Turizm sektörü, geçen yılı dip seviyelerde kapatmıştı. Aşı çalışmalarının hızlanmasıyla dünyanın normalleşme sürecine girmesi bekleniyor. Nisan ayında ise Türkiye’de sezonun açılacağı öngörülüyor. Bu süreçte sektör için tehditleri ve fırsatları araştırdık.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER lgokmen@ekonomist.com.tr
7 Şubat 2021 tarihli sayıdan
Turizm sektörü, pandemi nedeniyle geçtiğimiz yılı 12 milyon turist ile dip seviyelerde kapattı. Bu yılki hedef ise 25 milyon turist sayısına ulaşmak. Ancak turizmin hareketlenebilmesinin anahtarı aşı çalışmalarına bağlı.
Salgın, ekonomik kriz ve savaş gibi insanların eğlenmesini ve gezmesini kısıtlayan veya tamamen ortadan kaldıran sorunların ardından, eğlence ve turizm patlaması yaşanıyor. Çünkü insanlar kısıtlayıcı faktörlerin ortadan kalkmasıyla eğlence ve gezi aktivitelerini hızlandırıyor.
NİSANDA SEZON AÇILIR MI?
Beklentilere göre, böyle bir dönem yaşayan dünyamızda bu yaz sezonunda hastalığı kontrol altına alabilen ülkeler, turistler tarafından tercih edilecek, kontrol altına alamayanlar ise büyük bir gelir kaybına uğrayacak. Türkiye de bu süreçte hızlı aksiyon alabilmek üzere çalışmalar yapıyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, vaka sayısının 2 bin 500’ün altına düşmesi halinde kırmızı hattan çıkılıp turizm sezonunun nisan ayında açılacağını açıkladı. İçinde bulunduğumuz bu kritik dönemde Ekonomist dergisi olarak Türk turizminin önündeki tehditlerini ve fırsatları araştırdık.
Aşının beklenen bağışıklığı yapmaması veya Türkiye’ye etkin bir aşının zamanında sağlanamaması da turizmin önündeki en büyük tehlike olarak görülüyor.
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Sururi Çorabatır, bu yıl aşılama çalışmalarının yapılmasının turizmde öne çıkan en önemli konu olacağını vurguluyor. Çorabatır, turizmde küçülen pastadan pay almak için tüm paydaşların ortak çalışmalar yapması gerektiğini söylüyor.
PASTA KÜÇÜK REKABET BÜYÜK
Bu yıl turizmde pasta küçülürken rekabet de çetinleşecek. Bu nedenle hızlı aksiyon alan ülkeler pastayı paylaşacak. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, geçtiğimiz yıl tesislerin güvenli olmasının öne çıktığını ancak bu yıl aşılama sayılarının rekabet gücünü artırıcı bir konu olacağını vurguluyor.
Bağlıkaya, rekabette öne çıkabilmek için turizm çalışanlarının devlete yük olmadan aşı çalışmalarının öne alınması için Sağlık Bakanı’na taleplerini ilettiklerini söylüyor.
Duayen turizmci Hüseyin Baraner ise turizmde destinasyonlar arasında aşı programı yarışlarının şimdiden başladığını söylüyor.
Baraner, “Avrupalı uzmanlara göre turizm çalışanlarını ve tüm destinasyon sakinlerini aşılayan ülkeler, turizm pazarlarında bir adım önde olacaklar. Bu süreçte birçok destinasyon, Avrupa’dan turist çekebilmek adına nüfuslarının çoğunluğunun aşılanması için haziran ayını son tarih olarak belirledi” diye konuşuyor.
Alman ve İngiliz tur operatörleri destinasyonlara yönelik operasyon ve uçuş programlarını ülke aşı programlarının başarısına göre düzenlemeyi planlıyor. TUI, Jet2, EasyJet Holidays, Der Touristik, Alltours, FTI, Schauinsland ve diğer büyük tur operatörleri yaz programlarına en kısa sürede başlamayı hedeflediklerini açıkladılar.
Baraner, bu yıl aşılama programını aksatan turizm ülkelerinin milyar Euro’luk ciroları kaybedebileceğine vurgu yapıyor. Dünyada turizm sektörünün bir an önce yeniden canlandırılması için yoğun çalışmalar olduğuna dikkat çeken Baraner, “Akıllı destinasyonlar (smart destinations); güçlü aşı programı, hava yolları şirketlerine yeniden uçuş desteği, yoğun pazarlama kampanyaları ile yeniden ayağa kalkma planı yapıyor.
