Bu yıl yedincisini gerçekleştirdiğimiz “Türkiye’nin En Güçlü 50 Kadın CEO’su” araştırması sonuçlandı. Yurtdışı atamaları ve görev değişimleri nedeniyle pek çok isim listeden çıkarken, geçen yıl CEO’luk görevine getirilen yeni isimler ise listemize eklendi.
Bu yılki sıralamamızda ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay birinci oldu. Onu Holding CEO’su Ebru Dorman ve Philips Ortadoğu ve Türkiye CEO’su Özlem Fidancı izledi.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Toplumsal kalkınmada kadının rolü temel belirleyiciler arasında yer alıyor. Kadının işgücüne etkin katılımının sağlanması ise bugünün dünyasının en temel sorunlarından biri.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Bu anlamda başta sivil toplum örgütleri olmak üzere iş dünyası ve hükümetler, kadının istihdama etkin katılımına ve şirket yönetimlerinde daha aktif rol oynamalarına yönelik çalışmalar yürütüyor.
Özellikle yönetimde kadının ne kadar etkin rol aldığını belirlemek üzere insan kaynakları ve organizasyonel danışmanlık şirketi Korn Ferry tarafından yapılan ve 33 ülkeyi kapsayan ‘Cinsiyetler Arası Ücret Farkı’ araştırması çok çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. 2018 yılında yapılan araştırmaya göre, Türkiye’de özel sektör şirketlerindeki üst düzey yöneticilerin yüzde 17,9’u kadın.
Başka bir ifadeyle Türkiye’de her beş üst yöneticiden yaklaşık biri kadın. 33 ülkenin yer aldığı ve üst düzey erkek-kadın yöneticilerin de dahil edildiği araştırmada, Türkiye üst düzey yöneticilerde kadınların aldığı pay itibariyle 16’ncı sırada bulunuyor. Almanya, İtalya, İspanya, Hollanda gibi birçok Avrupa ülkesine göre Türkiye’de özel sektör şirketlerinde kadın yönetici oranının daha yüksek olduğu dikkat çekiyor.
Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2018 Kasım verilerine göre Türkiye’de istihdam edilen kişi sayısı 28,3 milyon ve bunun 9 milyonunu kadınlar oluşturuyor. Yönetici kademesinde ise 1 milyon 452 bin çalışan var ve bunların da 227 bini kadın.
İLHAM VEREN KADINLAR
Günümüzde şirketlerin tepe yönetimine gelmiş pek çok kadın var. Onların ilham veren kariyer öyküleri, arkalarından gelen genç kadınları da yüreklendiriyor. Ekonomist olarak biz de yedi yıldır ‘En Güçlü 50 Kadın CEO’ araştırmamızla onları kapağa taşıyoruz.
Araştırmamıza katılan kadın CEO’ların çoğu ‘CEO olacağım’ diye yola çıkmış isimler değil. İşlerini iyi yapmaya ve kendilerini geliştirmeye odaklanan kadın yöneticiler, başarılı çalışmaları sonucunda bu pozisyonlara yükselmiş durumdalar. Belirsizlik ortamlarında cesaretle hareket etmek, değişim yönetimi becerisi, işe olan tutku, takımın gücüne inanarak ekibini sahiplenmek, paylaşımcılık, amaçla motive olmak ve çalışkanlık hemen hemen hepsinde ön plana çıkan özellikler.
CEO’LARDAN GENÇ KADINLARA ÖNERİLER
1 – Tutkulu olun. Tutkuyla hareket edildiğinde her zaman her sorun için bir çözüm yolu bulunur. İş hayatında ‘olmaz’ yoktur.
2 – Pozitif düşünün. Pozitif düşünmek insanı yaratıcı kılar, en zor koşullarda bile daha fazlasını, daha iyisini yapmaya teşvik eder.
3 – Sonuç ve çözüm odaklı olun. Hızlı tempo içinde yüksek doğrulukta kararlar almak için büyük resme doğru genişlemek, hızlı ve sonuç odaklı uygulama içinse detaylara inmek gerekiyor.
4 – Kendinizi güncel tutmaya yatırım yapın. Dünyada olan biteni, fikir liderlerini ve sektörleri takip edin. Bir işi dünyada en iyi kim yapıyorsa onun neyi iyi yaptığını ve ne sonuca vardığını merak etmek, araştırmak ve öğrenmek, hazır tecrübelerden faydalanmak büyük bir fırsat ve avantajdır.
5 – Geniş bir networke sahip olun. Bunun güncel kalmayı, birçok gelişmeden erkenden haberdar olmayı, hızlı hareket etmeyi kolaylaştırdığını unutmayın.
