Türkiye çelik sektörü son yılların en parlak günlerini yaşıyor. Bu yıl 35 milyon tonluk toplam üretiminin 40 milyon tona çıkması öngörülen sektörde, yeni yatirımı gündeme alan şirketler arasında Habaş, Tosyalı, Yıldız Demir Çelik, Çolakoğlu ve İçdaş gibi isimler yer alıyor.
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
Pandemi süreci birçok sektörü derinden etkilerken, Türkiye demir-çelik üreticilerine ise güçlü büyüme olarak yansıdı. ABD ve AB'nin uyguladığı ihracat kotalarının yaşattığı zorluk bir yana pandemi nedeniyle geçen yıl küresel çelik sektörü yüzde 1 daralırken, Türkiye çelik sektörü ise yüzde 6'lık büyüme gerçekleştirdi.
19 Eylül – 02 Ekim 2021 tarihli sayıdan
Sektör, 2021'in ilk altı ayında ise yüzde 20 civarında büyüdü ve ihracat değerini yüzde 50 artırdı. Bu performansıyla dünyada üretimde yedinci sıraya yükselen sektörde, bu yıl üretime dönük yatırımlar ise hızlandı. Dünyada talepte yaşanan artış üretime dönük yatırımları da tetiklerken, özellikle yassı çelikte yeni kapasitelerin devreye girmesi bekleniyor.
Yatırımı gündeme alan şirketler arasında Habaş, Tosyalı, Yıldız Demir Çelik, Çolakoğlu ve içdaş gibi önemli isimler yer alıyor. 10 milyon ton civarında olan yassı çelik üretimine yeni yatırımlarla 7 milyon tonu üzerinde bir kapasitenin daha eklenmesi öngörülüyor.
Bu kapasitelerin devreye girmesi ise iki yılı alacak. Habaş ve Tosyalı yeni yassı yatırımını 2022'de devreye almayı planlarken, Çolakoğlu'nun 2023, içdaş'ın ise 2025'te yatırımını tamamlaması öngörülüyor. Toplamda 5 milyar dolar üzerindeki bu yatırımların ardından sektörde 5 milyon tonluk yassı üretim kapasitesine dönük yatırımın daha gündeme gelmesi bekleniyor.
Türkiye'nin çelik üretiminde en büyük üçüncü şirketi konumunda olan Tosyalı Holding, yıllık 4 milyon ton yassı çelik kapasiteli tesisini 2022 sonunda devreye almayı planlıyor. İskenderun Sarıseki'de değeri 2,5 milyar dolar olan yatırımın bir kısmının ise bu yıl sonunda devreye alınması öngörülüyor.
Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, bu tesis devreye girdiğinde bugünkü fiyatlandırma baz alınırsa Türkiye'nin yıllık 4 milyar dolarlık ithalatını ikame edeceklerini söylüyor.
Tosyalı, "Demir-çelik ihracatımızın bu yeni artışlar, yeni kapasiteler ve yeni üretimler sayesinde, gelişme sürecine gireceği, yüzde 10 civarında üretim ve ihracat artışının söz konusu olacağını öngörüyorum" diyor.
Sektörün Çanakkale'deki güçlü oyuncusu içdaş'ta önemli bir yatırım kararına imza atıyor, ilk etapta 350 milyon dolarlık yatırımla oplam kapasitesi 3 milyon ton olması öngörülen yassı çelik üretim tesisini Çanakkale'de kurmayı planlayan şirket, bu tesisi 2025 yılında açacak.
Çelik ihracatçılar Birliği (ÇİB) Başkanı ve içdaş Yönetim Kurulu Üyesi Adnan Aslan bu tesis için görüşmelere başladıklarını fakat karar aşamasını 2022 yılını bulacağını belirtiyor. Aslan, "Bu yatırımla kapasitemiz toplamda 6 milyon ton olacak.
Dünya genelinde çelik fiyatları artınca global ölçekte yatırımlar arttı. Bu nedenle 16-18 ayda teslim edilen makine ekipmanları, şimdi ise kontrat imzalandıktan 26-28 aydan sonra mümkün olmuyor" diye konuşuyor.
