Sürdürülebilir rekabet için yeşil dönüşüme yönelik yatırımlarını hızlandıran dev sanayi kuruluşlarının gözü bir süredir meclisten geçmesi beklenen yasa ve teşviklerde. Meclis'te yasalaşması beklenen İklim Yasası'nın finansman ve teşvik sağlamasını isteyen iş dünyası, bu alanda rekabetçiliği korumak için yatırımlarını hızlandırmış durumda. AB Yeşil Mutabakatı ile vergilerin 2026'da tam olarak devreye girmesiyle rekabetçilikte yeni bir boyuta geçilecek.
10 - 23 Kasım 2024 tarihli sayıdan
Sürdürülebilir büyüme, rekabetçilik ve çevreci yaklaşımların yanı sıra 2025 ve sonrasında raporlarda toplumsal cinsiyet eşitliği konuları da daha geniş yer bulacak.
Orta Vadeli Program’da (OVP) öngörülen dijital dönüşüm ve yeşil finansman mekanizmalarına ulaşmak üzere gerekli hazırlıkların tamamlandığını söyleyen Kurum, 2053 net sıfır emisyon ve yeşil kalkınma hedeflerine ulaşmak için iklim dostu ve yeşil dönüşüm eksenli bir yaklaşımla hareket ettiklerini aktardı.
EBRU DİLDAR EDİN / SKD TÜRKİYE YİK BAŞKANI
“COP29 KARARLARI ÖNEMLİ”
11-22 Kasım arasında Azerbaycan’da düzenlenecek COP29 Taraflar Konferansı’nda Türkiye de yer alacak. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD) Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Ebru Dildar Edin, COP29 kapsamında, müzakereler ve girişimlerle ilgili değerlendirmelerin dönüşüm süreci için önemli olduğunu aktarıyor. Bu hafta Azerbaycan’da gerçekleşecek İklim Taraflar Konferansı’nda Türkiye’nin de imzacı ülkelerden biri olmasını beklediğini belirten Edin, “Karbonsuzlaşma, AB Yeşil Mutabakatı’nın devreye girmesiyle rekabetçilik, yenilenebilir enerji yatırımlarının yanı sıra sosyal konularda atılacak adımlar da bir bu kadar önemli. Toplumsal cinsiyet eşitliği de bu konunun parçası. Ülkeler ve şirketler toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde herkese eşit ve adil yaklaşımlarını da raporlamaları gerekiyor. Bu iş bu noktaya evrilmeli artık” diyor. HGA Group ve Ergene Consulting Genel Müdürü Murat Ergene ise bir şeyin yaptırımı veya teşviki yoksa devreye girmesini zaman alacağını söylüyor. Yeşil dönüşüm başarısı içinde teşvik ya da yaptırım gerektiğini anlatan Ergene, bunun için kamunun yasa ile hızla devreye girmesi gerektiğini anlatıyor.
DÖNÜŞÜM SÜRECİ HIZLANDI
Meclis’te yasalaşması beklenen İklim Yasası’nın finansman ve teşvik imkanları sağlamasını isteyen iş dünyası, bu alanda rekabetçiliği korumak için yatırımlarını hızlandırmış durumda. AB Yeşil Mutabakatı ile vergilerin 2026’da tam olarak devreye girmesiyle rekabetçilikte yeni bir boyuta geçilecek.
Sürdürülebilir büyüme, rekabetçilik ve çevreci yaklaşımların yanı sıra 2025 ve sonrasında raporlarda toplumsal cinsiyet eşitliği konuları da daha geniş yer bulacak. Bu alanda öncü holdinglerden biri kuşkusuz Koç Holding.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2020 yılında Avrupa Komisyonu’yla yakın çalışmak üzere “Yeşil Mutabakat” kapsamında küresel 30 şirketin üye olduğu CEO Eylem Grubu’nun Türkiye’den tek temsilcisi Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu, bu dönüşüm hareketine liderlik etmiş bir isim.
