Google, Türkiye’de 2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş depremleri öncesinde deprem uyarı sisteminin başarısız olduğunu ve depremden önce 10 milyon kullanıcıya erken uyarı göndermediğini kabul etti. Depremin merkez üssüne yaklaşık 158 kilometre mesafede yaşayan yaklaşık 10 milyon kişi, Google’ın en yüksek seviyeli uyarısını alabilecek ve 35 saniye önceden gelen uyarı ile tedbir alabilecek iken bunun yerine, ilk deprem öncesinde sadece 469 kişiye "Harekete Geçin" uyarısı gönderildiği bildirildi.
İHA'nın haberine göre Google tarafından yapılan açıklamada, ilk depremin ardından yarım milyon kişiye "hafif sarsıntılar" için tasarlanan ve kullanıcıları gerektiği şekilde ikaz etmeyen düşük seviyeli bir uyarı gönderildiği kaydedildi.
"Sistemi geliştirmeye devam ediyoruz"
Google yetkilileri, 2023 yılında depremin ardından konuyu sahada inceleyen İngiliz medyasına yaptıkları açıklamalarda iddiaları reddetmiş ve sistemin çalıştığını savunsa da Google’ın erken uyarı sisteminin deprem gününde aktif olduğu ve çalıştığı ancak depremlerin şiddetini olduğundan daha az tahmin ettiği kaydedildi. Google’dan bir sözcü, "Her depremden öğrendiklerimizle, sistemi geliştirmeye devam ediyoruz" dedi.
Google tarafından "küresel bir güvenlik ağı" olarak adlandırılan ve yaklaşık 100 ülkede kullanılan sistem, "Android Deprem Uyarıları" (AEA) olarak adlandırılıyor ve doğrudan Silikon Vadisi’ndeki şirket tarafından işletiliyor.
Sistem, Türkiye’deki telefonların yüzde 70’inden fazlasını oluşturan Android cihazlarda çalışıyor. Google’ın sistemi, Android işletim sistemi kullanan çok sayıda telefondan aynı anda gelen sarsıntı verisinin sistem tarafından değerlendirilmesi temeline dayanıyor. Depremler, yeryüzünde nispeten yavaş ilerlediği için sistem milyonlarca kullanıcıya sarsıntıdan 1 dakika öncesine kadar erken uyarı gönderebiliyor.
Google’ın deprem öncesindeki en ciddi uyarısı olan "Harekete Geç" (Take Action) uyarısı kullanıcının telefonunda yüksek sesli bir alarm çalıyor ve telefon rahatsız edilmemek üzere ayarlanmış bile olsa devreye girerek tüm ekranı kaplıyor. Bu uyarı, can güvenliğini tehdit edecek güçlü sarsıntılar tespit edildiğinde gönderiliyor.
Uyarılar hayati önem taşıyordu
Depremin ardından sahada inceleme yapan basın mensupları, aylar süren incelemelere rağmen "Harekete Geç" uyarısını alan hiç kimseyle karşılaşmadıklarını açıklamıştı. Google araştırmacıları, başlangıçta sistemin iyi çalıştığını savunsalar da sonradan Science dergisine yaptıkları açıklamada durumun algoritma sınırlamaları nedeniyle ortaya çıktığını kabul etmişlerdi.
Sorunun sistemin ilk depremin şiddetini 4,5 ila 4,9 arasında tahmin etmesi nedeniyle ortaya çıktığını, ikinci büyük depremin de sistem tarafından düşük tahmin edildiğini bildiren uzmanlar, sistemin ikinci depremin ardından 8 bin 158 kullanıcıya "Hareket Geç", yaklaşık 4 milyon kullanıcıya da düşük seviyeli uyarı olan "Dikkatli Ol" uyarısı gönderdiğini açıklamıştı.
Deprem sonrası Google araştırmacıları, algoritmayı güncellemiş ve ilk depremi yeniden simüle ederek hatayı gidermişti. Gelişmenin ardından basına yapılan açıklamada, "Her erken uyarı sistemi, aynı zorlukla karşı karşıya bulunuyor ve algoritmasını yüksek şiddetli depremlere göre ayarlamakta sıkıntı yaşıyor" denilmişti.