Yunanistan, Türkiye, İspanya ve Malta gibi destinasyonlardan önce bu yılki pastanın ilk büyük dilimini kapmak için gerekli çalışmaları tamamlayan ilk ülke olacak gibi görünüyor” diyor.
ÜÇ TEHDİT
1- Aşı çalışmalarında geri kalınması, rakiplerin bu alanda öne çıkması.
2- Küçülen pastadan öne çıkan Yunanistan ve Hırvatistan nedeniyle yeterince pay alınamaması.
3- Avrupa, Rusya, İngiltere gibi kaynak pazar¬larda mutasyon tehlikesi ve pandemi sürecinin uzaması.
ÜÇ FIRSAT
1- Aşı çalışmalarının hızla yapılması, turizm çalışanlarının öncelikli aşılanması.
2- Turist göndermeye istekli pazarlardan hızla turist alınmasına yönelik çalışmaların tamamlanması.
3- Ege Bölgesi’nde tekne ve yat turizminin bu yıl da hareketli olması.
DÜĞÜN VE TOPLANTIDA PATLAMA OLABİLİR
Türkiye’nin rakiplerinin genel aşılamayı başarıp bu ülkelere yönelik kısıtlamaların kalkmasıyla kriz sonrası patlama döneminden faydalanabileceği vurgulanıyor. Artaş İnşaat Turizm Yatırımları Koordinatörü Recep Arifoğlu, pandeminin mutasyonla daha kötü bir yöne evrilmesi tehlikesinin turizmin önündeki en büyük tehdit olduğunu söylüyor.
“Bildiklerinizi unutun, artık yüz yüze toplantı olmayacak, her şey sanallaşacak” gibi iddiaların bilimsel temeli bulunmadığına dikkat çeken Arifoğlu, “Pandemi bittiğinde tarihteki benzerlerinde olduğu gibi insanlar mecburiyetten yaptıkları şeylerden kaçacaklar. Bu durumda geçici çözüm olacak sanal yatırımlar haricinde kalıcı yatırımlar yapmak doğru görünmüyor” diyor.
Pandemi devam ederse, şirket segmentine yönelik hibrit yatırımların artması, pandeminin bitmesi halinde ise düğün ve toplantı segmentinde büyük patlama bekleniyor. Ortadoğulu turist profilinin tercih ettiği rezidans konseptinin pandemi sonrası tüm pazarlar için odak noktası olması beklenirken, otellerde bu konsepte yönelik daha geniş oda hazırlıkları yapılıyor.
Travelads, Tri-padvisor gibi kanallarda kuvvetli reklam çalışmaları da öne çıkıyor. Bu yıl son dakika rezervasyonları ağırlık kazanacağı için sıkı bir fiyat takibi ile maksimum geliri yakalamaya çalışmak, Şampiyonlar Ligi finalinin takibi, taleplerde iyi fiyat yönetimi yapmak da gerekiyor.
TEKNE TURİZMİ REVAÇTA
Tatil konseptlerinde ise Türkiye için tekne turizmi, bu yıl fırsat barındıran alanlardan biri. 41 ülke ve 960 lokasyonda hizmet veren Türkiye’nin tekne kiralama platformu viravira. co verilerine göre, pandemide tatilciler daha korunaklı olan tekne turizmine yöneldi.
Tekne turizminde 2020’de global pazar büyüklüğü 15,9 milyar dolar olurken; Avrupa pazarı 7,9 milyar dolara, Türkiye pazarı 290 milyon dolara yükseldi. Tekne tatilinde Göcek, Bozburun, Bodrum, Fethiye ve Marmaris en çok tercih edilen lokasyonlar oldu. En çok tercih edilen tekne tipi yüzde 67 ile gulet olurken onu yüzde 18 ile yelkenli, yüzde 8 ile katamaran ve yüzde 7 ile motoryat takip etti.
viravira.co CEO’su Baran Yıldırım, “Şubat sonu mart başı gece konaklamasız olarak gün içinde kiralanan teknelerle sert gövdeli şişme bot olarak bilinen RIB’leri ve sürat motorlarını listeleyeceğiz” diyor.