Küresel iklim gündemi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı doğrultusunda düşük karbonlu bir gelecek vizyonuyla, 2021 yılında Koç Topluluğu genelinde Karbon Dönüşüm Programı başlatıldı. Sürece ilişkin bilgi veren Koç Holding Sürdürülebilirlik Koordinatörü Ebru Tüzecan, 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefi gerçekleştirmek amacıyla iklim kaynaklı riskleri kapsamlı bir şekilde tanımlayıp sektörel yol haritaları oluşturduklarını aktarıyor. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğine odaklanırken değer zincirinde, sürdürülebilir ürün yönetimi, elektrifikasyon ve tedarik zincirini karbondan arındırmaya yönelik uygulamalarla karbon ayak izini azaltmaya yönelik somut adımlar attıklarını kaydeden Tüzecan, 2024 sürdürülebilirlik ajandalarında karbon azaltımı, su verimliliği ve tedarik zinciri dayanıklılığı gibi öncelikli başlıklara eğildiklerini iletiyor.
Topluluk şirketlerinden Beko, Ford Otosan ve Tofaş’ın su tüketimini azaltmaya yönelik hedefler belirleyerek, tatlı su kaynaklarına olan bağımlılığı azaltmayı amaçlayan geri dönüşüm ve suyun yeniden kullanımı projelerini hayata geçirdiğini anlatan Tüzecan, “Yenilenebilir enerji şirketimiz Entek, makine öğrenimi ve derin öğrenme ile çalışan yapay zekâ tabanlı hidroloji tahminlerini baraj operasyonlarına entegre ediyor. Operasyonel sınırlarımızın ötesinde, değer zinciri boyunca en iyi uygulamaları yaygınlaştırıyoruz. Topluluk şirketlerimizden TürkTraktör, çiftçilerin daha etkin su yönetmesine yardımcı olacak ve iklim değişikliğine karşı dayanıklılıklarını artıracak içgörüler sunan dijital bir platform olan Tarlam Cepte uygulamasını geliştirdi” diye konuşuyor.
YEŞİM ÖZLALE ÖNEN / SABANCI HOLDİNG İNSAN KAYNAKLARI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK GRUP BAŞKANI
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE 5 MİLYAR DOLAR
İkiz dönüşümü merkezine alarak yeni teknoloji odaklı büyüme stratejisiyle ilerleyen Sabancı Holding, sürdürülebilirlik konusunda önemli bir yatırım bütçesiyle ilerliyor. Sürdürülebilirliğin topluluğa büyüme ve yenilikçilik için yeni fırsatlar sunduğuna inandıklarını söyleyen Sabancı Holding İnsan Kaynakları ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Yeşim Özlale Önen, 2022’den 2027’ye kadar, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) doğrultusunda gerçekleştirdikleri kümülatif yatırımların 5 milyar dolara ulaşmasını hedeflediklerini aktarıyor.
AR-GE ve inovasyon harcamalarının en az yarısını sürdürülebilirlik odaklı alanlarda gerçekleştirdiklerini belirten Önen, “Topluluğumuz, bu yıl döngüsel ekonomi alanında taahhütlerini duyurdu. Holding olarak, geçen yılki yatırımlarımızla kapsam 1 ve 2 sera gazı emisyonlarını yüzde 20, su tüketimini ise yüzde 24 azalttık. CDP İklim Programı’na raporlama yapan 11 Sabancı Topluluğu şirketinden dokuzu, A veya A- skorlarıyla Liderlik Seviyesi’ne yükseldi. Cinsiyet eşitliği bir diğer önceliğimiz, Sabancı Topluluğu son üç yılda üç kadın CEO ve üç kadın Yürütme Kurulu Üyesi atadı” diyor.
