Aracı kurumlar; yatırımların doğru oranda ve zamanda yapılması ve birikimlerin doğru değerlendirilmesi anlamında yatırımcılar açısından kilit bir rol oynuyor. Hisse piyasalarında özellikle pandemiyle birlikte artışa geçen ve Mart 2023 itibarıyla 4 milyonu aşan pay senedi yatırımcı sayısı, aracı kurumların son yıllarda daha da ön plana çıkmasını ve önem kazanmasını sağladı.
Not: 19 Mart - 1 Nisan 2023 tarihli sayıdan
Sermaye piyasalarında finansal okuryazarlığın artırılması misyonuyla harekete geçen kurumlar yatırımcılara sundukları ürün ve hizmet yelpazelerini özellikle teknolojinin gücünden yararlanarak daha da genişletiyor.
Aracı kurumlar, 2023'te de dijital kanallardan ve platformlardan sundukları hizmetlerde çeşitliliği artırarak yatırımcı portföyünü genişletmeyi hedefliyor.
Sermaye piyasasına tabi işlemler yapmak amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından aracılık yetkisi verilmiş anonim ortaklıklar' olarak tanımlanan aracı kurumlar için menkul kıymetlerin ticaretinde yatırımcıları temsilen hizmet veren kuruluşlar da diyebiliriz.
Yatırımların doğru oranda ve zamanda yapılması ve böylece birikimlerin doğru değerlendirilmesi noktasında yatırımcılar açısından kilit bir rol oynayan aracı kurumlar, borsa ve yatırımcı arasında bir köprü gibi görülebilir.
Aslında aracı kurumların faaliyetleri bununla da sınırlı değil. Yatırım danışmanlığına ek olarak sermaye piyasası araçlarının halka arz edilerek ya da halka arz edilmeden satışını yapan aracı kurumlar; vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil tüm türev araçların ve daha önce ihracı yapılmış olan sermaye piyasası araçlarının alım-satım işlemlerine de aracılık ediyor.
Menkul kıymetlerin geri alım ya da satım taahhütleri ile alım-satımında da (repo-ters repo) aracı olan bu kurumların faaliyetleri arasında portföy işletmeciliği ya da yöneticiliği de buluyor.
Yatırım ile ilgili her adımda aracı kurumlar önemli bir rol üstlendiğinden yatırımcılara borsada işlem yaparken bütçe planına ve yatırım amacına en uygun aracı kurumu belirlemeleri ve yatırım yaparken aracı kurumlardan profesyonel destek almaları öneriliyor.
İŞLEM HACMİNDE YÜZDE 94 ARTIŞ
Aracı kurumların hisse pay piyasasında aracılık ettiği faaliyetlerine daha yakından bakalım. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin (TSBP) verileri; 2022 yılının dokuz aylık döneminde, Türkiye'de 53 adet aracı kurumun ve bir adet yatırım bankasının pay senedi piyasasında işlem yaptığını ortaya koyuyor.
Söz konusu kuruluşların işlem hacminin 2021'in dokuz ayına oranla yüzde 94 artarak 20 trilyon TL'ye yükseldiği aktaran TSPB; işlem hacmini yüzde 282 artıran yurtiçi kurumsal yatırımcıların 2021'nin dokuz ayına göre en fazla oransal artışı sağlayan kalem olduğu bilgisini paylaşıyor.
2022 Ocak-Eylül'de BİST'teki pay senedi işlem hacminin yüzde 72'sinin yurtiçi yatırımcılar tarafından yapıldığı, yabancı yatırımcıların işlem hacmindeki payının yıllık bazda üç puan artışla yüzde 28'e yükseldiği notu da düşülüyor.