6 – Risk alın. Özgüvenli olun, risk alabilmekten, denemekten ve başarısızlıktan korkmayın.
7 – Talepkar olun. Ne istediğinizi bilerek gerektiğinde talepkar olun.
İLK ÜÇ SIRALAMASI
Bu yılki listemize gelince… Türkiye’nin En Güçlü 50 Kadın CEO’su araştırmamızın bu yılki birincisi ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay. Tahmini rakamlara göre 2018 yılında 6 milyar 500 milyon TL komisyon ve faiz gelirine ulaşan ve 4 bin 500 kişiyi istihdam eden ING Bank’ın genel müdürlük görevini 2011 yılından bu yana sürdüren Pınar Abay, Temmuz 2016 itibarıyla ING Belçika Yönetim Kurulu Üyeliği’ne de atanmış durumda.
Dört yıldır MW Holding CEO’su olarak görev yapan Ebru Dorman, listemizin bu yılki ikincisi oldu. 3 milyar 620 milyon TL cirolu ve bin 471 çalışanı olan MW Holding’te kendisinin yönetime gelmesiyle birlikte nelerin değiştiğini sorduğumuz Ebru Dorman, şunları anlatıyor: “Kurucusu ve ana hissedarı olduğumuz iştirak portföyümüzün yanı sıra özel sermaye yatırımları yapmaya başladık. Portföyümüzün performansını güçlendirmek için gerekli alanlarda değişiklikler gerçekleştirdik. Kurum kültürümüze ve insanımıza daha fazla yatırım yaptık.”
Geçen yılki listemizde beşinci sırada yer alan Philips Ortadoğu ve Türkiye CEO’su Özlem Fidancı, bu yılki listemizde ise üçüncülüğe yükseldi. 1998 yılında Philips ailesine katılan Özlem Fidancı, şirkette yaklaşık üç yıl önce stratejik bir değişiklik yaptıklarını ve sağlık odaklı bir teknoloji şirketi olarak yola devam etmeye karar verdiklerini belirtiyor.
Bu dönüşümün içinde olmak ve buna öncülük etmekten memnun olduğunu dile getiren Özlem Fidancı, bu yıla ilişkin planlarını ise şöyle anlatıyor: “2019, geçtiğimiz yıl elde ettiğimiz başarılarımızın devamını sağlamak ve sağlıklı yaşam konusunda öncülük etmek adına önemli bir yıl olacak. Bölgemizdeki hemen her ülkenin çok önemli bir gündem maddesi olan sağlık yatırımları ile ilgili projelerde önemli bir rol almayı ve bu konularda güvenilir bir marka olarak konumlanmayı hedefliyoruz.”
LİSTENİN YENİLERİ
Bu yıl listemize pek çok yeni isim eklendi. Çimsa Genel Müdürü Ülkü Özcan, VDF Genel Müdürü Tijen Akdoğan Ünver, Vakıf Faktoring Genel Müdürü Aynur Eke, Mondi Tire Kutsan Genel Müdürü Sevinç Yener Çimencioğlu, Mars Sportif CEO’su Bahar Uçanlar, Facebook Türkiye Ülke Direktörü Derya Matraş, Hertz Türkiye Genel Müdürü Nur Hidayetoğlu, Morhipo Genel Müdürü Şule Kuban, QNB Finans Yatırım Genel Müdürü Esen Pamir Karagöz, Tura Turizm Genel Müdürü Ayşin Arca, ASUS Türkiye SYS İş Birimi Ülke Müdürü Özge Kılıç, Cigna Finans Genel Müdürü Pınar Kuriş gibi kadın yöneticiler listemize bu yıl giriş yaptı.
Geçen yıl listenin tek yabancı kadın yöneticisi Janssen Türkiye Genel Müdürü Maria Fernanda Prado idi. Bu yılki listemize ise Casper CEO’su Charlotte Lamprecht de yabancı kadın yönetici olarak girdi.
KİMLER YÜKSELDİ?
Sıralamada en büyük sıçramayı yapan isim Tat/Düzey Pazarlama CEO’su Arzu Arslan Kesimer oldu. Geçen yılki listemizde 17’nci sırada yer alan Kesimer, üstlendiği yeni pozisyonun da etkisiyle bu yıl beşinci sıraya yükseldi. Kesimer’in CEO’luğunu üstlendiği iki şirketin kombine cirosu 2 milyar 917 milyon TL’yi buluyor.
Bu yılki listemizde GE Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Canan Özsoy, beş basamak atlayarak dördüncü sıraya yükseldi. Özsoy, yaklaşık 3 milyar TL cirosu ve 2 bin 300 çalışanı bulunan şirketi yedi yıldır yönetiyor.
