Netaş, Aselsan ve Argela konsorsiyumu ile ULAK Projesi altında yerli baz istasyonu geliştiriyor. Netaş CEO’su Müjdat Altay, “4,5G’de yerli baz istasyonu kullanılmazsa yerli 5G hayal olur” diyor.
GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
AR-GE merkezine yılda 30 milyon dolar yatırım yapan ve her yıl ortalama 150 proje geliştiren Netaş, şimdi yerli iş zekası yazılımı ve test merkezi geliştirerek dünyaya açılmayı hedefliyor.
Telekom sektörünün köklü şirketlerinden Netaş, özellikle yerli AR-GE çalışmaları ile katma değerli ürün geliştirme üzerine çalışıyor. 4,5G teknolojisine yerli baz istasyonu geliştiren bir konsorsiyumun içinde de yer alan Netaş’ın CEO’su Müjdat Altay’a göre, fiber yatırımlar hala yetersiz ve önemli olan her cihaza internet servisini aynı hızda verebilmek. Müjdat Al-tay ile hem 4,5G sürecini hem de Netaş’ın AR-GE planlarını konuştuk.
Nisan ayında 4,5G teknolojisinin başlaması telekom sektöründe nasıl bir değişim yaratacak?
Artık hız çağına girdik. Gelişmiş toplumlar ile gelişmemiş toplumları ayıran en önemli konu, veriye erişim hızı ve miktarı oldu. O nedenle veriye ne kadar hızlı erişirseniz o kadar iyi. Önemli olan, kişinin kullandığı her cihaza internet servisini aynı hızda verebilmek.
4,5G’nin önemli katkıları olacağını düşünüyorum ama her yerde çok büyük hızlara ulaşmak için sadece baz istasyonları yeterli değil. Bunun yanı sıra oraya gelen kablo hattının da bu seviyede olması gerekiyor. Türkiye’de her haneye 100 MB internet hızı gelmesi lazım. Bizim kara internetimiz dünyaya göre 10 misli daha yavaş. Bunun için de fiber hatların gelişmesi gerekiyor. Sadece 4,5G ile olmaz. Fiber olmazsa, 5G ya da 6G de olsa fark etmez.
Fiber altyapının yetersiz olduğu tartışıldı ama bütün oyuncular yeterli yatırımları yaptıklarını ve hazır olduklarını açıkladı. Burada sorun nedir ve nasıl aşılabilir?
Üç operatörün de fiber yatırımları konusunda çok heyecanlı olduğunu biliyorum. Burada en büyük sıkıntılar belediyeler ve kazı çalışmaları oluyor. Regülasyonlarla ve belediyelerin belli izinlerinin hızlandırılması ile ülkesel bir seferberlik gerekli. Yatırımların devlet tarafından desteklenmesi ve belediyelerin kurallarının daha rahat hale getirilmesi çözüm olabilir. Şu an fiber altyapımız yetersiz. Regülasyonla-rın bir defa daha gözden geçirilmesinde fayda var.
4,5G için Aselsan, Netaş ve Ar-gela konsorsiyumu ULAK Projesi altında yerli baz istasyonu geliştirmişti. Şu anda ne aşamada?
Şu anda projemiz operatörler tarafından test ediliyor ve çalışıyor. Projenin sahalara çıkmasıyla birlikte 5G’nin de önünü açacağını düşünüyorum. Ürün hazır ama siparişler bu yıl içinde başlanması için çalışıyoruz. Baz istasyonunun sinyal teknolojisiyle 4G platformuna taşınan kısmı Netaş tarafından yapıldı. Havadan yayılması için gerekli frekans radyo kısmı Aselsan tarafından geliştirildi. Şebekenin doğru çalışması için gerekli sistem ise Argela tarafından yapıldı. Şu anda tüm birimler entegre edildi ve sahada çalışmalar yapılıyor.
Bu proje için ne kadar yatırım yapıldı? Yeni yatırım olacak mı?
ULAK projesi toplam 46 milyon dolar bütçe ile geliştirildi. Yeni yatırımlar sahada kullanıma bağlı. Ürünün
kullanılması şartıyla ancak yeni yatırımlar yapılır.
Yerli baz istasyonu kullanılmasının avantajını nasıl göreceğiz?
