CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
2016’da özellikle kurlardaki yüksek dalgalanmalar, şirketlerin bilançoları açısından belirleyici oldu. Türk Lirası’ndaki (TL) değer kaybı, özellikle hammaddede ithal girdi kullanımının yaygın olduğu sektörler için risk oluşturan bir unsur. Bu sektörlerin en başında ise enerji geliyor.
Türkiye'nin dışa bağımlı olduğu enerji sektörü açısından 2016’nın olumlu geçmediği ve enerji şirketlerinin yılı yüksek zararla kapattıkları göze çarpıyor. Emtia ve petrol fiyatlarındaki yükseliş beklentisinin maliyetleri artırarak baskı oluşturmasının ve 2016’da Türkiye enerji pazarında birleşme ve satın alma işlemleri ile yatırımların beklentileri karşı-layamamasının da zararlarda etkili olduğu kaydediliyor.
Enerji şirketlerinin yüksek döviz borçluluğuyla finansman baskısı görmesi ve bazı şirketlerin süren yatırımlarının maliyet tarafındaki yüke karşın gelir yaratmıyor olması da diğer unsurlar olarak öne çıkıyor.
KUR ETKİSİ VURDU
Destek Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Adnan Çekçen, dövize bağımlılığın fazla olduğu enerji şirketlerinde, kurun etkisiyle yüksek zararın kaçınılmaz olduğunu dile getiriyor. 2016’da yaz-kış saati uygulamasının terk edilmesinin beklentilerin aksine elektrik tüketimini artırdığını söyleyen Çekçen, enerji tasarrufunun sağlanamamasının tüketimin artışı ile bilançolara olumsuz yansıdığını da ifade ediyor.
Haberimizin tablosuna bakıldığında da, enerji şirketlerinin önemli satış gelirlerine ulaştıkları, esas faaliyet kârı ürettikleri ancak oldukça fazla zarar yazdıkları fark ediliyor. Toplam yükümlülüklerdeki yüksek rakamlar da borçluluk sorununu ortaya koyuyor. Sekiz şirket arasında sadece Emek Elektrik’in ve Gersan Elektrik’in 2016’da düşük oranlarda da olsa kâr elde ettiği görülüyor. Akenerji 548,7 milyon TL, Aksa Enerji 363,2 milyon TL net zararla dikkat çekiyor.
Bu rakamları 2015 ile karşılaştırdığımızda çıkan sonuçlar da iç açıcı değil. 2016’da Akenerji’nin net zararı 2015’e
göre yüzde 56,3, Aksa Enerji’nin yüzde 69,3, Aksu Enerji’nin yüzde 182,8, Gersan Elektrik’in yüzde 86,5 arttı. Değişimde en olumlu tablo ise Zorlu Enerji ve Emek Elektrik’te görüldü. Zorlu Enerji, 2016’da 4 milyon TL zarar açıklasa da bu rakam 2015’e göre yüzde 98,5’lik iyileşmeye işaret etti. Emek Elektrik de 2015’e göre net kârını yüzde 75,8 artırdı.
2017’DE NE OLUR?
Enerjide 2016 yılı böyle özetlenirken, 2017 yılı beklentileri de merak ediliyor. 2017’de enerjide ana değişkenlerin TL’nin seyri ve emtia fiyatlarındaki değişim olacağını söyleyen Reel Kapital Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, TL’deki değer kaybının maliyetleri artırarak kârı baskılayacağını belirtiyor.
Avantajlar arasında yenilenebilir enerji projelerini ve Türkiye’nin dünya enerji koridorunda önemli bir transit geçiş noktası olmasını gösteren Erkan, enerji talebinin arzı geçmesi beklentisini de iyi bir gelişme olarak görüyor. Ancak sektörün yüksek borçluluğunun görünümü bozmaya devam edeceğini de sözlerine ekliyor.
FIRSAT VAR MI?
Orta-uzun vadede enerji hisselerinde önemli fırsatlar olabileceğini öngören Gedik Yatırım Araştırma Uzmanı Erol Gürcan, bu öngörüsünü sektördeki bazı şirketlerin yatırımlarda sona yaklaşmış olmasına, devletin sektörü teşvik edici adımlarına ve Türkiye’nin enerji potansiyeline bağlıyor.
Aksa Enerji ve Odaş Elektrik’i beğenen Gürcan, bunun nedenlerini şöyle açıklıyor: “Aksa Enerji’nin Gana, Madagaskar ve Mali yatırımlarının sona ermesiyle elde edilecek gelirlerin yabancı para cinsinden olması kur riskini ortadan kaldıracak. Kur kaynaklı oluşan mevcut iskonto da Aksa Enerji için olumlu.
Odaş Elektrik’in ikinci yarıda tamamlanması beklenen Çanakkale’deki yerli linyite dayalı termik santral yatırımıyla 148 MW’lık kurulu gücü 478 MW’a yükselecek. Üretimin yerli linyitle yapılmasıyla üretilen elektriği devlete satma hakkı olması da önemli bir katalizör.”
YATIRIMLAR ARTABİLİR
2017’ye ilişkin beklentilerini ‘nispeten pozitif’ olarak tanımlayan Alnus Yatırım Araştırma Uzmanı Vahap Taştan, girdi maliyetlerindeki baskının 2017’de azalacağı görüşünde. “Bunda döviz kurundaki volatilitenin düşeceği ve petrol fiyatlarında dengeye ulaşıldığı varsayımlarım etkili” diyen Taştan, risk olarak ise ekonomik büyümedeki kırılganlığı işaret ediyor.
Ahlatçı Yatırım Araştırma Uzmanı Muammer Demir, doğalgazdaki yüzde 10 indirimin üretimde doğalgaz kullanan enerji şirketlerinin maliyetini gerileterek 2017 yılı bilançolarına olumlu yansımasını sağlayacağını söylüyor. 2017’de enerji yatırımlarının ve enerji sektöründeki şirket satın alma ve birleşmelerinin artmasını bekleyen Demir, Zorlu Enerji ve Ayen Enerji’nin uzun vadeli yatırımlarla ön plana çıktığını düşünüyor.