2021 yılında tam kapasite ile çalıştıklarını söyleyen Çolakoğlu Metalurji Genel Müdürü Uğur Dalbeler ise mevcut üretimi yüzde 50 artıracak yeni bir yatırıma başladıklarını aktarıyor.
İmalat sanayinin ihtiyaç duyduğu ve şu ana kadar üretilmeyen kalitedeki ürünlerin yurtiçi tedarikini olası kılabilmek için çalıştıklarını aktaran Dalbeler şöyle devam ediyor: "Amacımız öncelikle yurtiçinde çelik kullanıcılarının kalite ve kantite anlamında tüm ihtiyaçlarına cevap vermek ve ardından dünyanın birçok pazarında tanınan ve aranan bir tedarikçisi olmak."
Yıldız Demir Çelik de yatırımı gündemine alan şirketlerde biri. Bu yılın son çeyreğinde ikinci galvaniz bu hattının devreye girmesini planlayan şirket, bu hattın devreye girmesiyle birlikte 600 bin tonluk mevcut üretim kapasitesini 900 bin tona taşıyacak.
Hemen peşi sıra ise üçüncü hattın devreye alması kararı var. Yıldız Demir Çelik Genel Müdür Yardımcısı Erhan Özdemir, "Katma değerli üretim hacmini ciddi oranda yükseltecek bu yatırım, Yıldız Demir Çelik'in yıllık cirosunu da yüzde 40-45 oranında arttıracak.
Şu anda montaj aşamasında olduğumuz ikinci hat yatırımımızla birlikte üçüncü galvaniz hattının da hazırlıklarını yapıyoruz" şeklinde konuşuyor. Oyak Grubu şirketleri Erdemir ve İsdemir ise 2019 yılında başlattığı yatırım planına devam ediyor.
Pandemi ile birlikte bozulan tedarik zinciri sonucunda hem yurt dışı hem de yurt içinde oluşan risklerin yanı sıra fırsatlar da doğdu. Türkiye çelik endüstrisi geçen yıl küresel salgına rağmen çelik üretimini yüzde 6 artırmayı başardı ve Avrupa'daki en büyük rakibi Almanya'yı geçerek Avrupa'nın en büyük çelik üreticisi konumuna yükseldi.
Kısa bir süre önce demir çelik raporu yayımlayan KPMG'nin Türkiye Metal ve Maden Sektör Lideri Burak Yıldırım ise Türk çelik üreticisinin tecrübesi ve kriz anlarındaki hızlı manevra kabiliyetiyle başarıyı yakaladığını söylüyor.
Yıldırım, şu değerlendirmeyi yapıyor: "Türkiye çelik sektörü esnek yapısıyla hem pandemiye çok hızlı adapte oldu hem de ABD ile AB'nin düşürdüğü ihracat kotalarına yeni pazarlar bularak çözüm üretebildi." 2020 yılında dünya çelik üretimi yüzde 1 civarında daralırken, Türk ham çelik üretiminin yüzde 6 artış ile 35,8 milyon tona ulaştığına dikkat çeken Burak Yıldırım, en büyük çelik üreticisi Çin hariç bakıldığında dünya genelinde sektörün 2020 yılında yaklaşık yüzde 8 daraldığını belirtiyor.
Yıldırım, "AB genelinde ise düşüş yüzde 12'yi buldu. Diğer büyük çelik üreticileri olan Hindistan ve Japonya da geçen yıl sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 16 civarında düşüş yaşadı" diyor.
Dünya sıralamasında da 2020 gibi zor bir yılda sekizincilikten yedinciliğe yükselerek önemli bir başarıya imza atan sektörün bu yılda rekora imza atması sürpriz sayılmayacak. Fuat Tosyalı, sektörün yıl sonunda 40 milyon tona yakın bir üretim rakamına ulaşarak rekor kırmasının uzak bir senaryo olmadığı görüşünde.
Çelik İhracatçılar Birliği Başkanı ve İçdaş Yönetim Kurulu Üyesi Adnan Aslan da aynı fikri paylaşıyor. "Bu hızla gidersek sıvı çelikte üretim 35 milyon ton iken bu yıl 40 milyon tonu geçilecek" diyen Aslan, ihracatta ise yıl sonunda ise 23 milyon tonluk ihracattan 17 milyar dolarlık kaynak elde edileceğini ifade ediyor.
