4/A (SSK) Sigortalılık statüsü nedir? Kimler 4/A kapsamında sigortalı sayılmıştır? KPMG Türkiye Sosyal Güvenlik Hizmetleri Lideri İsmail Sevinç tüm yönleriyle 4/A sigortalılık hakkında merak edilenler soruları yanıtladı.
2006 yılında 5502 sayılı kanunla hayata geçirilen “sosyal güvenlik reformu” ile SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı Kurumları birleştirilmiş ve bugünkü Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuştur. Bu sayede hem mali yapı güçlendirilmiş hem de norm ve standart birliği sağlanarak etkin ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi oluşturulması amaçlanmıştır.
2008 yılı ekim ayı başında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinin birinci fıkrası ile ilk defa 2008 yılı ekim ayı başı itibarıyla sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için sigortalılık statüleri; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar için (a) bendi, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar (b) bendi, kamu idarelerinde çalıştırılanlar için ise (c) bendinde belirlenmiştir.
Bu yazıda 4/A bendi kapsamında sigortalı sayılan kişilerin sigortalılık statüleri, tescil ve bildirim usulleri ile yararlandıkları sigorta kolları açıklanacaktır.
4/A kapsamında sigortalı sayılanlar
Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılmışlar, hizmet akdine tabi olmamakla beraber, ilgili kanunlarda yaptıkları iş bakımından hizmet akdi olarak tarif edilen işleri yapanlar ile kamu idarelerinde çalışıp devlet memurluğuna tabi olması öngörülmemiş olanlar da 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmıştır.
- Hizmet akdine tabi çalışanlar,
- İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler,
- Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar,
- Yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar (ikili sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla),
- Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre çalıştırılanlar,
- Umumi Hıfzıssıhha Kanununda belirtilen umumi kadınlar,
- Millî Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler (ücretli öğretmenler) ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (c) bendi kapsamında geçici personel olarak çalıştırılanlar,
- Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen Toplum Yararına Çalışma Programlarından yararlananlar.
Yukarıda sayılanlara ilave olarak, bazı çalışma şekillerinde kişiler 4/A sigortalısı olarak sayılmış ancak kısa ve uzun vadeli sigorta kolları bakımından sınırlı bir kapsamda faydalanmaya tabi tutulmuştur. Bunlar arasında; İŞKUR kursiyerleri, ceza infaz kurumları bünyesinde oluşturulan tesislerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular, çıraklık eğitimi gören ve staja tabi tutulan öğrenciler ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler sayılabilir.
Sigortalılığın başlangıcı
Sigorta hak ve yükümlülükleri 4/A bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya başlanılan tarihten itibaren başlamaktadır.
Sigortalı bildirimi ve tescili
İşverenler, 4/A kapsamında sigortalı sayılan kişileri -kural olarak- işe başlama tarihinden en geç bir gün önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle yükümlüdür. Ancak bu durumun aşağıdaki gibi belirtilen bazı istisnaları mevcuttur.
- İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
- Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
- Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.
Bildirim sürelerine aykırılığın tespiti halinde, asgari ücret dikkate alınarak değişen oranlarda idari para cezası uygulanmaktadır. Örneğin; sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında işveren tarafından verilmesi halinde brüt asgari ücret kadar, söz konusu tespitin kurumun denetim elemanları tarafından tespit edilmesi halinde asgari ücretin iki katı kadar ceza uygulanmaktadır.
BU HABERLER DE DİKKATİNİZİ ÇEKEBİLİR
- Bağ-Kur nedir? Kimler Bağ-Kur (4/B) sigortalısıdır? Tüm yönleriyle Bağ-Kur sigortalılığı
- Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
- İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
- İşe iade davası nedir? İşe iade davası ne zaman, nasıl, nerede açılır?
- Ne zaman emekli olurum? Emeklilik hesaplama
- Tüm çalışma hayatı ve sosyal güvenlik haberleri