8,6 MİLYAR TL'LİK PORTFÖY
Aracı kurumların finansal olarak da başarılı bilançolara sahip oldukları görülüyor. TSPB'nin verilerine göre; pay piyasasında işlem yapanlara ek olarak diğer piyasalarda işlem yapanlar da eklendiğinde sayısı 71'e çıkan aracı kurumlar, 2022 Ocak-Eylül itibarıyla 8 milyar 614 milyon TL'lik portföy büyüklüğüne ulaştı.
Portföy büyüklüğü, 2021 yıl sonunda 4 milyar 361 milyon TL idi. Yani 2022'nin dokuz ayında portföy büyüklükleri yüzde 100'e yakın artış gösterdi.
2022 Ocak-Eylül'de aracı kurumların toplam faaliyet gelirleri 15 milyar 514 milyon TL, net faaliyet giderleri 6 milyar 103 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde 9 milyar 411 milyon TL faaliyet kârı elde eden bu kurumların net kârı da 7 milyar 616 milyon TL oldu. 2021'de ise aracı kurumların faaliyet kârı 6 milyar 977 milyon TL, net kârı 5 milyar 775 milyon TL seviyesindeydi.
2021 yıl sonunda 61 milyar 386 milyon TL olarak aracı kurumların toplam varlıkları, 2022'nin dokuz ayında 99 milyar 955 milyon TL'ye çıkarken öz kaynakları ise 16 milyar 780 milyon TL'den 23 milyar 603 milyon TL'ye ulaştı. Aracı kurum çalışan sayısı ise 2021'deki 6 bin 179'dan 6 bin 602 adede yükselmiş durumda.
YATIRIMCI SAYISI 4 MİLYONU AŞTI
Özellikle pandemiyle birlikte pay senedi yani hisse piyasalarındaki yatırımcıların sayısında yaşanan hızlı yükseliş, aracı kurumların da son yıllarda daha da ön plana çıkmasını ve önem kazanmasını sağladı.
Pandemi döneminde, o sürecin yarattığı ekonomik etkilerle birlikte yaşanan parasal genişleme ve insanların evlerine kapanıp kendilerine yeni bir meşguliyet yaratma çabası o dönem finansal piyasalara olan ilgiyi oldukça artırmıştı.
Nitekim Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun (MKK) verilerine göre; 2020'de Borsa İstanbul'daki (BİST) toplam yatırımcı sayısı 2019'a göre yüzde 65 artarak 1 milyon 988 bin 940 adede yükselmişti.
2021 ve 2022 yıllarında bu trend daha da artarak devam etti. Yine MKK verilerine göre, 31 Aralık 2021'de 2 milyon 366 bin 952 olan borsadaki yatırımcı sayısı, 31 Aralık 2022'de 3 milyon 794 bin 409 olarak gerçekleşti.
Mart 2023 itibarıyla ise hem bireysel yatırımcı tabanının artması hem de daha fazla şirketin halka açılarak sermaye piyasalarından fon temin etmeye çalışmasının da etkisiyle pay piyasası yatırımcı sayısı 4 milyonun da üzerine çıkmış durumda.
Burada genç yatırımcı sayısındaki artış da dikkat çekerken veriler, başta gençler olmak üzere birçok yatırımcının hayatlarında ilk kez hisse senedi yatırımı yaptığını da ortaya koyuyor.
ÜÇ TEMEL NEDEN
BİST'e 2022'nin son üç ayında başlayan ve hesap sayılarını rekor seviyelere ulaştıran bir ilgi olduğunu kaydeden A1 Capital Genel Müdürü Mehmet Serkan Esenpak; bunun nedenini üç önemli gelişmenin birlikte var olmasına bağlıyor.
Esenpak; bunları, son iki yılda gerçekleşen halka arzlarda önemli miktarlarda getirilerin söz konusu olması ve negatif reel faizin BİST'i rakipsiz bırakması sonucunda endeksin yüzde 67 oranındaki bir getiriye üç ay gibi kısa bir sürede ulaşması olarak sıralıyor.