Listemizde yükselen diğer bir isim de Türk Tuborg CEO’su Damla Birol. 2018 sıralamasında 16’ncı olan Birol bu yılki listemizde ise 1 milyar 699 milyon TL ciro ve bin 406 çalışanıyla üç basamak atlayarak 13’üncü sıraya yerleşti.
Yaptığımız araştırma sonucunda pek çok isim de listeden çıktı. Bu isimler, iş değişikliği yaptı ya da şirketlerinin global operasyonları için yeni görevlere atandı. Örneğin 2018 listemizin birincisi Aylin Somersan Coqui, Allianz Türkiye CEO’luğundan 2019 başındaAllianz Grubu İnsan Kaynakları Başkanı pozisyonuna atandı.
Geçen yılki listede dördüncü olan Brightstar Türkiye, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bölge Genel Müdürü Ela Çubukçu da global göreve atandı. Çubukçu, şirketin global tadarik zinciri başkanlığı görevine getirildi.
ALJ Finans Genel Müdürü Nilüfer Günhan, ALJ Global’de Türkiye, Kuzey Afrika ve Suudi Arabistan’ın dahil olduğu bölgeye Chief Financial Services Officer olarak atandı. Sodexo Genel Müdürü olarak geçen yıl listemizde yer alan Burçin Ressamoğlu da şirketin İngiltere organizasyonuna icra kurulu başkanı olarak geçti.
Eczacıbaşı Topluğu Sağlık Grubu Eski Başkanı Elif Çelik ve Protel Eski CEO’su Melike Karaman ise görev değişikliği nedeniyle bu yılki listemizde yer almadı.
KADIN CEO’LARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ
- Zirveye ulaşmak için çok sıkı ve uzun süre çalışıyorlar.
- Hem bir amaca bağlı kalıp hem de işle ilgili sonuçları elde etme motivasyonuyla hareket ediyorlar.
- Özgün niteliklere sahip olmak, kadınların CEO’luğa giden yoldaki başarısını sağlıyor.
- Takım (Ekip) olarak hareket ediyorlar.
- Fen, matematik ve finansal deneyimlerini zıplama tahtası olarak kullanıyorlar.
2019 GÜNDEMLERİ
Kadın yöneticilerin 2019 ajandaları oldukça yoğun. Örneğin listemizin yedinci sırasında yer alan Danone Su ve Danone Türkiye Entegrasyonu Genel Müdürü Gamze Çuhadaroğlu, 2019’un Türkiye’ye yatırımlarını arttıracakları bir yıl olacağını söylüyor.
Şirket 2019’a üretim tesislerindeki büyük bir hat yatırımıyla başladı. Çuhadaroğlu, “Ayrıca gerçekleştirdiğimiz sermaye artışıyla taahhüdümüzü bir kez daha ortaya koymuş olduk. 2019 yılı sağlıklı içecekler pazarında liderliğimizi oturttuğumuz ve yatırım yapmaya devam ettiğimiz bir yıl olacak. Birçok yeniliğe daha imza atacağız” diye anlatıyor.
Listemizin dokuzuncusu olan Sinpaş GYO Genel Müdürü Seba Gacemer ise 2019 yılında İstanbul, Ankara, Bursa ve Denizli projelerinin satışlarına devam edeceklerini söylüyor.
Gacemer, “Yeni projeler üretmek için önümüzdeki beş yıl yetecek kadar arsamız var ve çok sayıda da yeni yatırım teklifi masamızda bulunuyor. Bunların içinden kârlılıkta öne çıkan ve yeni konseptler geliştirmeye uygun bulduklarımızla yeni anlaşmalar yapmayı planlıyoruz” diyor.
Listemize 12’nci sıradan giriş yapan Çimsa Genel Müdürü Ülkü Özcan da 2019 ajandalarının yoğunluğundan bahsediyor. Özcan, bu yıl öncelikle katma değerli ihracatlarını artırmayı hedeflediklerini belirtiyor.
Ülkü Özcan, şöyle konuşuyor: “Verimliliğimizi arttırıcı çalışmalar gerçekleştirmek ve dijital dönüşüm projelerimizi hayata geçirmek de hedeflerimiz arasında. Ayrıca, müşterilerimizin beklediği standartlara uygun ürünler geliştirmek ve inovatif çözümler üreterek güçlü bir iş ortağı olmak için de çalışmalarımıza devam ediyoruz.”
