M. FATİH KÖPRÜ
[email protected]
www. vergidegundem. com
Hatırlarsınız, Genel Kurul’da Anayasa değişiklik teklifinin görüşülmeye başlanması nedeniyle yarım kalan bir torba yasa tasarısından bahsetmiştik.
Bu yasa Anayasa değişiklik teklifinin kabulünün ardından Genel Kurul’dan geçmişti. Başta Emekli Sandığı Kanunu olmak üzere birçok yasada değişiklikler içeren 6770 sayılı bu yasa nihayet 27 Ocak tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Daha önce yine bu köşemizde tasarının vergi ve sosyal güvenlik mevzuatında değişiklikler içeren maddelerini ele almıştık. Bu kez tasarıda olmamakla birlikte Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında eklenen ve yapılandırma kapsamındaki taksitlerin ertelenmesini içeren yeni düzenleme üzerinde duracağız.
BAŞVURULAR SONA ERDİ
Kamuoyunda, vergi ve SGK borçlarının yapılandırılması boyutuyla ön plana çıkan 6736 sayılı yasa 19 Ağustos 2016’da yürürlüğe girmişti. Yasada; kesinleşmiş ya da dava aşamasında olan borçların (vergiler, vergi cezaları, gümrük vergileri, idari para cezaları, SGK borçları gibi) yapılandırılmasının yanında matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler de yer alıyordu.
Kanun kapsamına giren vergi ve SGK borçlarının yapılandırılması ile matrah ve vergi artırımına ilişkin başvuru süreleri Ekim 2016 sonu olarak belirlenmişken, Bakanlar Kurulu bu süreyi 25 Kasım 2016 tarihine kadar uzatmıştı. Başvuru süreleri uzatılmasına rağmen, ödeme sürelerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştı.
ÖDEME ZAMANI
Yasa kapsamında yeniden yapılandırılan borçlar peşin olarak ödenebileceği gibi taksitle ödeme imkânı da bulunuyordu. Vergi borçlarını yapılandıran mükelleflerden peşin ödemeyi tercih edenlerin, yapılandırılan tutarın tamamını Kasım 2016 sonuna kadar ödemesi gerekiyordu.
Matrah ve vergi artırımı için de bu süre geçerliydi. SGK borçlarında ise peşin ödemenin Aralık 2016 sonuna kadar yapılması gerekiyordu.
Taksitli ödemenin tercih edildiği durumda, ilk taksitin yukarıda belirtilen sürelerde, diğer taksitlerin ise birer ay atlayarak yapılması öngörülüyordu.
Somutlaştırırsak; vergi borçları ve matrah artırımı sonucu ödenmesi gereken tutarların ilk taksitlerinin Kasım 2016’da, diğerlerinin takip eden ikinci aydan (Ocak 2017) başlamak üzere iki ayda bir (Mart, Mayıs, Temmuz...) aylarında ödenmesi gerekiyordu.
SGK borçları açısından ise bu süreleri birer ay ileri almak suretiyle ödemeler yapılıyordu (İlk taksit Aralık 2016 sonu, diğerleri Şubat 2017, Nisan, Haziran.. gibi).
AKSATANLARA YENİ HAK
Taksitle ödemenin seçilmesi durumunda özellikle ilk iki taksitin zamanında ödenmesi çok önemli. Bunlar zamanında ödenmezse veya kalan taksitlerden bir takvim yılında ikiden fazla taksit süresinde ödenmez veya eksik ödenirse yeniden yapılandırma hakkı kaybediliyor.
Yapılandırma başvurusunda bulunduğu halde 6770 sayılı yasanın yayım tarihi itibarıyla ödenmesi gereken tutarları süresinde ödemeyerek kanun hükümlerini ihlal edenler için yeni bir hak veriliyor.
Buna göre ihlale neden olan tutarlar Mayıs 2017 sonuna kadar ödenirse kanun hükümlerinden tekrar yararlanılabilecek. Ancak ödeme yapılması gereken tarihten 27 Ocak 2017 tarihine kadar geçen süre için aylık yüzde 1,4 oranında geç ödeme zammı ödenmesi gerektiğini de hatırlatmakta fayda var.
DÖRT AY ERTELENİYOR
Yasa, sadece ilk taksitler için değil diğer taksitler için de bir erteleme getiriyor. Buna göre 2017 yılının Ocak ayından itibaren ödenmesi gereken taksitlerin ödeme süreleri, normal taksit ödeme sürelerinin bitim tarihinden itibaren, faizsiz olarak dörder ay uzatılıyor.
Örneğin yapılandırılan vergi borcuna ilişkin 2017 yılının Ocak, Mart, Mayıs ve Temmuz aylarında ödenmesi gereken 2 ilâ 5. taksitler sırasıyla; Mayıs, Temmuz, Eylül ve Kasım’da ödenecek.
