İlaç sektörünün ardından tıbbı cihazlarda da yerelleşme başladı. Özellikle tıbbi sarf malzemeleri, cerrahi el aletleri ve görüntüleme cihazlarında ithalatın azaltılması planlanıyor. İhracatı da yükselen sektör, 2023'te 5 milyar dolarlık ihracat hedefliyor.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Türkiye'de tıbbi cihaz harcamalarının yaklaşık yüzde 85'i ithal ürünlere yapılıyor. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı tarafından ilaç sektöründe başlatılan çalışmalara tıbbı cihazda yerelleşme projesi de eklenmiş durumda. Projede öncelik tıbbi sarf malzemeleri, cerrahi el aletleri ve görüntüleme cihazlarına verilmiş bulunuyor.
Özellikle görüntüleme cihazlarının yerelleştirilmesiyle tıbbi cihaz ithalatının önemli ölçüde azaltılması ve kamuya 10 yılda yaklaşık 6 milyar TL'lik katkı sağlanması hedefleniyor. 2023'te Türkiye'nin tıbbi cihaz ihtiyacının yüzde 30'unu yerli üretimle karşılaması planlanıyor. Ayrıca 2023'te 5 milyar dolarlık da ihracat rakamına ulaşılması hedefi bulunuyor.
10 YILDA İHRACAT ARTTI
Türkiye, medikal sektöründeki yarışa geç katılsa da, firmaların kendi kaynaklarıyla AR-GE ve teknolojiye yaptıkları yatırımlar sayesinde ihracatta önemli gelişmeler yaşandı. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği'nin (İKMİB) alt kategorileri arasında yer alan tıbbı cihaz alanında son 10 yılda ihracat atağı söz konusu.
İKMİB verilerine göre son 10 yılda dörde katlanan medikal sektörü ihracatı, 108,7 milyon dolar seviyesinden 507,9 milyon dolara ulaştı. Sektör, ağırlıklı olarak Almanya, Çin, Irak, Hollanda, Fransa, Azerbaycan gibi ülkelere ihracat yapıyor.
Sağlık Gereçleri Üreticileri ve Temsilcileri Derneği (SADER) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Özer, sektörün büyüme potansiyeline dikkat çekiyor. Özer, "Türkiye'nin mevcut coğrafi konumu ve sağlık alanında yükselen talepler, sağlık turizminin desteklenmesi ve sağlıkta serbest bölgelerin varlığı sektörün önemli fırsatları" diyor.
ÜÇ KATEGORİDE TOPLANIYOR
Türkiye'nin tıbbi cihazlar alt sektöründe bin 87 üretici firma, bin 841 ithalatçı firma, 387 üretici ve ithalatçı firma olmak üzere toplam 3 bin 315 firma ve 44 bin 667 bayi yer alıyor.
Sektördeki firmaların yaklaşık yüzde 38'i İstanbul, yüzde 31'i Ankara, yüzde 5'i İzmir ve yüzde 26'sı da başta Adana, Kayseri ve Konya olmak üzere diğer illerde faaliyet gösteriyor. Firmaların yoğunlaştığı alt sektörler ise üç grupta toplanıyor. Bunlara bakıldığında ortopedik cihazlar, protez dişler, dişçilikle ilgili bağlantı parçaları, başka yerde sınıflandırılmamış suni uzuvlar başı çekiyor.
Onu şırınga, iğne, kata-ter, kanül ve benzerleri, göz tedavisiyle ilgili aletler izliyor. Üçüncü sırada ise cerrahi, dişçilik veya veterinerlikle ilgili mobilyalar, berber koltukları ve benzeri sandalyeler ile bunların parçaları alt sektörü bulunuyor.
AR-GE FAKİRİYİZ
Tıbbi cihazlar sektöründe dünya genelinde faaliyet gösteren global firmalar işletme gelirlerinin yüzde 8'ini AR-GE'ye ayırırken Türk firmalarında bu oran henüz yüzde 0,8 seviyelerinde bulunuyor. Uzmanlara göre sektörün gelişebilmesi için AR-GE'ye daha fazla kaynak ayrılması gerekiyor.
