DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
IMF'nin tahminlerine bakılırsa, koronavirüs krizi dünya ekonomisini uzun yıllardır görmediği derin bir resesyona sokacak.
Maalesef bu resesyondan Türkiye de nasibini alacak. IMF uzmanlarının tahminlerine göre, küresel ekonomi bu yıl yüzde 3 küçülecek. 2008-2009 küresel krizinin 2009'da dünya ekonomisinde yol açtığı küçülme sadece yüzde 0,1'di. 2009 yılında yüzde 1,6 olan küresel kişi başına gelirdeki düşüşün ise bu kez yüzde 4,2'yi bulması bekleniyor.
2009'da dünyadaki ülkelerin yüzde 62'sinde kişi başına gelirde düşüş yaşanmıştı. IMF'nin tahminlerine göre, 2020'de ise bu oran yüzde 90'a ulaşacak. Gelişmiş ülkelerdeki küçülme yüzde 6,1'i bulurken, gelişmekte olan ülkelerdeki küçülme ise yüzde 1 olacak. Uzun yıllardır hızlı büyümeye alışmış Çin ve Hindistan'daki büyüme yüzde 1-2 arasına inecek.
IMF uzmanları koronavirüs krizinin küresel ekonomiye etkisinin geçici olacağını ve 2021 yılında bunun büyük ölçüde telafi edileceğini düşünüyor. 2021 yılında küresel ekonominin yüzde 5,8 büyüyeceği öngörülüyor.
Ancak bunun gelişmekte olan ülkelerden kaynaklanacağı, gelişmiş ülkelerde ise krizin hasarının telafi edilmesinin daha uzun bir zaman alacağı tahmin ediliyor. 2021 yılında gelişmekte olan ülkelerde yüzde 6,6 büyüme beklenirken gelişmiş ülkelerdeki büyüme beklentisi ise yüzde 4,5'te kalıyor.
TÜRKİYE TAHMİNLERİ
Türkiye gelişmekte olan bir ülke ama IMF'nin tahminlerine göre bizim ülkemizde de koronavirüs krizinin hasarı hemen telafi edilemeyecek. IMF, Türkiye ekonomisinin bu
yıl yüzde 5 küçülmesini 2021 yılında ise yüzde 5 büyümesini bekliyor. Burada genellikle iktisat lisans öğrencilerine sorulan bir sorudaki gibi bir durum var. Yüzde 5 küçülmeden sonra yüzde 5 büyüme reel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) eski seviyesine geri döndüğü anlamına gelmiyor.
Yüzde 5 küçülmeden sonra reel GSYH'nin eski seviyesine geri dönebilmesi için yüzde 5,3 büyüme gerekiyor. Bu da IMF'nin tahminlerine göre Türkiye'de koronavirüs krizinin hasarının ancak 2022'de telafi edilebileceğini ifade ediyor.
IMF'ye göre kriz sırasında Türkiye'de enflasyonda ve cari işlemler dengesinde çok fazla değişiklik olmayacak. Enflasyon yüzde 12 dolayında, cari işlemler dengesinin GSYH'ye oranı da sıfır dolayında kalacak. Buna karşılık işsizlik oranının bu yıl yüzde 17,2'ye çıkması, 2021 yılında da yüzde 15,6 olması bekleniyor.
IMF'nin gerek dünya ekonomisine gerekse Türkiye'ye yönelik bu tahminlerinin ne kadar gerçekçi olduğunu doğrusu bilemiyoruz. Çünkü koronavirüs krizi hala sürüyor ve ne zaman sona ereceğini kestirmek de zor görünüyor. IMF'nin bu tahminlerini belki bir nirengi noktası olarak alabiliriz. Koronavirüs salgını yaz aylarında ortadan kalkarsa işler IMF'nin tahmin ettiği gibi gidebilir. Aksi takdirde ise krizin hasarı daha büyük boyutlara ulaşabilir.