NURSEL ÖLMEZ ATEŞ / BORUSAN HOLDİNG İNSAN, İLETİŞİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK GRUP BAŞKANI
71 MİLYAR TL’LİK YATIRIM
Çelik üretim faaliyetleriyle AB’nin iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik düzenlemelerinden doğrudan etkilenen gruplardan biri de Borusan Holding. Bu sene 80’inci kutlayan Borusan Grubu olarak tüm adımlarını sürdürülebilir bir dünya için attıklarını kaydeden Borusan Holding İnsan, İletişim ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Nursel Ölmez Ateş, sorumlu yatırımın sürdürülebilir değer ve büyümenin de anahtarı olduğunu söylüyor. Bu bakış açısıyla son beş yılda 15,4 milyar TL yatırım gerçekleştirdiklerini anlatan Ateş, “2024-2026 yılları arasında toplamda 71 milyar TL’lik yatırım yapmayı planlıyoruz. Yatırım portföyümüzün önemli bir bölümünü yenilenebilir enerjiye, özellikle de rüzgâr ve güneş enerjisi teknolojilerine ayırıyoruz. Yaptığımız bu yatırımlar, küresel temiz enerji geçişine katkıda bulunurken aynı zamanda iklim risklerini azaltan getiriler de sunuyor” diye konuşuyor.
AB’nin sürdürülebilirlik kriterlerine uyum sağlama ve bu kriterleri fırsata çevirme konusunda stratejik yatırımları bugünden yapmayı önemsediklerini de kaydeden Ateş, Türkiye’de yenilenebilir enerjiye yaptıkları yatırımlarla sera gazı emisyonlarını azaltma hedefi doğrultusunda ciddi adımlar attıklarını anlatıyor.
“YEŞİL MUTABAKAT’A HAZIRIZ”
Çelik sektörünün bir diğer dev kuruluşu Tosyalı Holding de bu alanda çevreci yatırımlara ağırlık vermiş durumda. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, AB Yeşil Mutabakatı ile ilgili sınırda vergi uygulamalarına da şimdiden hazır olduklarını belirtiyor. 2025 yılı itibarıyla planlanan GES yatırımlarıyla ihtiyacın yüzde 50’sini kendi elektrik üretimiyle karşılamayı hedeflediklerini anlatan Tosyalı, yeşil hidrojeni üretimde kullanmak üzere ileri teknolojilere yatırım yaptıklarını da söylüyor. Tosyalı, “Üreteceğimiz hidrojeni kullanacak tesis altyapılarına şimdiden sahibiz. Örneğin Cezayir’deki Tosyalı Algérie tesisimizde geçtiğimiz günlerde devreye aldığımız 2. DRI üretim tesisimiz hem doğal gaz hem de küçük bir modifikasyonla yüzde 100 hidrojenle çalışabilme özelliğiyle dünyada ticari üretime başlayan ilk tesis oldu. Hatta Tosyalı olarak DRI operasyonundaki başarılarımız iş ortağımız Midrex Amerika’da örnek olarak gösterilip Tosyalı mühendisleri tarafından hazırlanan ‘en iyi örnek makaleleri’ globalde de paylaşılır hale geldi” diye konuşuyor.
DEĞER ZİNCİRİNDE POZİTİF YAKLAŞIM
Sürdürülebilir üretimin yanı sıra tüketici davranış ve beklentilerini dönüştürme konusunda en önemli alanlardan biri de gıda ve perakende sektörü. Bu alanda dev bir ekosisteme liderlik eden ve sadece kendi iş süreçleri değil, sahip olduğu tedarikçi ağı ile etki alanı en geniş gruplardan biri olan Yıldız Holding de önemli adımlar atıyor. Yıldız Holding Strateji, İş Geliştirme ve M&A Başkanı Fezal Okur Eskil, kuruluştan bu yana israfsız şirket iş modeliyle çalıştıklarını söylüyor.