En başta istihdam yaratılacak. Yerli baz istasyonu tasarımı ve saha kurulumu gibi birçok iş daha var ve tüm bunlar büyük bir ekosistem yaratacak. 5G’ye evrilmesi de mümkün olacak. 5G’yi de Türkiye üretmek istiyor ama bunun şartı önce 4,5G’nin yerli kullanılması.
Bunun kullanılması 4-5 milyar dolar döviz tasarrufu sağlayacağı gibi 5G’nin yerli malı olmasını da sağlayacak. Ama 4,5G’de kullanılmazsa, 5G’nin yerli kullanımı da hayal olur. Muhakkak sahada binlerce baz istasyonu çalıştırmamız lazım ki Türkiye’yi 5G’de dünyaya açılmış bir tedarikçi olarak görelim.
AR-GE yatırımlarınız ne kadar, bu yılki hedefiniz nedir?
AR-GE merkezimizde yılda yaklaşık 30 milyon dolar harcama yapıyor ve ortalama 150 proje geliştiriyoruz. 2016 yılında da aynı civarda AR-GE yatırımı planlıyoruz. Son 10 yılda 400 milyon doların üzerinde yazılım ihraç ettik. Son üç yıl içinde AR-GE katkısıyla yapılan yıllık satışların satış gelirlerimiz içindeki payı ise yüzde 36 oldu. Dünya ile eş zamanlı olarak 4,5G/LTE teknolojisini geliştiriyor ve siber güvenlik alanında yerli ürünleri tasarlıyoruz.
Başka hangi alanlarda AR-GE ürünleri geliştiriyorsunuz?
AR-GE merkezimizdeki mühendislerle kamu, savunma, telekomünikasyon, finans ve genel sektör için ku-rumların sayısal dönüşümlerini sağlayacak özgün çözümler üretiyoruz. Bugün sadece Türkiye’de değil, başta Bangladeş, Kazakistan ve Cezayir olmak üzere yurtdışında da birçok projeyi hayata geçiriyoruz. Ürettiğimiz teknolojiyle 2 milyar doların üzerinde döviz tasarrufu sağladık.
Netaş’ın yerli üretim alanında odaklandığı alanlar neler?
Geleceğin tamamen bulut teknolojisinde olduğuna inanıyoruz, o yüzden bulutu hedef aldık. Bunun için birinci adım 4G ve bunu geliştiriyoruz. İkincisi ise bulutun içinde büyük veri var. Netaş bunun içinde iş analizi yazılımı kısmında yer alıyor. Üçüncü alanımız güvenlik. Çünkü tüm bilgiyi buluta taşıyorsanız bunun güvenli olması gerekiyor. Sesi, Nova adlı ürünümüz ile bulut teknolojisine taşıdık, onun güvenliğini bu ürün ile sağlıyoruz. Şimdi nesnelerin internetine doğru devam ediyoruz. Bu da Netaş için gelir getiren bir ürün olacak.
Geliştirme için potansiyel gördüğünüz başka alanlar neler?
Son iki yıldır Silikon Vadisi’nde danışmanımızla yeni teknolojileri takip ediyoruz. En son bulut teknoloji şirketlerini gezip onları izliyoruz. Bütün Silikon Vadisi bulut teknolojisine çalışıyor ama biz bunlar arasında iş zekası yazılımı ve test tarafına odaklanıyoruz.
Yazılımların çok iyi bir şekilde test edilmesi gerekiyor. Türkiye’de bulut ve direkt yazılım testinde önemli bir hale geldik. Bunu yurtdışı-na da taşımak istiyoruz. Dört yıldır kendi yazılımlarımızı test ediyorduk ama sonra bunu dışarıya açmaya karar verdik ve içimizde bir birim oluşturduk. 200 milyon satırın üzerinde yazılım var ve bunlar dünyada 180 ülkede çalışıyor. Önümüzdeki dört beş yıl içinde yazılım test merkezinin önemli bir gelir kaynağı olacağını düşünüyorum.
İhracat rakamınız ne kadara ulaştı? Bu yıl için hedef nedir?
