İstanbul Ticaret Odası'ndan (İTO) yapılan açıklamaya göre, Stratejik Araştırmalar Merkezinin (İTOSAM), "İstanbul'da Ne Eğitimde Ne İstihdamda Ne Yetiştirmede Olan Gençler" başlıklı araştırma raporunu yayımladı.
Araştırma için hem ilgili yaş grubundan gençler hem de konunun uzmanlarıyla yüz yüze mülakatlar yapıldı.
İhtiyaç analizi ve politika önerileri raporunda, ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olan gençlerin karşılaştığı zorlukların çözülmesi için geliştirilecek politikaların, gençlerin geleceklerini şekillendireceğine ve hem Türkiye'nin hem de İstanbul'un sosyal ekonomik refahına olumlu katkı sağlayacağına işaret edildi.
Türkiye İstatistik Kurumu verileri ışığında analizlere yer verilen raporda, 15-29 yaş grubunda bulunan ve ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olanların ortalaması OECD ülkelerinde yüzde 13 iken, bu ülkeler arasında Türkiye'nin yüzde 28 ile en yüksek orana sahip ülke olduğu belirtildi. Ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olanların oranı İstanbul için ise yüzde 18,6 olarak hesaplandı.
Prof. Dr. Mehmet Fatih Aysan'ın proje yürütücüsü olduğu araştırmaya göre, İstanbul nüfusunun 2,3 milyonu 15-24 yaş grubunda bulunuyor ve genç nüfus İstanbul nüfusunun yüzde 14,8'ini oluşturuyor.
Türkiye genelinde her 3 genç kadından 1'i ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor.
‘Yeni teşvik mekanizmaları geliştirilmeli’
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen İTO Başkanı Şekib Avdagiç, "Raporda da yer aldığı üzere, mülakat bulguları NEİY olan gençlerin karşılaştıkları zorlukları aşabilmeleri için sosyal destek mekanizmalarının güçlendirilmesi, eğitim ve istihdam politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor. Bu bulguları dikkatle ele almalıyız." ifadesini kullandı.
Türkiye'de ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olanların genç işsizliğinde önemli bir alt kategori olduğunu belirten Avdagiç, "Ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olma nedenleri arasındaki başat faktörlerden birinin aile olduğunu görüyoruz. Araştırmamıza katılan bir gencin, ailenin üstlendiği görevi 'en güçlü işsizlik sigortası' olarak tanımlamasını, üzerinde düşünülmesi gereken bir konu olarak görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Avdagiç, şunları kaydetti:
"Sosyal yardımların, belirli bir süre eğitim programlarına katılım ya da mesleki beceri kazanmaya yönelik faaliyetlerle ilişkilendirilmesi, gençlerin iş gücüne katılım motivasyonunu artıracaktır. Ayrıca staj programlarının yaygınlaştırılmasının yanı sıra iş deneyimi kazandırmaya yönelik yeni teşvik mekanizmaları geliştirilmelidir. İşverenlerin gençleri istihdam etme konusunda daha istekli olmalarını sağlamak için vergi indirimleri, maaş destekleri veya sigorta prim muafiyetleri gibi teşvik mekanizmalarında kapsam ve derinlik artırılabilir."
‘En yüksek oran yüzde 69 ile hiçbir resmi okulu tamamlamayanlar’
Araştırmada yer alan tespitlere göre, "NEİY" kavramı kendi içinde pasif ve aktif olarak iki gruba ayrılıyor. Aktif NEİY grubundaki gençler, gelir getirici bir işi bulunmayan, ancak iş bulduklarında çalışmaya hazır bireyleri temsil ediyor. Pasif NEİY grubunda yer alan gençler ise eğitim sürecinde yer almadıkları gibi iş aramadıkları için iş gücüne dahil edilmediklerinden işsiz olarak da sayılmıyor.
Raporda yer verilen tespitlerden bazıları şöyle:
"En yüksek NEİY oranı yüzde 69 ile hiçbir resmi okulu tamamlamamış olanlar arasında görülüyor. Katılımcılar, eğitim sisteminin yeterince destekleyici olmamasından ve mesleki yönlendirme eksikliğinden şikayet ederken, iş gücü piyasasına girişte deneyim eksikliği, düşük ücretler ve güvencesiz çalışma koşulları gibi faktörlerin onları NEİY statüsünde kalmaya ittiğini belirtiyorlar. Zorunlu eğitim dönemindeki akademik başarı düzeyi, bireyin gelecekteki mesleki ve eğitimsel fırsatlara erişimini belirleyici bir faktör olarak öne çıkıyor.
Uzman mülakatlarında düşük ücretler, olumsuz çalışma koşulları ve geleneksel kadın-erkek rolleri, kadınların iş gücü piyasasına katılımını sınırlayan temel faktörler olarak ön plana çıkıyor. Gençlerin aldığı eğitimleri bir yatırım gibi düşünmek yerine, hazır tecrübeli işçileri en az maliyetle istihdam etme anlayışı gençlerin NEİY olma riskini besleyebiliyor. Özellikle mesleki ve teknik eğitim programlarının yetersizliği, gençlerin mezuniyet sonrası iş bulma becerilerinin gelişmesini engelliyor ve NEİY kategorisinde yer alma riskini artırıyor."
Raporda, uzman değerlendirmelerinin yanı sıra ne eğitimde ne istihdamda ne yetiştirmede olan 19 gencin görüşlerine de yer verildi.