Sürdürülebilirlik çalışmalarını doğanın geleceği için çalışmak, paydaşlarla güçlenmek, geleceğe ilham vermek başlıkları altında üç ana odak çerçevesinde yürüttüklerini ileten Eskil, “Yenilenebilir enerji kaynaklarına yaptığımız yatırımlar, tarladan sofraya iş süreçlerimizde verimliliği artırmak ve israfı önlemek adına geliştirdiğimiz yenilikçi uygulamalar, dijitalleşme ve operasyonel mükemmellik kapsamında yaptığımız sürdürülebilir yatırımlarımız ile iş hedeflerimize somut ve ölçülebilir katkılar sağlarken tüm değer zincirimizde pozitif bir değer yaratmayı hedefliyoruz” şeklinde konuşuyor. Eskil, diğer yandan sürdürülebilir yatırımların daha az kaynak kullanarak daha çok üretmeye ve daha verimli bir operasyon yürütmeye olanak sağladığını ve yeni yatırımlar için de finansmana ulaşım konusunda yeni fırsatlar sunduğunu kaydediyor.
YEŞİL HİDROJEN YATIRIMLARI
Yeşil dönüşümü gerçekleştirmek maksadıyla 2023 yılında açıkladığı stratejik plan kapsamında, yeni yatırım kararı alan Tekfen ise bu noktada iki önemli adımı attı. Tekfen Holding Grup Şirketler Başkanı Hakan Göral, “Yeni büyüme aksını oluşturmak amacıyla yeşil hidrojen ve yeşil amonyak konuları başta olmak üzere 500 milyon dolarlık bir yatırım yapılması kararı alındı.
Bu kapsamda yatırım planlarımıza yönelik fizibilite çalışmalarımız devam ediyor. Buna ek olarak tarımsal sanayi grubumuzda net sıfır hedeflerimize ulaşmak için dijital dönüşüm, müşteri deneyimi ve AR-GE çalışmaları yatırımlarını da kapsayan 500 milyon dolar tutarındaki bir yatırım planımız daha var” diyor. Söz konusu yatırımları ağırlıklı yeşil finansman kaynakları ile destekleyeceklerini belirten Göral, Gönen ve Meram’da bulunan biyokütle santrallerinin de tek sahibi olduklarını iletiyor.
Türkiye’nin önde gelen enerji firmalarından Enerjisa Üretim ile bir niyet mektubuna imza attıklarını belirten Göral, hem taahhüt grubunun deneyimi hem de Enerjisa Üretim’in yenilenebilir enerji konusundaki birikimlerinin bu proje için çok değerli olduğunu anlatıyor. Öte yandan Toros Tarım’ın tesislerinden birinde gerçekleştirmeyi hedefledikleri yeşil amonyak tesis yatırımı için de 2025 yılında çalışmalara devam edeceklerini ileten Göral, “Grubun yatırımlarının farklılaştırılması kapsamında rüzgâr ve güneş odaklı yenilenebilir enerji yatırımlarını da sürdüreceğiz” diyor.
“YEŞİL VE DİJİTAL DÖNÜŞÜME ODAKLANDIK”
Zorlu Grubu, Türkiye’nin en büyük ihracatçı gruplarından biri. Elektronik, beyaz eşya, mobilite ve sürdürülebilir tekstil gibi birçok alanda Avrupa Birliği’ne ihracat gerçekleştiren grup bu çerçevede, Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ilgili mevzuatları yakından takip ediyor. Proaktif bir yaklaşım benimseyerek yeşil ve dijital dönüşüm odaklı stratejiler geliştirdiklerini aktaran Zorlu Holding Kurumsal İletişim ve Sürdürülebilirlik Genel Müdürü Şahika Özcan Ortaç, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı riskten ziyade rekabet avantajı sağlayan bir fırsat olarak gördüklerini anlatıyor. Bu doğrultuda 2050 net sıfır hedefleri doğrultusunda Zorlu Enerji ve Vestel şirketlerinin karbonsuzlaşma yol haritalarının oluşturulduğunu kaydeden Ortaç, bu şirketlerin Paris Anlaşması ile uyumlu bir şekilde sera gazı emisyonlarını azaltmalarına yardımcı olan Bilim Temelli Hedefler Girişimi’ne başvuru yaptıklarını söylüyor.