Ciromuzun yüzde 20’sininüzerin-de bir kısmını ihracattan karşılama hedefimiz var. Şu anda yüzde 20’ye yaklaştık. 6-7 ülkeye ihracat yapıyoruz ve bu rakamlarda kalmayı hedefliyoruz.
GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
AR-GE merkezine yılda 30 milyon dolar yatırım yapan ve her yıl ortalama 150 proje geliştiren Netaş, şimdi yerli iş zekası yazılımı ve test merkezi geliştirerek dünyaya açılmayı hedefliyor.
Telekom sektörünün köklü şirketlerinden Netaş, özellikle yerli AR-GE çalışmaları ile katma değerli ürün geliştirme üzerine çalışıyor. 4,5G teknolojisine yerli baz istasyonu geliştiren bir konsorsiyumun içinde de yer alan Netaş’ın CEO’su Müjdat Altay’a göre, fiber yatırımlar hala yetersiz ve önemli olan her cihaza internet servisini aynı hızda verebilmek. Müjdat Al-tay ile hem 4,5G sürecini hem de Netaş’ın AR-GE planlarını konuştuk.
Nisan ayında 4,5G teknolojisinin başlaması telekom sektöründe nasıl bir değişim yaratacak?
Artık hız çağına girdik. Gelişmiş toplumlar ile gelişmemiş toplumları ayıran en önemli konu, veriye erişim hızı ve miktarı oldu. O nedenle veriye ne kadar hızlı erişirseniz o kadar iyi. Önemli olan, kişinin kullandığı her cihaza internet servisini aynı hızda verebilmek.
4,5G’nin önemli katkıları olacağını düşünüyorum ama her yerde çok büyük hızlara ulaşmak için sadece baz istasyonları yeterli değil. Bunun yanı sıra oraya gelen kablo hattının da bu seviyede olması gerekiyor. Türkiye’de her haneye 100 MB internet hızı gelmesi lazım. Bizim kara internetimiz dünyaya göre 10 misli daha yavaş. Bunun için de fiber hatların gelişmesi gerekiyor. Sadece 4,5G ile olmaz. Fiber olmazsa, 5G ya da 6G de olsa fark etmez.
Fiber altyapının yetersiz olduğu tartışıldı ama bütün oyuncular yeterli yatırımları yaptıklarını ve hazır olduklarını açıkladı. Burada sorun nedir ve nasıl aşılabilir?
Üç operatörün de fiber yatırımları konusunda çok heyecanlı olduğunu biliyorum. Burada en büyük sıkıntılar belediyeler ve kazı çalışmaları oluyor. Regülasyonlarla ve belediyelerin belli izinlerinin hızlandırılması ile ülkesel bir seferberlik gerekli. Yatırımların devlet tarafından desteklenmesi ve belediyelerin kurallarının daha rahat hale getirilmesi çözüm olabilir. Şu an fiber altyapımız yetersiz. Regülasyonla-rın bir defa daha gözden geçirilmesinde fayda var.
4,5G için Aselsan, Netaş ve Ar-gela konsorsiyumu ULAK Projesi altında yerli baz istasyonu geliştirmişti. Şu anda ne aşamada?
Şu anda projemiz operatörler tarafından test ediliyor ve çalışıyor. Projenin sahalara çıkmasıyla birlikte 5G’nin de önünü açacağını düşünüyorum. Ürün hazır ama siparişler bu yıl içinde başlanması için çalışıyoruz. Baz istasyonunun sinyal teknolojisiyle 4G platformuna taşınan kısmı Netaş tarafından yapıldı. Havadan yayılması için gerekli frekans radyo kısmı Aselsan tarafından geliştirildi. Şebekenin doğru çalışması için gerekli sistem ise Argela tarafından yapıldı. Şu anda tüm birimler entegre edildi ve sahada çalışmalar yapılıyor.
Bu proje için ne kadar yatırım yapıldı? Yeni yatırım olacak mı?
ULAK projesi toplam 46 milyon dolar bütçe ile geliştirildi. Yeni yatırımlar sahada kullanıma bağlı. Ürünün
kullanılması şartıyla ancak yeni yatırımlar yapılır.
Yerli baz istasyonu kullanılmasının avantajını nasıl göreceğiz?