YERLİ İŞ ORTAĞI ARIYOR
GE Sağlık, yabancı şirketlerin ağırlığının hissedildiği sektörün önde gelen oyuncularından biri. 1987'den bu yana Türkiye'de faaliyet gösteren GE Sağlık, 3 bini aşkın sağlık kuruluşunda kurulu olan 59 bin medikal teknoloji ile hastalıkların teşhisini mümkün kılarak hastaların yaşamlarına dokunuyor.
Türkiye'de sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla birlikte çalışan şirket, son iki yılda yaklaşık 225 milyon dolar değerinde dört entegre sağlık kampüsü için kamu-özel sektör ortaklığı projesini (PPP) kazandı.
GE Sağlık Global CEOsu Kieran Murphy, gelişen pazarlar bölgesinde Türkiye'ye ayrı bir önem atfettiklerini ve genellikle ilkleri Türkiye'de gerçekleştirdiklerini belirtiyor. Murphy, Türkiye'ye yatırım yapma hedeflerinin sürdüğünü söylüyor.
Şirket, Türkiye'de tıbbi cihazların tasarımına, araştırılmasına ve üretimine yönelik bir ekosistem geliştirmeyi amaçlıyor. Buna yönelik olarak da Sağlık Bakanlığı'nın düzenlediği 'yerlileştirme' projesine yerli iş ortaklığı ile birlikte katılmak istiyor.
ASELSAN İLE İŞBİRLİĞİ
Temelleri 1959 yılında atılan Bıçakçılar da sektörün önde gelenleri arasında yer alıyor. 2011 yılında Kuveytli Global Capital Management (GCM) ile ortaklık yapan şirket, küresel pazarın önemli bir ismi olmayı amaçlıyor. Yıllık 200 milyon adetlik medikal sarf malzemesi üreten şirket, üretiminin yüzde 40'ını 80 ülkeye ihraç ediyor.
Bıçakcılar CEO'su Souheil El Hakim, önümüzdeki yıllarda ihracatın payını yüzde 80'lere çıkarmayı planladıklarını ifade ediyor. El Hakim, 2018 ciro hedeflerinin 53,6 milyon dolar, ihracat hedeflerinin ise 17,1 milyon dolar olduğunu söylüyor.
Şirket geçen yılın son aylarında Aselsan ile stratejik bir işbirliği anlaşması imzaladı. Bu ortaklıkla ithal edilen tıbbi cihazların yerli üretime geçişi sağlanacak. Böylece ithalata olan bağımlılığımızın azalması için çalışılacak.
YÜZDE 25'İNİ İHRAÇ EDİYOR
Yiber Elektronik, 35 yılı aşkın bir süredir sektörde faaliyet gösteriyor. Hastane, hijyen ve ıslak hacim ekipmanları alanında en son teknolojiyle tasarım yapan şirket, ürün yelpazesini her geçen yıl geliştiriyor. Şirket, poliklinik, ameliyathane ve doğumhane evyelerinden dezenfektan sıvı sabunluk ve musluk çeşitlerine kadar birçok alanda üretim gerçekleştiriyor.
Yiber Elektronik Genel Müdürü Cihangir Göğem, İstanbul Ümraniye'deki tesislerinde üretim yaptıklarını söylüyor. Göğem, üretimlerinin yüzde 25'ini Almanya, Hollanda, Malta, Arap ve Ortadoğu ülkelerine ihraç ettiklerini ifade ediyor. Cihangir Göğem, "Kuzey ve Orta Afrika ile Güney Amerika hedef pazarlarımız içinde olup yoğun bir çalışma içindeyiz" diyor.
TIBBİ CİHAZLARDA 2023 HEDEFLERİ
1. 5 milyar dolar ihracat.
2. Halen yüzde 85 olan dışa bağımlılığın azaltılıp tüketimin yüzde 30'unu yerli üretimle karşılama yetkinliğine ulaşılması.
3. Sağlık sektöründe yapısal aksaklıkların giderilmesi ve bilgi iletişim altyapısının tamamlanması.
4. Tek kullanımlık sarf malzemelerinin tümüyle yerli üretim aşamasının tamamlanması ve ileri teknoloji cihazlar için yazılım programlarının hazırlanmasına ağırlık verilmesi.
