M. FATİH KÖPRÜ
[email protected]
www. vergidegundem. com
Buna göre 2015 yılı brüt satış hasılatı 10 milyon TL’nin üzerinde olan tüm şirketlerle ticari kazanç sahibi mükelleflerin 1 Ocak 2017’den itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmeleri gerekiyor.
Uzun yıllardır sadece gündelik işlerimizde değil vergi ile ilgili işlemlerde de, deyim yerindeyse “elektronik” hale geldik. Beyanname ve bildirimlerin çok büyük bir kısmı elektronik olarak veriliyor.
Ödemeler bankalardan elektronik olarak yapılıyor. Yani vergi dairesinin kapısından hiç girmeden mükellef olmaktan kaynaklanan ödevlerin hemen hepsini yerine getirebiliyoruz.
Mükellefler açısından bir de defter ve belgeler var elbet. Artık birçok mükellef elektronik ortamda belgelerini hazırlayıp müşterilerine gönderiyor ve yine elektronik ortamda defterlerine kaydedip, defter ve belgelerini elektronik olarak saklayabiliyor. Evet, elektronik fatura (e-fatura) ve elektronik defterden (e-defter) bahsediyoruz.
Baştan sadece ihtiyari olarak başlayan bu uygulamalar daha sonra bazı mükellefler için zorunlu hale getirildi. 2017 başından itibaren de bazı mükellefler bu kervana katılacaklar.
Bu yazımızda, elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarının genel esaslarına değindikten sonra, yeni yılda e-defter ve e-fatura sistemine dahil olması gereken mükellefler hakkında bilgi vereceğiz.
E-FATURA NEDİR?
Elektronik fatura uygulaması, kapsama giren mükellefler tarafından faturanın;
• Elektronik belge olarak düzenlenmesini,
• Müşteriye elektronik ortamda iletilmesini,
• Elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesini, içeriyor. E-fatura kâğıt fatura ile aynı bilgileri içeriyor ve aynı hukuki niteliklere sahip.
Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin birbirlerine düzenledikleri faturaları elektronik fatura olarak göndermeleri ve almaları zorunlu. E-fatura uygulamasına kayıtlı olmayan mükelleflere ise kağıt fatura düzenlemeye devam ediyorlar.
Başta sadece anonim ve limited şirketlerin yararlanabildiği bu uygulama, daha sonra Vergi Usul Kanunu uyarınca fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflerin hepsini kapsar şekilde genişletildi. Yani sadece şirketler değil fatura düzenleyen ticaret erbabı da isterse e-fatura sistemine dahil olabiliyor.
YÖNTEMLER
E-fatura uygulamasına üç yöntemden birini seçerek geçilebiliyor. Bunlar; portal, entegrasyon ve özel entegrasyon yöntemi olarak sıralanabilir. En kolay ve maliyetsiz olanı portal yöntemi. E-fatura portalına www.efatura.gov.tr internet adresi üzerinden ulaşılabiliyor.
Entegrasyon, bilgi işlem sistemlerini Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine entegre ederek, kesintisiz bağlantı sağlayabilecek yeterli bilgi işlem altyapısına sahip mükellefler tarafından kullanılan yöntemin adı.
Özel entegrasyon sisteminde ise mükelleflere, teknik yeterliliğe sahip özel entegratörün bilgi işlem sistemi vasıtasıyla elektronik fatura alıp gönderebilme imkânı sağlanıyor. Özel entegratör izni almış kurumların listesine www.efatura.gov.tr adresinden ulaşılabiliyor.
E-DEFTER NEDİR?
Elektronik deftere ilişkin esaslar 2011 yılında yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği ile belirlendi. Bu uygulama, defterlerin elektronik olarak tutulması, kaydedilmesi, onaylanması, saklanması ve ibrazını içeriyor.
Ancak şu an için sadece yevmiye ve defteri kebiri kapsıyor. Bu defterler elektronik olarak tutulduğu durumda ayrıca kâğıt ortamında saklanmasına gerek yok. Ancak kapsama girmeyen diğer defterlerin (envanter defteri, pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yönetim kurulu karar defteri, damga vergisi defteri gibi) kâğıt ortamında tutulmasına devam edilmesi gerekiyor.