Zorlu Enerji için uzun vadeli, Vestel Elektronik ve Vestel Beyaz Eşya için orta vadeli hedeflerin onaylandığını ileten Ortaç, “Zorlu Enerji, Bilim Temelli Hedefler Girişimi’ni imzalayan Türkiye’deki ilk enerji şirketi oldu. Zorlu Tekstil Grubu şirketlerimizden Korteks ise, Polimer Geri Dönüşüm Tesisi ile Avrupa ve Türkiye’de bir ilke imza atarak yüzde 100 pet şişeden polyester iplik üretimi gerçekleştirerek döngüsel ekonomiye yönelik olarak dünya çapında iyi bir örnek sunuyor” diye konuşuyor.
ZEKİ ŞAFAK OZAN / İNCİ HOLDİNG CEO’SU
ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖNCELİKLİ
İnci Holding olarak, sürdürülebilirliği tüm iş süreçlerinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul ettiklerini kaydeden İnci Holding CEO ve Yönetim Kurulu Üyesi Zeki Şafak Ozan da geleceğin iş alanlarında yatırım anlayışıyla hareket ettiklerini söylüyor. 2035 yılına kadar karbon ayak izini yüzde 50 azaltmayı hedeflediklerini ifade eden Ozan, grubun sürdürülebilirlik stratejisinin, kurumsallaşmaya yatırım, insana ve topluma yatırım, sorumlu üretim ve sorumlu tüketime yatırım, inovasyona yatırım olmak üzere dört temel önceliğe dayandığını dile getiriyor.
SERDAR KIRMAZ / GLOBAL YATIRIM HOLDİNG YK ÜYESİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KOMİTESİ BAŞKANI
Global Yatırım Holding YK Üyesi ve Sürdürülebilirlik Komitesi Başkanı Serdar Kırmaz ise grubun sürdürülebilirlik yaklaşımının çevre, sürdürülebilir üretim ve süreçlerle iş sağlığı ve güvenliği olmak üzere üç temele dayandığını söylüyor. Grupta 2016 yılında Sürdürülebilirlik Komitesi’ni kurduklarını ifade eden Kırmaz, sadece çevre yatırımlarını geçen yıl yüzde 160 artarak 110 milyon TL’ye taşıdıklarını aktarıyor. 2025 yılında ise dijitalleşme, altyapı geliştirme, otomasyon, karbon ayakizini azaltma ve benzeri çevre odaklı yatırımların 30 milyon doları aşacağını kaydeden Kırmaz, “Enerji kullanımını düzenli olarak takip ediyoruz” şeklinde konuşuyor.
FUAT TOSYALI / TOSYALI HOLDİNG YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“Stratejimizin odağında karbonsuz üretim var”
“Sürdürülebilirlik uzun süredir ana gündemimiz. Sürdürülebilirlik stratejimizin merkezine karbonsuz bir ekonomiye katkı verme vizyonumuzu koyuyoruz. Sürdürülebilirlik konularımızı karbonsuz çelik, sorumlu ekosistem yönetimi ve işin geleceği olmak üzere üç farklı etki alanı altında yönetiyoruz. Bu farkındalıkla, üretim süreçlerinin sürdürülebilirlik odaklı olarak dönüştürülmesinden üretimde temiz enerji kaynaklarının kullanımına kadar birçok çalışmamızı, yeşil çelik üretimi odağıyla gerçekleştiriyoruz.”