5. Biyoteknoloji alt başlıklarına yönelik merkezler açılması, teşvik edilmesi ve desteklenmesi.
6. Tıbbi sarf malzemeleri üretimi, yazılım programları hazırlanması ve biyoteknolojik çalışmalar konusunda ülkemizin bölgesel güç ve referans merkezi olma iddiası taşıması.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Türkiye'de tıbbi cihaz harcamalarının yaklaşık yüzde 85'i ithal ürünlere yapılıyor. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı tarafından ilaç sektöründe başlatılan çalışmalara tıbbı cihazda yerelleşme projesi de eklenmiş durumda. Projede öncelik tıbbi sarf malzemeleri, cerrahi el aletleri ve görüntüleme cihazlarına verilmiş bulunuyor.
Özellikle görüntüleme cihazlarının yerelleştirilmesiyle tıbbi cihaz ithalatının önemli ölçüde azaltılması ve kamuya 10 yılda yaklaşık 6 milyar TL'lik katkı sağlanması hedefleniyor. 2023'te Türkiye'nin tıbbi cihaz ihtiyacının yüzde 30'unu yerli üretimle karşılaması planlanıyor. Ayrıca 2023'te 5 milyar dolarlık da ihracat rakamına ulaşılması hedefi bulunuyor.
10 YILDA İHRACAT ARTTI
Türkiye, medikal sektöründeki yarışa geç katılsa da, firmaların kendi kaynaklarıyla AR-GE ve teknolojiye yaptıkları yatırımlar sayesinde ihracatta önemli gelişmeler yaşandı. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği'nin (İKMİB) alt kategorileri arasında yer alan tıbbı cihaz alanında son 10 yılda ihracat atağı söz konusu.
İKMİB verilerine göre son 10 yılda dörde katlanan medikal sektörü ihracatı, 108,7 milyon dolar seviyesinden 507,9 milyon dolara ulaştı. Sektör, ağırlıklı olarak Almanya, Çin, Irak, Hollanda, Fransa, Azerbaycan gibi ülkelere ihracat yapıyor.
Sağlık Gereçleri Üreticileri ve Temsilcileri Derneği (SADER) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Özer, sektörün büyüme potansiyeline dikkat çekiyor. Özer, "Türkiye'nin mevcut coğrafi konumu ve sağlık alanında yükselen talepler, sağlık turizminin desteklenmesi ve sağlıkta serbest bölgelerin varlığı sektörün önemli fırsatları" diyor.
ÜÇ KATEGORİDE TOPLANIYOR
Türkiye'nin tıbbi cihazlar alt sektöründe bin 87 üretici firma, bin 841 ithalatçı firma, 387 üretici ve ithalatçı firma olmak üzere toplam 3 bin 315 firma ve 44 bin 667 bayi yer alıyor.
Sektördeki firmaların yaklaşık yüzde 38'i İstanbul, yüzde 31'i Ankara, yüzde 5'i İzmir ve yüzde 26'sı da başta Adana, Kayseri ve Konya olmak üzere diğer illerde faaliyet gösteriyor. Firmaların yoğunlaştığı alt sektörler ise üç grupta toplanıyor. Bunlara bakıldığında ortopedik cihazlar, protez dişler, dişçilikle ilgili bağlantı parçaları, başka yerde sınıflandırılmamış suni uzuvlar başı çekiyor.
Onu şırınga, iğne, kata-ter, kanül ve benzerleri, göz tedavisiyle ilgili aletler izliyor. Üçüncü sırada ise cerrahi, dişçilik veya veterinerlikle ilgili mobilyalar, berber koltukları ve benzeri sandalyeler ile bunların parçaları alt sektörü bulunuyor.
AR-GE FAKİRİYİZ
Tıbbi cihazlar sektöründe dünya genelinde faaliyet gösteren global firmalar işletme gelirlerinin yüzde 8'ini AR-GE'ye ayırırken Türk firmalarında bu oran henüz yüzde 0,8 seviyelerinde bulunuyor. Uzmanlara göre sektörün gelişebilmesi için AR-GE'ye daha fazla kaynak ayrılması gerekiyor.
YERLİ İŞ ORTAĞI ARIYOR
GE Sağlık, yabancı şirketlerin ağırlığının hissedildiği sektörün önde gelen oyuncularından biri. 1987'den bu yana Türkiye'de faaliyet gösteren GE Sağlık, 3 bini aşkın sağlık kuruluşunda kurulu olan 59 bin medikal teknoloji ile hastalıkların teşhisini mümkün kılarak hastaların yaşamlarına dokunuyor.