Mehmet Serkan Esenpak'a göre; BİST'e olan ilgiyi artıran üçüncü neden ise kripto varlıklarda, yaşanan düşüşten sonra yatay bir seyrin devam etmesi.
İLGİ DEVAM EDECEK Mİ?
GCM Yatırım Genel Müdürü Alper Nergiz; "2022'de borsanın dinamikleri arasında yer alan halka arzlar, güçlü bilanço rasyoları, uygulanan büyüme odaklı politikaya paralel merkez bankasının düşük faiz politikası, borsada yatırımcı tabanını artıran gelişmeler oldu" diyor.
Küresel piyasalardan 2022'de pozitif ayrışan, yatırımcısına enflasyon üstünde ve dolar bazında önemli getiri sunan borsanın 2023'e de pozitif beklentilerle girdiğini kaydeden Nergiz'e göre; enflasyondan korunmak isteyen yatırımcı profiliyle birlikte konuttaki kazanç aralığının daralması, kurdaki stabil seyir ve bilanço beklentileri gibi unsurlarla yatırımcı için borsa hala cazibesini koruyor.
Borsanın cazibesini koruması noktasında önem arz eden ve buradaki trendi etkileyecek önemli konu başlıkları da bulunuyor. Alper Nergiz; TL mevduat faizinin son haftalarda sergilediği yükselişle birlikte yüzde 25-26 bandında oran sunmasının alternatif arayışında olabilecek yatırımcılar için dikkat çekici olduğuna işaret ediyor.
Nergiz; borsadaki yatırımcı sayısındaki yükselişin, yurtiçinde mevcut düşük faiz politikasının sürdürülmesi, FED'in ve merkez bankaların sıkılaştırıcı politikalarını az da olsa esnetmesi ve Rusya-Ukrayna savaşı başta olmak üzere jeopolitik risklerde azalış olması dahilinde desteklendiğinin de altını çiziyor.
DEFANSİF DURUŞ ÖNEMLİ
Bu başlıklara ek olarak Türkiye'de oldukça önemli bir seçim sürecine de girildi. Yapı Kredi Yatırım Genel Müdürü Yılmaz Arısoy; bu dönemde hisse ve sektör tercihlerinde defansif bir duruşun daha makul olduğunu düşünüyor.
Arısoy; "Bununla birlikte yılın geneline baktığımız zaman taktiksel ve gündeme bağlı olarak da tercihlerde ve davranışlarda daha esnek bir yaklaşıma ihtiyaç duyulacak gibi görünüyor" diyor.
Bu dönemde halka arzlara ilginin oldukça yüksek olduğuna da dikkat çeken Yılmaz Arısoy; mart başında liderliğini Yapı Kredi Yatırım'ın yaptığı Göknur Gıda'nın halka arzına rekor sayıda talep adedi gerçekleştiği bilgisini de veriyor.
Yılmaz Arısoy, yatırımcılara önerilerini şöyle sıralıyor: "Yatırımcıların soğukkanlı ve rasyonel hareket etmesi önem kazanıyor. Yatırımcılar, hisse tercihlerini yaparken önceden belirledikleri ilkelere sadık kalırlarsa ve piyasaya bütün olarak bakıp değerlemeleri karşılaştırmalı analiz edip içsel değere odaklanırlarsa, uzun vadede kazançlı çıkma olasılıklarını artırırlar."
YILMAZ ARISOY / YAPI KREDİ YATIRIM GENEL MÜDÜRÜ “DİJİTAL PLATFORMLARDA FARKLI İÇERİK MODELLERİYLE YER ALACAĞIZ”
AYRICALIKLI HİZMETLER
Türkiye’nin farklı noktalarında bulunan 21 şubemiz ve 300’e yaklaşan çalışanımızla, müşterilerimize; yerli ve yabancı hisse senedi işlemlerinden gelişmiş türev işlemleri ve danışmanlık hizmetlerine kadar geniş yelpazede çözümler sunuyoruz.