HAKAN GÖRAL / TEKFEN ŞİRKETLER GRUBU BAŞKANI
“Yeşil amonyak tesisi kuracağız”
“Faaliyet gösterdiğimiz iş kollarının gündeminde yer alan düşük karbon dönüşümü, iklim teknolojileri ve yenilenebilir enerji yatırımları gibi trend ve regülasyonlar, yenilediğimiz stratejimizin uygulamalarında bize rehberlik ediyor. Hedefimiz net; mühendislik, inşaat, üretim ve tarım iş kollarından doğan ekosistemi kullanarak, bu alanlarda öncü olmak. Hedefimizi, bir yatırımla da desteklemek adına, Türkiye’de yeşil amonyak tesis yatırımı planlıyoruz. Bu yatırım, hem mühendislik ve taahhüt iş kolumuzun dönüşümü hem de gübre iş kolumuzun yeşil dönüşümünün desteklenmesi açısından çok önemli bir fırsat.”
DAVUT DOĞAN / DOĞANLAR HOLDING YÖNETIM KURULU BAŞKANI
“7,3 milyon dolar karbon geliri elde ettik”
“Doğanlar Holding Türkiye’de dokuz ilde bulunan toplam 17 tesisi ve toplam 114,2 MWe kurulu gücü ile yıllık 3,2 milyon ton evsel atığı işliyor, 6 milyon ton CO2 emisyonu engelliyor. 2022’nin son çeyreğinden 2024 yılının ilk yarısına kadar olan dönemde 7,3 milyon dolarlık karbon geliri elde ettik. Mobilya grubumuzda da enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjiye geçiş konusunda kararlıyız. Geçen yıl Biga ve Düzce tesislerin elektrikli forkliftlere ve şarj istasyonlarına yatırım yaptık. “Türkiye’nin ilk plastik ileri dönüşüm tesisiyle, yıllık 60 bin ton plastik atığı işleyerek sürdürülebilir bir geleceğe katkı sağlayacağız. 2027 yılının ilk çeyreğinde faaliyete geçirilmesi planlanan tesis sayesinde ekonomik ömrünü tamamlamış plastik atıklar, ileri teknolojilerle işlenerek yeni ürünlere dönüştürülecek ve böylece hem çevre korunacak hem de ekonomiye katkı sağlanacak.”
EBRU TÜZECAN / KOÇ HOLDİNG SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KOORDİNATÖRÜ
“Sürdürülebilirlik ajandamızda kararlılıkla ilerliyoruz”
“Koç Topluluğu Karbon Dönüşüm Programı kapsamında 2023 yıl sonu itibarıyla, operasyonlarımızdan kaynaklanan karbon emisyonlarını 2017 yılına kıyasla yüzde 14 azaltarak hedefimize doğru kararlı bir şekilde ilerliyoruz. Operasyonlarımızın ötesinde tüm değer zincirimizi karbonsuzlaştırmaya yönelik stratejiler geliştiriyoruz. Sürdürülebilirlik ajandamızda karbon azaltımı, su verimliliği ve tedarik zinciri dayanıklılığı gibi öncelikli başlıklarla, tüm değer zincirimizde sürdürülebilirliği sağlamak için kararlılıkla ilerliyoruz.”
FEZAL OKUR ESKİL / YILDIZ HOLDİNG STRATEJİ, İŞ GELİŞTİRME VE M&A BAŞKANI
“Dönüştürücü role sahibiz”
“Etki ettiğimiz geniş ekosistemde dönüştürücü bir role sahip olduğumuzun farkındayız. Ana odağımızı oluşturan gıda ve perakende sektörleri başta olmak üzere yer aldığımız tüm sektörlerde şirketlerimizi ve ürünlerimizi daha da geliştirmek üzere AR-GE ve inovasyona yatırım yapmaya devam ediyoruz. Bu kapsamda 2030’a kadar sürdürülebilirlik odaklı inovasyon yatırımlarımızı 2021 yılına göre iki katına çıkarmayı hedefliyoruz.”
