Yeme içme dünyasında son yılların en dikkat çekici değişimi, tüketicinin güven duyduğu ürünü arama isteğinin hızla güçlenmesi. Market raflarında, gastronomi festivallerinde ya da restoran menülerinde artık daha sık karşımıza çıkan coğrafi işaretli ürünler, bu güven arayışının en somut karşılığı.
Ekonomist’in 23 Kasım - 6 Aralık 2025 tarihli sayısından
Metro, TURYİD (Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği) ve FutureBright iş birliğinde hazırlanan ‘Coğrafi İşaretli Ürünler Araştırması’ da bu eğilimin nedenlerini rakamlarla ortaya koyarak, Türkiye’de coğrafi işaretli ürünlere yönelik farkındalığın ne kadar çarpıcı bir şekilde arttığını gösteriyor. Araştırmaya göre Türkiye genelinde bin 783 coğrafi işaretli ürün bulunuyor.
Tüketicilerin yüzde 72’si bu tescilleri bildiğini, yüzde 34’ü ise yerel ürün tükettiğini söylüyor. Dahası, her 10 kişiden altısı en az bir kez sepetine coğrafi işaretli ürün eklemiş durumda.
Listeye bakıldığında ilk akla gelen ürün ise Gaziantep Baklavası. Onu Malatya Kayısısı, Adana Kebap, Antep Fıstığı gibi Türkiye’nin gastronomi zenginliğini yansıtan ürünler izliyor. Yerel ürün denildiğinde ise tüketicinin zihninde fındık, peynir, çay ve zeytin gibi temel lezzetler öne çıkıyor. Bu tablo, coğrafi işaret kavramının artık sadece bir etiket değil, tüketicinin bilinçli tercihlerine yön veren bir güven göstergesi olduğunu kanıtlıyor.
GENÇ ÇİFTÇİLERE YENİ BİR GELECEK
Metro Türkiye CEO’su David Antunes, bu araştırmayı hazırlarken temel amaçlarının Türk mutfak kültürünü korumak ve gelecek nesillere aktarmak olduğunu vurguluyor. Ona göre bir mutfağın sürdürülebilirliği, ancak o mutfağın ürünlerinin sürdürülebilir olmasıyla mümkün. Metro’nun 2012’de hayata geçirdiği Coğrafi İşaretler Projesi, yerel ürünleri görünür kılmak, üreticileri desteklemek ve kamuda bu farkındalığı artırmak açısından kritik bir adım olmuş. Çünkü ürünün yaşaması, kültürün yaşaması anlamına geliyor. FutureBright Kurucusu Akan Abdula ise coğrafi işaretlerin bir üretim biçiminden öte bir yaşam biçimi yarattığını, toprağın değerini, köyün umudunu ve sofranın anlamını dönüştürdüğünü söylüyor. En önemlisi de genç çiftçiler için önemli bir gelecek kapısı olduğuna dikkat çekiyor. Tüm bu veriler ve görüşler, coğrafi işaretli ürünlerin Türkiye için neden bu kadar önemli olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Öyle ki coğrafi işaret artık bir tescilde öte; üreticinin emeğini görünür kılan, kültürü koruyan, tüketiciye güven veren, genç çiftçilere yeni bir gelecek vaat eden bir yapı.