Teknolojiden en iyi şekilde yararlanmamız bizi sektörde farklı bir noktaya taşıyor. Gelişmeleri anında değerlendirip yorumlayan yatırım danışmanlarımızla sermaye piyasalarında müşterilerimize ayrıcalıklı hizmetler sunuyoruz.
“LİDERLİĞİMİZİ SÜRDÜRÜYORUZ”
1 milyonu aşkın yatırım müşterisine ulaştığımız 2022’de, BİST hisse piyasasında 56 aracı kurum arasında yüzde 17, VİOP’ta yüzde 24 pazar payıyla birinci olduk. Son beş yıldır hisse senedi ve VİOP işlem hacmi pazar payında liderliğimizi sürdürüyoruz.
Maliyetleri düşürücü ve verimliliği artırıcı yönde izlediğimiz politikalarla, öz sermayemizi yüzde 92 büyüttük. Finansal okuryazarlığın artırılması misyonuyla hayata geçirdiğimiz ‘Yatırım Dünyam’ platformumuzda ürün çeşitliliğimizi artırdık. Piyasayla ilgili ihtiyaç duyulan bilgi ve verileri tek uygulamada sunarken, alım-satım işlemlerinin hızlıca yapılmasına olanak sağladık.
“ÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRACAĞIZ”
2023’te müşterilerimize daha kaliteli hizmet sunabilmek amacıyla özellikle dijital kanallardan sunulan hizmetlerde çeşitliliği artırmayı hedefliyoruz. Farklı içerik modelleriyle dijital platformlarda yer almak üzerine çalışmalarımızı yürütüyoruz.
‘Yatırım Dünyam’ içinde müşteri deneyimini artıracak ve işlem kararlarını hızlandıracak yeni teknolojilerin entegre edilmesi için hayata geçirmeyi planladığımız projelerimiz var. Pazarlama faaliyetlerimizi artırarak yatırımcı portföyünü genişletmeyi hedefliyoruz. Satış kadrosunu büyütüp daha fazla şube açmak adına yatırımlarımıza da devam edeceğiz.
MEHMET SERKAN ESENPAK / A1 CAPİTAL MENKUL DEĞERLER GENEL MÜDÜRÜ “HEDEFİMİZ, HALKA ARZLA AKTIF YATIRIMCI SAYIMIZI YÜZDE 100 ARTIRMAK”
“BÜYÜME İVMESİ YAKALADIK”
Hisse senedi, VİOP ve KAS işlemlerine aracılık, yatırım danışmanlığı, portföy yönetimi, halka arz, borçlanma aracı ihraçları, şirket değerlemesi, şirket satın alma ve birleşme, proje finansmanı, sermaye artırımı ve çağrı işlemlerine aracılık gibi sermaye piyasalarının tüm alanlarında faaliyet gösteriyoruz.
2022 yılı verilerine göre; Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda elde ettiğimiz 1 milyar 147 milyon TL’lik işlem hacmiyle ve yüzde 3,24 pazar payıyla, işlem hacminde 10’uncu sırada yer alıyoruz. 2021 yıl sonunda 298 milyon TL olan öz sermaye büyüklüğümüzü 2022 yıl sonunda 868 milyon TL’ye, net kârımızı ise 109 milyon TL’den 571 milyon TL’ye yükselterek önemli bir büyüme ivmesi yakaladık. 21 irtibat büromuz ve 240 çalışanımız var.
HALKA ARZ OLACAK
2023 Ocak’ta SPK’ya başvuru yaparak A1 Capital’in halka arzı için yola çıktık. 2023’teki en büyük hedefimiz; halka arz sürecini başarıyla tamamlayarak güçlü olan öz sermayemizi daha da güçlendirmek olacak.