Türkiye'de sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla birlikte çalışan şirket, son iki yılda yaklaşık 225 milyon dolar değerinde dört entegre sağlık kampüsü için kamu-özel sektör ortaklığı projesini (PPP) kazandı.
GE Sağlık Global CEOsu Kieran Murphy, gelişen pazarlar bölgesinde Türkiye'ye ayrı bir önem atfettiklerini ve genellikle ilkleri Türkiye'de gerçekleştirdiklerini belirtiyor. Murphy, Türkiye'ye yatırım yapma hedeflerinin sürdüğünü söylüyor.
Şirket, Türkiye'de tıbbi cihazların tasarımına, araştırılmasına ve üretimine yönelik bir ekosistem geliştirmeyi amaçlıyor. Buna yönelik olarak da Sağlık Bakanlığı'nın düzenlediği 'yerlileştirme' projesine yerli iş ortaklığı ile birlikte katılmak istiyor.
ASELSAN İLE İŞBİRLİĞİ
Temelleri 1959 yılında atılan Bıçakçılar da sektörün önde gelenleri arasında yer alıyor. 2011 yılında Kuveytli Global Capital Management (GCM) ile ortaklık yapan şirket, küresel pazarın önemli bir ismi olmayı amaçlıyor. Yıllık 200 milyon adetlik medikal sarf malzemesi üreten şirket, üretiminin yüzde 40'ını 80 ülkeye ihraç ediyor.
Bıçakcılar CEO'su Souheil El Hakim, önümüzdeki yıllarda ihracatın payını yüzde 80'lere çıkarmayı planladıklarını ifade ediyor. El Hakim, 2018 ciro hedeflerinin 53,6 milyon dolar, ihracat hedeflerinin ise 17,1 milyon dolar olduğunu söylüyor.
Şirket geçen yılın son aylarında Aselsan ile stratejik bir işbirliği anlaşması imzaladı. Bu ortaklıkla ithal edilen tıbbi cihazların yerli üretime geçişi sağlanacak. Böylece ithalata olan bağımlılığımızın azalması için çalışılacak.
YÜZDE 25'İNİ İHRAÇ EDİYOR
Yiber Elektronik, 35 yılı aşkın bir süredir sektörde faaliyet gösteriyor. Hastane, hijyen ve ıslak hacim ekipmanları alanında en son teknolojiyle tasarım yapan şirket, ürün yelpazesini her geçen yıl geliştiriyor. Şirket, poliklinik, ameliyathane ve doğumhane evyelerinden dezenfektan sıvı sabunluk ve musluk çeşitlerine kadar birçok alanda üretim gerçekleştiriyor.
Yiber Elektronik Genel Müdürü Cihangir Göğem, İstanbul Ümraniye'deki tesislerinde üretim yaptıklarını söylüyor. Göğem, üretimlerinin yüzde 25'ini Almanya, Hollanda, Malta, Arap ve Ortadoğu ülkelerine ihraç ettiklerini ifade ediyor. Cihangir Göğem, "Kuzey ve Orta Afrika ile Güney Amerika hedef pazarlarımız içinde olup yoğun bir çalışma içindeyiz" diyor.
TIBBİ CİHAZLARDA 2023 HEDEFLERİ
1. 5 milyar dolar ihracat.
2. Halen yüzde 85 olan dışa bağımlılığın azaltılıp tüketimin yüzde 30'unu yerli üretimle karşılama yetkinliğine ulaşılması.
3. Sağlık sektöründe yapısal aksaklıkların giderilmesi ve bilgi iletişim altyapısının tamamlanması.
4. Tek kullanımlık sarf malzemelerinin tümüyle yerli üretim aşamasının tamamlanması ve ileri teknoloji cihazlar için yazılım programlarının hazırlanmasına ağırlık verilmesi.
5. Biyoteknoloji alt başlıklarına yönelik merkezler açılması, teşvik edilmesi ve desteklenmesi.
6. Tıbbi sarf malzemeleri üretimi, yazılım programları hazırlanması ve biyoteknolojik çalışmalar konusunda ülkemizin bölgesel güç ve referans merkezi olma iddiası taşıması.
