Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), asgari ücret ve bu ücrete dair artış oranının Kurum tarafından belirlenip Asgari Ücret Tespit Komisyonu'na (AÜTK) önerilmediğini bildirdi.
TÜİK'ten yapılan yazılı açıklamada, komisyona sunulan hafif, orta ve ağır işçilerin tüketimlerine ilişkin rakamsal değerlerin "asgari ücret önerisi olmadığı" ifade edildi.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesinde, iş sözleşmesi ile çalışan ve söz konusu kanun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ve AÜTK aracılığıyla ücretlerin asgari sınırlarının en geç 2 yılda bir belirleneceği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Asgari ücret yönetmeliği de ilgili kanunun 39. maddesine göre düzenlemiştir ve bu maddeye göre komisyon 15 üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerden 5 tanesi devlet temsilcilerinden oluşmaktadır ve TÜİK bu daimi temsilcilerden bir tanesidir. TÜİK'in komisyondaki görevleri, ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik gelişmelere dair bir rapor hazırlamak ve komisyonun vereceği görev doğrultusunda bir işçinin gerek duyduğu kalori miktarlarını dikkate alarak farklı iş kolları için aylık ücret maliyetini çıkarmaktır. TÜİK hesaplamaları yaparken sadece bünyesinde bulunan fiyat verilerini kullanmakta ve hesaplamaları Asgari Ücret Tespit Komisyonun direktiflerine göre yapmaktadır."
Açıklamada, AÜTK tarafından kuruma iletilen dengeli beslenme kalıbı kapsamındaki ürünlerin fiyatlarının bölgesel düzeyde hesaplamalarının, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca sağlanan işçi sayıları ile ağırlıklandırılarak yapıldığı belirtilerek, dengeli beslenme kalıbındaki ürünlerin Komisyon tarafından belirlendiği ve TÜİK tarafından sadece "fiyat verileri kullanılarak hesaplamalar yürütüldüğü" bildirildi.
Dengeli beslenme kalıbındaki rakamların ayrıntılarına ilişkin bilgilerin de yer aldığı açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 8 Kasım 2000 tarih ve 13308 sayılı yazısı ile bir işçinin günlük dengeli beslenme kalıbı hakkında bilgi için Hacettepe Üniversitesine başvuruda bulunmuş, üniversite ise 15 Kasım 2000 tarih ve 13431 sayılı yazı ile hafif, orta ve ağır iş kollarında çalışan yetişkin işçilerin enerji ve besin öğesi gereksinimini karşılayacak protein, süt/süt ürünleri, yağ, karbonhidrat, sebze/meyve gibi temel besin maddelerini ve bunların günlük tüketilmesi gereken miktarlarını belirlemiştir. Buna işçi dengeli beslenme sepeti denmektedir. Bu çerçevede, Hacettepe Üniversitesi tarafından, hafif iş kolunda çalışan yetişkin bir işçi için 2 bin 765 kalori, orta iş kolunda çalışan için 3 bin 90 kalori ve ağır iş kolunda çalışan için ise 3 bin 590 kalori alması gerektiği belirtilmiş ve bir işçinin bu kalori ihtiyacının sağlıklı beslenerek karşılayabilmek için tüketmesi gereken gıda madde ürünlerini ve bunların günlük miktarları belirlenmiştir."
Açıklamada, TÜİK'in, AÜTK'ün verdiği görev çerçevesinde, Hacettepe Üniversitesinin belirlediği işçi dengeli beslenme sepetinde yer alan gıda maddelerinin günlük ve aylık parasal değerlerini, TÜFE kapsamında bulunan ve her ay kurumun internet sitesinde yayınlanan bölge bazındaki ortalama perakende satış fiyatlarını esas alarak üç farklı iş kolu için hesapladığı ifade edildi.
Bir işçinin ihtiyacı olan kalori miktarı üzerinden belirlenen gıda ürünlerinin bölge bazında ortalama fiyatı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca verilen işçi sayıları dikkate alınarak Türkiye geneli için günlük ortalama gıda harcama gereksinimi tespit edildiğine işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Türkiye geneli için gelir ayrımı gözetilmeksizin 2017-2018-2019 yılları için ortalama gıda harcamalarının payı yüzde 23,1 ve gıda dışı diğer harcamaların payı ise yüzde 76,9 olarak alınarak, gıda harcaması için bulunan değer üzerinden bir işçinin aylık toplam harcama gereksinimine ulaşılmaktadır. Sonuç olarak TÜİK, çerçevesi, içeriği ve metodolojisi AÜTK tarafından belirlenmiş olan teknik bir hesaplama yapmaktadır. Bu hesap bir işçinin ihtiyaç duyacağı aylık toplam harcama gereksinimini göstermektedir ve bu çalışmanın sonuçları Komisyona sunulmaktadır. Ne asgari ücret ne de asgari ücret artış oranı TÜİK tarafından belirlenmemekte ve önerilmemektedir."
