ABD, İran'a saldıracak mı? Trump'a soruldu

Dünya basının göre İsrail, ABD'nin doğrudan savaşa müdahil olmasını istiyor. İsrail, ABD'nin Fordo Nükleer Tesisi'ne saldırılarda kullanılabilmesi için Tel Aviv'e sığınak avcısı bombalar (bunker buster) sağlayabileceği düşünüyor. Bazı analistlere göre İsrail'in Kum eyaletinde bir dağın derinliklerine kurulan Fordo Nükleer Tesisi'ne saldırı düzenlemek için ABD'nin sahip olduğu sığınak avcısı bombalara (bunker buster) ihtiyacı var. (Fotoğraf: CNN-Maxar Technologies)

BBC'ye göre ABD'de saldırılara katılma düşüncesi var. BBC elde ettiği bilgileri şöyle paylaşmış:

• "ABD Başkanı Donald Trump, İran’a karşı İsrail’in yürüttüğü savaşa katılmayı ve saldırılara destek vermeyi düşünüyor. Bu konuda Salı günü 90 dakikadan uzun süren bir ulusal güvenlik toplantısı gerçekleştirdi.
• Güvenlik muhabiri Frank Gardner, "ABD'nin potansiyel hedeflerinden biri, İran’ın yerin derinliklerine inşa ettiği Fordo nükleer tesisi. Bu tesisi yok edebilecek 30.000 libre ağırlığındaki bombaya yalnızca ABD ordusu sahip" diyor.

TRUMP'IN DANIŞMANLARI İKİYE BÖLÜNDÜ

• Trump’ın danışmanları bu konuda ikiye bölünmüş durumda. Uzmanlar, ABD’nin doğrudan müdahalesinin çatışmanın doğasını kökten değiştireceğini söylüyor.

AVRUPA'YA EN AZ 30 ABD TANKER UÇAĞI GÖNDERİLDİ

• Son üç gün içinde, Avrupa’ya en az 30 ABD tanker uçağı gönderildi. Bu uçaklar, savaş uçakları ve bombardıman uçaklarını havada yakıt ikmaliyle desteklemek amacıyla konuşlandırıldı.

CNN'den Stephen Collinson'un analizi ise şöyle:

Yine yaşanıyor olabilir. Bir başkan, gelişmelerin baskısı, kitle imha silahlarının yayılma korkusu ve kendi sözlerini destekleme ihtiyacıyla, Orta Doğu’daki bir çatışmaya ezici bir giriş yapmaya doğru itiliyor, üstelik çıkışı garanti olmayan bir yola.

Washington’da beklentiler artıyor: Donald Trump’ın, yalnızca ABD’nin sahip olduğu sığınak delici silahlarla, İran’ın nükleer programına karşı belirleyici bir darbe vurmak için İsrail’in çağrılarına kulak vereceği düşünülüyor.

Başkanın söylemleri, İsrail’in ilk saldırı dalgasının görünürdeki başarısından sonra sert bir şekilde yön değiştirdi. Bu saldırı dalgası, üst düzey askeri liderleri ve nükleer bilim insanlarını hedef aldı, İran’ın savunma kapasitesini ciddi şekilde zayıflattı.

Trump, ABD askeri varlığını kullanarak İran’ın nükleer tesislerini vurma fikrine ısınırken, daha önce diplomasi yoluyla sorunu çözme yönündeki başarısız girişiminden soğumaya başladı. Ancak Trump söz konusu olduğunda, her zaman şu soruyu sormalıyız: Bu sert söylem gerçekten ciddi mi? Belki de İran’ı tekrar diplomasi masasına çekmek ve sosyal medyada talep ettiği "koşulsuz teslimiyet" için bir gözdağı veriyordur.

Trump, kendi siyasi ilkelerini inkâr edecek büyük bir kumarın eşiğinde olabilir.

Eğer İran’la savaşa girerse, Trump MAGA hareketinin yüksek sesli bir kesimini görmezden gelmiş olacak. “Önce Amerika” diyen bir başkan, kendi küçümsediği müdahaleci lider konumuna düşecek.

TRUMP, FORDOW'DAKİ TESİSİ YOK ETMEK İÇİN...

Trump, İran’ın Fordow’daki nükleer tesisini yok etmek için 13.600 kiloluk “Yoğun Sığınak Delici" güdümlü bombalarını kullanmayı değerlendiriyor. Bu tesis, bir dağın içinde yüzlerce metre kalınlığındaki betonun altında yer alıyor. Ancak önemli bir şey eksik: Üst düzey yetkililerin, sonrasında neler olabileceğine dair herhangi bir kamuoyu açıklaması yapmaması.

