AstraZeneca Üst Yöneticisi (CEO) Pascal Soriot, Avrupa Birliği (AB) ile yapılan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşısı sözleşmesindeki taahhütleri ihlal etmediklerini ve AB ülkelerinin aşılarını başkalarına satmadıklarını belirterek, “Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip olan Avrupa, aylık küresel tedarikimizin yüzde 17’sini alıyor” dedi. AB’nin hakkından fazla aşı aldığını belirten Soriot, şirkete üretim kapasitesini artırması için Birleşik Krallık’ın da yatırım yaptığını hatırlatıp AB’nin sırasını beklemesi gerektiğini belirtti. Öte yandan AstraZeneca temsilcileri, AB yetkilileriyle tedarik kesintisi konusunda bugün yapılması planlanan toplantıya katılmadı.
Soriot, İtalya’nın yüksek tirajlı gazetelerinden La Repubblica’ya verdiği demeçte, AB ile AstraZeneca firması arasında Kovid-19 aşılarının tedarikinde yaşanan ihtilafa ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
AB’nin AstraZeneca’yı “belirli sayıda aşı tesliminde sözleşmeye dayalı taahhütlerden caymakla” itham ettiğini anımsatan Soriot, sözleşmede böyle bir taahhüdün yer almadığını belirtti.
Soriot, “AB ile yapılan aşı sözleşmesi çok açık. AB’ye taahhüdümüz, elimizden gelenin en iyisini yapacağımız şeklinde.” ifadelerini kullandı.
AB üyesi ülkelerin, AstraZeneca’yı “aşıları başka yerlerde satmaya çalışmakla da” itham ettiklerini hatırlatan Soriot, “Aşıları daha fazla para kazanmak için başka ülkelere sattığımız fikri doğru değil. Çünkü biz aşıdan kar etmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Soriot, AB’nin sıklıkla “aşı milliyetçiliğine karşı olduğu ve bütün dünyanın aşılardan faydalanması gerektiği” yönünde açıklamalar yaptığına işaret ederek, “Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip olan Avrupa, aylık küresel tedarikimizin yüzde 17’sini alıyor.” ifadesini kullandı.
“Mevcut durumda Avrupa’nın talep ettiği 100 milyon doz çok fazla”
Pascal Soriot, dünyada 7,5 milyar insanın yaşadığını anımsatarak, mevcut durumda Avrupa’nın talep ettiği 100 milyon dozun çok fazla olduğunu, AB’nin hakkından fazla aşı aldığını belirtti.
Soriot, AB’nin AstraZeneca ile aşı sözleşmesini çok erken yaptığı yönündeki açıklamaların da doğru olmadığını aktararak, “AstraZeneca ile sözleşmeyi İngiltere’den 3 ay sonra imzalayan AB, bu ülke ile aynı zamanda aşıya erişim talep ediyordu.” ifadesini kullandı.
AB tarafının AstraZeneca’nın Belçika’daki üretim tesisinde yaşanan sorunlardan ötürü gecikmeyi kabul etmediğini, diğer üretim tesislerindeki aşıların AB ülkelerine göndermesini istediğini kaydeden Soriot, bunun mümkün olmadığını vurguladı.
Soriot, AB’nin şirkete üretim kapasitesini artırması için yüzlerce milyon avro yatırım yaptığı açıklamasına dikkati çekerek, aynı yatırımı Birleşik Krallık’ın da yaptığını, AB’nin sırasını beklemesi gerektiğini belirtti.
Anlaşmazlık büyüyor
Avrupa Birliği (AB) ile yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının tedarikinde kesintiye gideceğini açıklayan ilaç şirketi AstraZeneca yetkilileri arasında yapılması öngörülen toplantı, şirket temsilcilerinin katılmaması nedeniyle gerçekleştirilemedi.
Oxford Üniversitesi ile geliştirdiği aşı için AB ile geçen yaz 400 milyon dozluk sözleşme imzalayan AstraZeneca’nın yılın ilk çeyreğinde yapacağı tedarikte yüzde 60 kesintiye gideceğini açıklamasından sonra bugün AB ile şirket temsilcileri arasında ikinci kez toplantı yapılması planlanıyordu.
Ancak bir AB yetkilisi, şirketin toplantıya katılmak yerine yazılı olarak AB Komisyonuna bildirim yapacağını açıkladı. AstraZeneca’nın tedarik konusunda “en üst çabayı gösterdiği” açıklamasına değinen AB yetkilisi, şirketin “gerçekten en üst çabayı gösterdiğini” belirtti ancak şirketin kontratta belirtilen doz miktarını sağlamak için yeterli üretim kapasitesinin bulunacağına dair bir yükümlülük içinde olduğunu aktardı.
AB, yükümlülüklerin yerine getirilmesini istiyor
AB, kesinti nedeniyle tepki gösterdiği şirketten izahat ve sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmesini talep ediyor.
Bu nedenle AB Komisyonunun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, şirkete mektup göndererek kesinti gerekçesi hakkında bilgi istemişti. Bunun ardından AB yetkilileriyle şirket arasında pazartesi günü bir toplantı yapılmış, AB’nin şirketin yanıtlarından tatmin olmadığı ve bugün bir toplantı daha düzenleneceği açıklanmıştı.
EMA onayı bekleniyor
Oxford Üniversitesi’nin İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca ile geliştirdiği aşı onayı için Avrupa İlaç Ajansı’na (EMA) başvuru yapılmıştı. Söz konusu aşının AB onayının ise bu hafta çıkması bekleniyor.
AB’de şu ana kadar onay alan BioNTech ve Pfizer ile Moderna tarafından geliştirilen aşılar, Aralık 2020’den beri halka yapılıyor.
AB Komisyonu, bugüne kadar aşı geliştiren şirketlerle üye ülkeler adına yaptığı 6 sözleşmeyle yaklaşık 2,3 milyar doz alabilecek konuma geldi.
AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için sözleşme imzaladı ancak AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği eleştirileri yapılıyor.
Komisyon, geçen hafta üye ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70’inin 1 Haziran’a kadar aşılanması hedefi koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda hedefin yakalanamaması ihtimali yüksek görünüyor.
AB Komisyonu, üye ülkelerde aşı üreten bütün şirketlerin üçüncü ülkelere bu ürünü ihraç etmek istediklerinde bildirimde bulunmalarını gerektirecek bir mekanizma üzerinde çalışıyor.