En başta istihdam yaratılacak. Yerli baz istasyonu tasarımı ve saha kurulumu gibi birçok iş daha var ve tüm bunlar büyük bir ekosistem yaratacak. 5G’ye evrilmesi de mümkün olacak. 5G’yi de Türkiye üretmek istiyor ama bunun şartı önce 4,5G’nin yerli kullanılması.
Bunun kullanılması 4-5 milyar dolar döviz tasarrufu sağlayacağı gibi 5G’nin yerli malı olmasını da sağlayacak. Ama 4,5G’de kullanılmazsa, 5G’nin yerli kullanımı da hayal olur. Muhakkak sahada binlerce baz istasyonu çalıştırmamız lazım ki Türkiye’yi 5G’de dünyaya açılmış bir tedarikçi olarak görelim.
AR-GE yatırımlarınız ne kadar, bu yılki hedefiniz nedir?
AR-GE merkezimizde yılda yaklaşık 30 milyon dolar harcama yapıyor ve ortalama 150 proje geliştiriyoruz. 2016 yılında da aynı civarda AR-GE yatırımı planlıyoruz. Son 10 yılda 400 milyon doların üzerinde yazılım ihraç ettik. Son üç yıl içinde AR-GE katkısıyla yapılan yıllık satışların satış gelirlerimiz içindeki payı ise yüzde 36 oldu. Dünya ile eş zamanlı olarak 4,5G/LTE teknolojisini geliştiriyor ve siber güvenlik alanında yerli ürünleri tasarlıyoruz.
Başka hangi alanlarda AR-GE ürünleri geliştiriyorsunuz?
AR-GE merkezimizdeki mühendislerle kamu, savunma, telekomünikasyon, finans ve genel sektör için ku-rumların sayısal dönüşümlerini sağlayacak özgün çözümler üretiyoruz. Bugün sadece Türkiye’de değil, başta Bangladeş, Kazakistan ve Cezayir olmak üzere yurtdışında da birçok projeyi hayata geçiriyoruz. Ürettiğimiz teknolojiyle 2 milyar doların üzerinde döviz tasarrufu sağladık.
Netaş’ın yerli üretim alanında odaklandığı alanlar neler?
Geleceğin tamamen bulut teknolojisinde olduğuna inanıyoruz, o yüzden bulutu hedef aldık. Bunun için birinci adım 4G ve bunu geliştiriyoruz. İkincisi ise bulutun içinde büyük veri var. Netaş bunun içinde iş analizi yazılımı kısmında yer alıyor. Üçüncü alanımız güvenlik. Çünkü tüm bilgiyi buluta taşıyorsanız bunun güvenli olması gerekiyor. Sesi, Nova adlı ürünümüz ile bulut teknolojisine taşıdık, onun güvenliğini bu ürün ile sağlıyoruz. Şimdi nesnelerin internetine doğru devam ediyoruz. Bu da Netaş için gelir getiren bir ürün olacak.
Geliştirme için potansiyel gördüğünüz başka alanlar neler?
Son iki yıldır Silikon Vadisi’nde danışmanımızla yeni teknolojileri takip ediyoruz. En son bulut teknoloji şirketlerini gezip onları izliyoruz. Bütün Silikon Vadisi bulut teknolojisine çalışıyor ama biz bunlar arasında iş zekası yazılımı ve test tarafına odaklanıyoruz.
Yazılımların çok iyi bir şekilde test edilmesi gerekiyor. Türkiye’de bulut ve direkt yazılım testinde önemli bir hale geldik. Bunu yurtdışı-na da taşımak istiyoruz. Dört yıldır kendi yazılımlarımızı test ediyorduk ama sonra bunu dışarıya açmaya karar verdik ve içimizde bir birim oluşturduk. 200 milyon satırın üzerinde yazılım var ve bunlar dünyada 180 ülkede çalışıyor. Önümüzdeki dört beş yıl içinde yazılım test merkezinin önemli bir gelir kaynağı olacağını düşünüyorum.
İhracat rakamınız ne kadara ulaştı? Bu yıl için hedef nedir?
Ciromuzun yüzde 20’sininüzerin-de bir kısmını ihracattan karşılama hedefimiz var. Şu anda yüzde 20’ye yaklaştık. 6-7 ülkeye ihracat yapıyoruz ve bu rakamlarda kalmayı hedefliyoruz.