'ABD SAVAŞLAR BAŞLATIP SONRA ONLARCA YIL ÇIKMAYA ÇALIŞTI'

Bu, 21. yüzyılda Washington’un yaşadığı talihsiz askeri maceralar göz önüne alındığında dikkat çekici bir eksiklik; zira ABD savaşlar başlatıp, sonrasında onlarca yıl boyunca içinden çıkmaya çalıştı. Connecticut Senatörü Chris Murphy CNN'den Anderson Cooper’a ABD’yi İran’la savaşa sürükleyen herkes, Irak ve Afganistan savaşlarının yarattığı felaketleri ne kadar çabuk unuttuğunu gösteriyor" dedi.

2003’te ABD, Irak’a girip Saddam Hüseyin’i hızla devirdi. Ancak Irak devleti çöktü ve sonunda ABD’nin yenilgisiyle sonuçlanan şiddetli bir isyan başladı. Ülkede kırılgan bir istikrar, ancak yirmi yıldan uzun bir sürede yeniden sağlanabildi.

Afganistan’da Başkan George W. Bush’un 11 Eylül sonrası başlattığı işgal, El Kaide lideri Usame bin Ladin’i barındıran Taliban’ı devirdi. Ancak iki on yıllık başarısız ulus inşası çabası, 2021’de ABD’nin utanç verici geri çekilmesine yol açtı ve Başkan Joe Biden’ın dış politika uzmanlığı iddiasını zedeledi.

Başkan Barack Obama’nın da Libya’da benzer bir fiyaskosu oldu. 2011’de Avrupalı müttefiklerinin ve kendi danışmanlarının iknasıyla Libya lideri Muammer Kaddafi’yi devirmeye karar verdi. Dönemin Dışişleri Bakanı Hillary Clinton o sırada “Geldik, gördük, öldü” demişti. ABD’nin Libya konusundaki kibri çoktan sönse de, ülke hâlâ tehlikeli ve yoksul durumda.

Trump tüm bunların farkında.

2016’daki bir tartışmada, Cumhuriyetçi Parti’yi savaş yanlısı çizgiden kalıcı olarak uzaklaştıran an, rakibi Jeb Bush’u Irak savaşı üzerinden eleştirdiği andı: “Irak savaşı büyük bir hataydı,” dedi Trump.

Bu fikrini hâlâ sürdürüyor. Geçen ay Suudi Arabistan’daki önemli bir konuşmasında tekrar hatırlattı:

“Sözde ulus inşacıları, kurduklarından çok daha fazla ulusu mahvetti. Müdahaleciler, kendilerinin bile anlamadığı karmaşık toplumlara müdahale etti,” dedi Trump. “Size nasıl yapacağınızı söylediler ama kendileri nasıl yapacaklarını bilmiyorlardı.”

Peki Trump şimdi kendi eleştirdiği örneklerden biri mi olacak?

İslam Devrimi’nin veya rejimin en büyük gurur kaynağı olan nükleer programının yıkılması, büyük bir kaosa yol açabilir. 90 milyonluk, etnik ve mezhepsel fay hatları taşıyan İran liderliksiz kalırsa, anarşi ya da daha kötüsü yaşanabilir.

Çöküş yaşayan bir devlet, milyonlarca mülteciyi Orta Doğu’ya ve Avrupa’ya itebilir; bu da zaten gerilim altında olan toplumsal yapıları daha da sarsar, aşırılığı körükleyebilir. Güvenlik boşluğu, iç savaşlara veya devrimi bastırmak isteyen Devrim Muhafızları’ndan çıkan otoriter güçlere zemin hazırlayabilir. Suriye, Irak, Afganistan ve Libya örnekleri, terörist yuvalarının ne kadar hızlı ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Bu huzursuzluk, Pakistan gibi zaten istikrarsız olan ülkelere de sıçrayabilir"

Analiz şöyle sonlanıyor:

"Bir zamanlar yeni savaşlar başlatmadığıyla gurur duyan bir adam, şimdi kendini tanıdık bir yerde buldu: Kitle imha silahlarına dair muhtemelen tartışmalı istihbarata dayanarak, Amerikalıları yeni bir Ortadoğu çatışmasına gönderip göndermeyeceğini tartışan bir başkan olarak. Irak ve Afganistan savaşlarında hayatını kaybedenler Arlington Ulusal Mezarlığı’ndaki 60. bölümde yatıyor. Eğer ABD, İran’a ilk bombayı atacaksa, en azından onların bu kez ne olacağına dair bir açıklamayı hak ettikleri kesin."