İSTEĞE BAĞLIYDI
E-fatura ve e-defter uygulaması ilk anda ihtiyari olarak başladı ve şu anda da devam ediyor. Yani dileyen mükellefler, istenen bilgi ve belgelerle Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurarak, gerekli sistem altyapısını da kurmak suretiyle e-fatura ve e-defter uygulamasına geçebiliyorlar.
ZORUNLU OLANLAR
2012 yılının sonuna doğru;
• Madeni yağ lisansına sahip olan mükellefler ile
• Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları (kolalı gazoz, alkollü içki, tütün ve tütün mamulleri) imal veya ithal edenlere,
elektronik fatura kullanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu getirilmişti. Ayrıca yukarıda sayılan mükelleflerden mal alan ve yıllık satışları belli tutarları aşan mükellefler de e-fatura ve e-defter kapsamına alınmıştı.
YENİ LİSANS ALANLAR
Yukarıdaki konularda faaliyette bulunmak üzere 20 Haziran 2015 tarihinden sonra lisans alan veya mükellefiyet tesis ettiren mükellefler, lisans ya da mükellefiyet tesis tarihini izleyen hesap döneminin başından itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek zorundalar.
Ancak lisans ya da mükellefiyet tesis tarihi ile izleyen hesap dönemi arasındaki sürenin üç aydan kısa olması halinde, isteyen mükelleflerin bir sonraki hesap döneminin başından itibaren elektronik defter tutabilmeleri ve e-fatura uygulamasına geçebilmeleri mümkün. Örneğin Kasım 2016’da madeni yağ lisansı alan bir kurum
isterse 2017 yılından, isterse de 2018 yılından itibaren bu sisteme dahil olabilecektir.
KAPSAM GENİŞLEDİ
2015 yılının haziran ayında e-defter ve e-fatura uygulamalarının kapsamı daha da genişletildi. 2014 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı 10 milyon lira ve üzerinde olan mükellefler de elektronik defter tutmak ve elektronik fatura uygulamasına geçmek zorundalar.
Buna göre 2015 hesap döneminde yukarıdaki brüt satış hasılatı şartını sağlayan mükelleflerin 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmeleri gerekiyor. 1 Ocak 2017, e-fatura ve e-defterlerin kullanılmaya başlayacağı tarih. Hazırlık aşamaları da dikkate alındığında kapsama giren mükelleflerin bu yılın sonuna kadar çalışmalarını tamamlamaları gerekiyor.
Satış hasılatı şartını 2016 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler ise ilgili hesap dönemine ilişkin gelir/kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihi takip eden hesap döneminin başından itibaren e-fatura ve e-defter uygulamasına geçecekler. Örneğin 2016 yılında bu şartı sağlayan bir kurum 2018 yılı başından itibaren kapsama dahil olacak.
ÖZEL HESAP DÖNEMİ
Özel hesap dönemine tabi mükelleflerden 2014-2015 veya takip eden özel hesap dönemlerinde 10 milyon liralık brüt satış hasılatı şartını sağlayanların ise ilgili hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihi izleyen özel hesap döneminin başlangıcı itibarıyla bu sisteme geçmeleri gerekiyor.
Buna göre örneğin 1 Temmuz-30 Haziran özel hesap dönemine tabi bir limited şirketin 2015-2016 özel hesap döneminde 12 milyon liralık brüt satış hasılatı elde ettiğini varsayalım. Bu döneme ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin 25 Ekim 2016 tarihine kadar verilmesi gerekiyor. Bu tarihi izleyen özel hesap döneminin başlangıcı (1 Temmuz 2017) itibarıyla da e-defter ve e-fatura uygulamasına geçmesi gerekiyor.
İHRACAT FATURASI
E-fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden mal ihracı ve yolcu beraberi eşya ihracı kapsamında fatura düzenleyecek olanların da bu faturalarını 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren e-fatura olarak düzenlemeleri gerekiyor. Yani bu mükellefler yeni yıldan itibaren ihracata ilişkin elektronik olarak düzenledikleri faturalarını gümrüğe e-fatura olarak ibraz edecekler.
E-ARŞİV
Benzer bir konu da e-arşiv uygulaması. 2017’ye girerken bununla ilgili de bir hatırlatma yapmakta fayda var. 2015 yılında internet üzerinden mal veya hizmet satışı yapan ve brüt satış hasılatı 5 milyon lira ve üzerinde olan mükelleflerin 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren e-arşiv uygulamasına geçmiş olmaları gerekiyor.
