son dönemde ise yerliler özellikle düşük faize karşı getiri arayışı ve kredi faizlerinin gerilemesiyle borsaya yönelmiş durumda.
TURİZM RİSK UNSURU
Turizm gelirlerinin azalacağı beklentisi, bu açığın nasıl kapatılacağının belli olmaması ve bu gelişmelerin TL’de yaratabileceği baskı, yabancı yatırımcı nezdinde risk unsuru olarak öne çıkıyor. İç talep ve ihracatta kademeli toparlanma ve turizmden küçük de olsa olumlu işaret gelirse borsada yükseliş hızlanabilir.
Covid-19 endişelerinin azalmasının ardından gözler jeopolitik konulara ve yapısal reformlara çevrilecek. Türkiye’nin yapısal reformlarını gerçekleştirmesi ve politik endişelerin de azalmasıyla borsa yeniden yükseliş trendine girebilir, yabancılar da hisse piyasasında seçici alıma yönelebilir.