Pay piyasası işlem hacminde ilk 10 aracı kurum içerisindeki yerimizi sağlamlaştırmak, pay piyasası işlem hacminde yüzde 4’lük pazar payına ulaşmak ve A1 Capital’in halka arzının yaratacağı olumlu etkiyle aktif yatırımcı sayımızda yüzde 100 artış yakalayabilmek 2023 hedeflerimiz arasında yer alıyor.
‘HİSSE KOÇU’
Teknoloji yatırımından uzak kalan bir şirketin sermaye piyasalarında varlığını sürdürebilmesinin pek mümkün olduğunu düşünmüyor ve teknoloji yatırımlarımıza hızla devam ediyoruz.
Bu konuda öne çıkardığımız ve en beğenilen ürünümüz olan ‘Hisse Koçu’ uygulamamızda; günlük ve haftalık öneriler, video analizler, haberler, stratejiler gibi içerikler paylaşıyoruz. Piyasa şartlarına anlık reaksiyon verme fırsatı sunan Hisse Koçu uygulamamız, A1 Capital hesabı üzerinden işlem yapma olanağı da sağlıyor.
ALPER NERGİZ / GCM YATIRIM GENEL MÜDÜRÜ “YATIRIMCILARIMIZA YENİLİKÇİ ÜRÜNLER SUNMAYI PLANLIYORUZ”
400 MİLYON TL’LİK ÖZ SERMAYE
2011’den kurulan ve İsviçre sermayeli bir yatırım kuruluşu olan GCM Yatırım, Nisan 2012’de faaliyetlerine başladı. BİST, VİOP, kaldıraçlı işlemler ve opsiyon ürünlerinden oluşan geniş bir yatırım ufkunu sunma misyonu edindik. Uluslararası piyasalardaki en büyük şirketlerin hisseleri, dünya borsa endeksleri, emtialar, kıymetli madenler dahil küresel piyasalarda işlem gören 300’den fazla enstrümana ve inovatif ürünlerimize GCM Yatırım avantajlarıyla yatırım yapılabiliyor.
2022’de ödenmiş sermayemiz 200 milyon TL’ye yükseltilirken öz sermayemiz 400 milyon TL’yi aştı. 2023’te kaldıraçlı işlemlerde sektör liderliğimizi korumayı, VİOP’ta yerimizi sağlamlaştırmayı, BİST Pay Piyasası’nda pazar payımızı artırmayı hedefliyoruz. Önceliğimiz; fiyat rekabeti odaklı hizmet yerine katma değerli servislere odaklanarak uzun vadeli hizmet sunmak.
“EKİBİ BÜYÜTECEĞİZ”
İstanbul’daki genel merkez yanında Ankara, Adana, Balıkesir, Bursa, Mersin ve İzmir’de irtibat bürolarımız ve 500’e yakın çalışanımız var. 2023’te Samsun’da irtibat büroları açarak şube ağımızı genişleteceğiz. Ekibimizi de yüzde 35 büyütmeyi hedefliyoruz.
İnovasyona, ürün çeşitliliği ve hizmet anlamında yeniliklere açığız. 2023’te menkul kıymet ve türev işlemlerinde yenilikçi ürünleri yatırımcılarımıza sunmayı hedefliyoruz. Online işlem platformlarımızda da geliştirmeler yapacağız.
EĞİTİM VE SEMİNERLER SÜRECEK
Hizmet verdiğimiz piyasa ve ürünlere yönelik düzenli online eğitimler düzenliyoruz. Finansal okuryazarlığın öneminin farkına varılması ve daha bilinçli işlemler yapılması için mevzuat çerçevesinde, zorunlu olmamakla birlikte Türkiye’de ilk defa VİOP’ta ve BİST’te ücretsiz olarak demo hesap oluşturma ve pratik yapma olanağı sunuyoruz. 2022’de 25’ten fazla şehirde 10 binin üzerinde yatırımcımızla buluştuk. Bu yıl da yeni seminerler düzenleyeceğiz.