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
Pandemi süreci birçok sektörü derinden etkilerken, Türkiye demir-çelik üreticilerine ise güçlü büyüme olarak yansıdı. ABD ve AB'nin uyguladığı ihracat kotalarının yaşattığı zorluk bir yana pandemi nedeniyle geçen yıl küresel çelik sektörü yüzde 1 daralırken, Türkiye çelik sektörü ise yüzde 6'lık büyüme gerçekleştirdi.
19 Eylül – 02 Ekim 2021 tarihli sayıdan
Sektör, 2021'in ilk altı ayında ise yüzde 20 civarında büyüdü ve ihracat değerini yüzde 50 artırdı. Bu performansıyla dünyada üretimde yedinci sıraya yükselen sektörde, bu yıl üretime dönük yatırımlar ise hızlandı. Dünyada talepte yaşanan artış üretime dönük yatırımları da tetiklerken, özellikle yassı çelikte yeni kapasitelerin devreye girmesi bekleniyor.
Yatırımı gündeme alan şirketler arasında Habaş, Tosyalı, Yıldız Demir Çelik, Çolakoğlu ve içdaş gibi önemli isimler yer alıyor. 10 milyon ton civarında olan yassı çelik üretimine yeni yatırımlarla 7 milyon tonu üzerinde bir kapasitenin daha eklenmesi öngörülüyor.
Bu kapasitelerin devreye girmesi ise iki yılı alacak. Habaş ve Tosyalı yeni yassı yatırımını 2022'de devreye almayı planlarken, Çolakoğlu'nun 2023, içdaş'ın ise 2025'te yatırımını tamamlaması öngörülüyor. Toplamda 5 milyar dolar üzerindeki bu yatırımların ardından sektörde 5 milyon tonluk yassı üretim kapasitesine dönük yatırımın daha gündeme gelmesi bekleniyor.
İSKENDERUN'A 2,5 MİLYAR DOLAR YATIRIM
Türkiye'nin çelik üretiminde en büyük üçüncü şirketi konumunda olan Tosyalı Holding, yıllık 4 milyon ton yassı çelik kapasiteli tesisini 2022 sonunda devreye almayı planlıyor. İskenderun Sarıseki'de değeri 2,5 milyar dolar olan yatırımın bir kısmının ise bu yıl sonunda devreye alınması öngörülüyor.
Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, bu tesis devreye girdiğinde bugünkü fiyatlandırma baz alınırsa Türkiye'nin yıllık 4 milyar dolarlık ithalatını ikame edeceklerini söylüyor.
Tosyalı, "Demir-çelik ihracatımızın bu yeni artışlar, yeni kapasiteler ve yeni üretimler sayesinde, gelişme sürecine gireceği, yüzde 10 civarında üretim ve ihracat artışının söz konusu olacağını öngörüyorum" diyor.
YENİ YATIRIMLAR YOLDA
Sektörün Çanakkale'deki güçlü oyuncusu içdaş'ta önemli bir yatırım kararına imza atıyor, ilk etapta 350 milyon dolarlık yatırımla oplam kapasitesi 3 milyon ton olması öngörülen yassı çelik üretim tesisini Çanakkale'de kurmayı planlayan şirket, bu tesisi 2025 yılında açacak.
Çelik ihracatçılar Birliği (ÇİB) Başkanı ve içdaş Yönetim Kurulu Üyesi Adnan Aslan bu tesis için görüşmelere başladıklarını fakat karar aşamasını 2022 yılını bulacağını belirtiyor. Aslan, "Bu yatırımla kapasitemiz toplamda 6 milyon ton olacak.
Dünya genelinde çelik fiyatları artınca global ölçekte yatırımlar arttı. Bu nedenle 16-18 ayda teslim edilen makine ekipmanları, şimdi ise kontrat imzalandıktan 26-28 aydan sonra mümkün olmuyor" diye konuşuyor.
ÜRETİMİ YÜZDE 50 ARTIRACAK
2021 yılında tam kapasite ile çalıştıklarını söyleyen Çolakoğlu Metalurji Genel Müdürü Uğur Dalbeler ise mevcut üretimi yüzde 50 artıracak yeni bir yatırıma başladıklarını aktarıyor.