TÜİK'ten yapılan yazılı açıklamada, komisyona sunulan hafif, orta ve ağır işçilerin tüketimlerine ilişkin rakamsal değerlerin "asgari ücret önerisi olmadığı" ifade edildi.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesinde, iş sözleşmesi ile çalışan ve söz konusu kanun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ve AÜTK aracılığıyla ücretlerin asgari sınırlarının en geç 2 yılda bir belirleneceği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Asgari ücret yönetmeliği de ilgili kanunun 39. maddesine göre düzenlemiştir ve bu maddeye göre komisyon 15 üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerden 5 tanesi devlet temsilcilerinden oluşmaktadır ve TÜİK bu daimi temsilcilerden bir tanesidir. TÜİK'in komisyondaki görevleri, ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik gelişmelere dair bir rapor hazırlamak ve komisyonun vereceği görev doğrultusunda bir işçinin gerek duyduğu kalori miktarlarını dikkate alarak farklı iş kolları için aylık ücret maliyetini çıkarmaktır. TÜİK hesaplamaları yaparken sadece bünyesinde bulunan fiyat verilerini kullanmakta ve hesaplamaları Asgari Ücret Tespit Komisyonun direktiflerine göre yapmaktadır."
"Dengeli beslenme kalıbındaki ürünler komisyonca belirleniyor"
Açıklamada, AÜTK tarafından kuruma iletilen dengeli beslenme kalıbı kapsamındaki ürünlerin fiyatlarının bölgesel düzeyde hesaplamalarının, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca sağlanan işçi sayıları ile ağırlıklandırılarak yapıldığı belirtilerek, dengeli beslenme kalıbındaki ürünlerin Komisyon tarafından belirlendiği ve TÜİK tarafından sadece "fiyat verileri kullanılarak hesaplamalar yürütüldüğü" bildirildi.
Dengeli beslenme kalıbındaki rakamların ayrıntılarına ilişkin bilgilerin de yer aldığı açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 8 Kasım 2000 tarih ve 13308 sayılı yazısı ile bir işçinin günlük dengeli beslenme kalıbı hakkında bilgi için Hacettepe Üniversitesine başvuruda bulunmuş, üniversite ise 15 Kasım 2000 tarih ve 13431 sayılı yazı ile hafif, orta ve ağır iş kollarında çalışan yetişkin işçilerin enerji ve besin öğesi gereksinimini karşılayacak protein, süt/süt ürünleri, yağ, karbonhidrat, sebze/meyve gibi temel besin maddelerini ve bunların günlük tüketilmesi gereken miktarlarını belirlemiştir. Buna işçi dengeli beslenme sepeti denmektedir. Bu çerçevede, Hacettepe Üniversitesi tarafından, hafif iş kolunda çalışan yetişkin bir işçi için 2 bin 765 kalori, orta iş kolunda çalışan için 3 bin 90 kalori ve ağır iş kolunda çalışan için ise 3 bin 590 kalori alması gerektiği belirtilmiş ve bir işçinin bu kalori ihtiyacının sağlıklı beslenerek karşılayabilmek için tüketmesi gereken gıda madde ürünlerini ve bunların günlük miktarları belirlenmiştir."
"TÜİK teknik bir hesaplama yapmaktadır"
Açıklamada, TÜİK'in, AÜTK'ün verdiği görev çerçevesinde, Hacettepe Üniversitesinin belirlediği işçi dengeli beslenme sepetinde yer alan gıda maddelerinin günlük ve aylık parasal değerlerini, TÜFE kapsamında bulunan ve her ay kurumun internet sitesinde yayınlanan bölge bazındaki ortalama perakende satış fiyatlarını esas alarak üç farklı iş kolu için hesapladığı ifade edildi.
Bir işçinin ihtiyacı olan kalori miktarı üzerinden belirlenen gıda ürünlerinin bölge bazında ortalama fiyatı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca verilen işçi sayıları dikkate alınarak Türkiye geneli için günlük ortalama gıda harcama gereksinimi tespit edildiğine işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Türkiye geneli için gelir ayrımı gözetilmeksizin 2017-2018-2019 yılları için ortalama gıda harcamalarının payı yüzde 23,1 ve gıda dışı diğer harcamaların payı ise yüzde 76,9 olarak alınarak, gıda harcaması için bulunan değer üzerinden bir işçinin aylık toplam harcama gereksinimine ulaşılmaktadır. Sonuç olarak TÜİK, çerçevesi, içeriği ve metodolojisi AÜTK tarafından belirlenmiş olan teknik bir hesaplama yapmaktadır. Bu hesap bir işçinin ihtiyaç duyacağı aylık toplam harcama gereksinimini göstermektedir ve bu çalışmanın sonuçları Komisyona sunulmaktadır. Ne asgari ücret ne de asgari ücret artış oranı TÜİK tarafından belirlenmemekte ve önerilmemektedir."