BEŞ YIL SONRAKİ HEDEFLERİ
Kadın CEO’lara beş yıl sonraki hedeflerini sorduk. Farklı yanıtlar aldık. Mesela, Mondi Tire Kutsan CEO’su Sevinç Yener Çimecioğlu, 20 yılı aşkın iş hayatındaki deneyimini üniversite, sivil toplum kuruluşları gibi farklı platformlarda gençlerle paylaşarak onlara rehberlik etmek istiyor. Vakko CEO’su Jaklin Güner, Vakko markasını daha da büyütüp tüm dünyanın tanıdığı bir Türk markasına dönüştürmeyi hedefliyor.
1,5 yıldır Amgen ve Mustafa Nevzat şirketlerinin genel müdürlüğünü yapan Güldem Berkman ise biyoteknoloji alanında önümüzdeki yıllarda büyük atılımlar göreceğimizi düşünüyor.
Berkman, “Hem yeni yatırımlar yapılacağını hem de ilaç sektörünün bu alana daha fazla eğileceğini öngörüyorum. Kendimi de bu önemli dönüşümün içinde daha fazla hastaya yeni tedavileri sunabilmek için çalışırken görüyorum” diyor.
MELEK YATIRIMCILAR
Türkiye’de start up ekosistemi ve buna bağlı olarak melek yatırımcı sayısı her geçen yıl artıyor. Son yıllarda popülerliği artan melek yatırımcılığa soyunan pek çok kadın CEO da var. MV Holding CEO’su Ebru Dorman bunların başında geliyor.
2000 yılında Londra’da yaşarken bir teknoloji girişimi kurma deneyimi olduğunu söyleyen Dorman, şunları anlatıyor: “Bunun ardından dört yıl boyunca Girişim Sermayesi (Venture Capital) yöneticisi olarak ABD ve Avrupa’da 10’dan fazla girişime, son üç yıldır da StartersHub’da 50’den fazla girişime kurumsal yatırım yaptım. Bireysel olarak 2016 yılında melek yatırımcı sertifikamı aldım ve bugüne kadar yedi girişime yatırım yaptım.”
Koçfinans Genel Müdürü Yeşim Pınar Kitapçı’nın da girişimcileri destekleyen bir yanı var. Start up yatırımları olduğundan bahseden Kitapçı, “Yeni girişimlere mentörlük desteği vererek, iş bağlantıları kurmalarına yardımcı olarak, girişimcilik ekosisteminin büyümesine katkıda bulunmak önceliklerim arasında” diyor.
Melek yatırımcılık, ManpowerGroup Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı’nın da emeklilik planları arasında. Narlı, gerek TÜSİAD bünyesinde gerekse Genç Başarı Vakfı ile yakın çalışarak lise ve üniversite yıllarından başlayan girişimcilik projelerinin en büyük destekçilerinden biri olduğunu ifade ediyor. Feyza Narlı, “Bunun yanısıra piyasadaki start up’ları bu bakış açısıyla takip ediyorum ve yapılan bazı projeler beni heyecanlandırıyor. Emeklilik zamanı benim de böyle planlarım var” diye ekliyor.
TECRÜBELERİNİ PAYLAŞIYORLAR
Pek çok kadın CEO, iş hayatlarındaki tecrübelerini paylaşmak için mentorlük yapıyor. Euler Hermes Türkiye CEO’su Özlem Özüner, onlanlar biri. Özellikle üniversite öğrencilerine girişimci olmaları yönünde destek veren kurumlara ve projelere çok değer verdiğini belirten Özüner, “TÜSİAD’ın öncülüğünde yapılan ‘Bu Gençlikte İş Var’ girişimcilik kampında bu yıl mentorluk yapıyorum” diyor.
VDF CEO’su Tijen Akdoğan Ünver de mentorlük yapan kadın CEO’lardan biri. Ünver, girişimcilere, özellikle de kadın girişimcilere, bilgi ve tecrübeleri kapsamında destek olmayı amaçladığından söz ediyor.
Tijen Akdoğan Ünver, “KAGİDER’in işlerini yeni kuran ve büyütmek isteyen 15 kadın girişimciye destek olmak için hayata geçirdiği ‘Proje 15’ adlı proje kapsamında finans konusunda bir kadın girişimciye mentorluk yapmaya başladım” diye anlatıyor.
Sportive Genel Müdürü Zeynep Selgur ise altı yıldır TOBB Genç Girişimciler mentorlüğü yapıyor. Kurumsal olarak Türkiye’deki girişimcilik platformlarına yönetim ekipleri ile mentorluk katılımı sağladıklarını belirten Vakko CEO’su Jaklin Güner de fikrine ve iş disiplinine güvendiği yakın çevresindeki girişimcilere mentorluk ve network desteği sağladığını söylüyor.