Aynı şekilde, yapılandırılan SGK borçlarına ilişkin Şubat, Nisan, Haziran ve Ağustos aylarında ödenmesi gereken 2 ilâ 5. taksitler de sırasıyla, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarında ödenecek.
Taksit ertelemesiyle ilgili örneklerimizin hepsi 2017 yılı için verilmiş olsa da bundan ertelemenin sadece 2017 yılında ödenecek taksitler için geçerli olduğu anlaşılmasın. Başvuru sırasında belirlenmiş olan taksit sayısı kapsamında bütün taksitler dörder ay ertelenmiş oluyor.
Bu hükmün başında yapılandırmadan bahsedilmeyip, kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitler dendiği için, sadece borçlarını yapılandırmış olanların değil, matrah ve vergi artırımı kapsamında taksitle ödeme yapanların da bu imkândan yararlanabileceğini düşünüyoruz.
PEŞİNDEN TAKSİTE GEÇİŞ
Yapılandırılan borçları için peşin ödeme seçeneğini tercih etmiş olmakla birlikte süresinde ödeme yapmadığı için yasadan yararlanma hakkını kaybetmiş olanlar, 30 Nisan’a kadar ilgili idareye yazılı olarak başvurarak borçlarını taksitle ödeme imkânından yararlanabilecekler.
Bu kişilerin borçları, talep ettikleri taksit sayısına göre katsayı (altı taksit için 1,045, dokuz taksit için 1,083, 12 taksit için 1,105 ve 18 taksit için 1,15) uygulanmak suretiyle yeniden hesaplanacak.
Böylelikle bulunan tutarın, 27 Ocak 2017 tarihine kadar ödenmesi gereken taksitlerinin, geç ödeme zammıyla birlikte Mayıs sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. 2017 ve sonraki yıllarda ödenmesi gereken diğer taksitler ise dört ay ertelemeli olarak ödenebilecek.
PEŞİN YİNE AVANTAJLI
Peşin veya taksitli ödeme seçenekleri tercih edilerek yapılandırılan borçların tümünü bir seferde ödemek isteyen mükellefler için de yeni bir imkân sağlandığı görülüyor.
Bu kapsamda daha önce taksit seçeneğini seçmiş olmakla birlikte peşin ödemeye geçen mükelleflerin Yİ-ÜFE farklarının yarısı silinecek. Ayrıca ödenecek tutarın hesabında, taksitli ödeme kapsamında hesaplanmış olan katsayı farkları da dikkate alınmayacak.
Bu imkândan yararlanmak isteyen mükelleflerin, yeniden hesaplanan borç tutarını, 27 Ocak 2017 tarihine kadar hesaplanacak olan geç ödeme zammıyla birlikte Mayıs sonuna kadar ödemeleri gerekiyor.
FAZLASI İADE EDİLİYOR
Borç yapılandırmasında, borçlarla ilgili gecikme faizi veya zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarlar ödeniyordu. Bu kapsamda yapılandırılan toplam tutarın ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi durumunda Yİ-ÜFE farkının yarısı tahsil edilmiyordu.
Ancak özellikle ilk zamanlarda, peşin ödeme yapılmasına rağmen Yİ-ÜFE farkına ilişkin bu indirim uygulanmaksızın bazı tahsilatlar yapıldığı biliniyor. Fazladan tahsil edilen bu tutarların iadesi ile ilgili olarak da yasaya yeni bir hüküm eklenmiş durumda.
Buna göre 27 Ocak 2017 tarihinden önce, peşin ödeme seçeneğini tercih eden ancak yapılandırılan tutarın tamamını yukarıdaki indirim yapılmadan ödemiş olanlar, kendilerinden fazla tahsil edilmiş olan tutarları iade alabilecekler. Ancak bunun için ilgili kişilerin 2017 yılı sonuna kadar yazılı olarak talepte bulunmaları gerekiyor.
VERGİLERİNİ ÖDEMEYENLER
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için yapılandırma talep eden mükelleflerin, yapılandırma imkânından yararlanabilmesinin bir şartı da, taksit ödeme süresi içerisinde bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri zamanında ödeme zorunluluğuydu.
Çok zor durum olmaksızın, her bir vergi türü itibarıyla, bir takvim yılında ikiden fazla kez beyannamedeki vergilerin vadesinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, yapılandırılan borçlara ilişkin kalan taksitleri ödeme hakkı kaybediliyordu.
Yukarıda yer verilen vergi beyannameleri dolayısıyla ödenmesi gereken vergileri 27 Ocak 2017 tarihi itibarıyla ödemeyen ya da eksik ödeyen mükellefler de ilgili tutarları Mayıs sonuna kadar ödemeleri durumunda yasa hükümlerinden yararlanabilecekler.