İmalat sanayinin ihtiyaç duyduğu ve şu ana kadar üretilmeyen kalitedeki ürünlerin yurtiçi tedarikini olası kılabilmek için çalıştıklarını aktaran Dalbeler şöyle devam ediyor: "Amacımız öncelikle yurtiçinde çelik kullanıcılarının kalite ve kantite anlamında tüm ihtiyaçlarına cevap vermek ve ardından dünyanın birçok pazarında tanınan ve aranan bir tedarikçisi olmak."
Yıldız Demir Çelik de yatırımı gündemine alan şirketlerde biri. Bu yılın son çeyreğinde ikinci galvaniz bu hattının devreye girmesini planlayan şirket, bu hattın devreye girmesiyle birlikte 600 bin tonluk mevcut üretim kapasitesini 900 bin tona taşıyacak.
Hemen peşi sıra ise üçüncü hattın devreye alması kararı var. Yıldız Demir Çelik Genel Müdür Yardımcısı Erhan Özdemir, "Katma değerli üretim hacmini ciddi oranda yükseltecek bu yatırım, Yıldız Demir Çelik'in yıllık cirosunu da yüzde 40-45 oranında arttıracak.
Şu anda montaj aşamasında olduğumuz ikinci hat yatırımımızla birlikte üçüncü galvaniz hattının da hazırlıklarını yapıyoruz" şeklinde konuşuyor. Oyak Grubu şirketleri Erdemir ve İsdemir ise 2019 yılında başlattığı yatırım planına devam ediyor.
40 MİLYON TON ÖNGÖRÜSÜ
Pandemi ile birlikte bozulan tedarik zinciri sonucunda hem yurt dışı hem de yurt içinde oluşan risklerin yanı sıra fırsatlar da doğdu. Türkiye çelik endüstrisi geçen yıl küresel salgına rağmen çelik üretimini yüzde 6 artırmayı başardı ve Avrupa'daki en büyük rakibi Almanya'yı geçerek Avrupa'nın en büyük çelik üreticisi konumuna yükseldi.
Kısa bir süre önce demir çelik raporu yayımlayan KPMG'nin Türkiye Metal ve Maden Sektör Lideri Burak Yıldırım ise Türk çelik üreticisinin tecrübesi ve kriz anlarındaki hızlı manevra kabiliyetiyle başarıyı yakaladığını söylüyor.
Yıldırım, şu değerlendirmeyi yapıyor: "Türkiye çelik sektörü esnek yapısıyla hem pandemiye çok hızlı adapte oldu hem de ABD ile AB'nin düşürdüğü ihracat kotalarına yeni pazarlar bularak çözüm üretebildi." 2020 yılında dünya çelik üretimi yüzde 1 civarında daralırken, Türk ham çelik üretiminin yüzde 6 artış ile 35,8 milyon tona ulaştığına dikkat çeken Burak Yıldırım, en büyük çelik üreticisi Çin hariç bakıldığında dünya genelinde sektörün 2020 yılında yaklaşık yüzde 8 daraldığını belirtiyor.
Yıldırım, "AB genelinde ise düşüş yüzde 12'yi buldu. Diğer büyük çelik üreticileri olan Hindistan ve Japonya da geçen yıl sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 16 civarında düşüş yaşadı" diyor.
SEKTÖR REKORA YAKIN
Dünya sıralamasında da 2020 gibi zor bir yılda sekizincilikten yedinciliğe yükselerek önemli bir başarıya imza atan sektörün bu yılda rekora imza atması sürpriz sayılmayacak. Fuat Tosyalı, sektörün yıl sonunda 40 milyon tona yakın bir üretim rakamına ulaşarak rekor kırmasının uzak bir senaryo olmadığı görüşünde.
Çelik İhracatçılar Birliği Başkanı ve İçdaş Yönetim Kurulu Üyesi Adnan Aslan da aynı fikri paylaşıyor. "Bu hızla gidersek sıvı çelikte üretim 35 milyon ton iken bu yıl 40 milyon tonu geçilecek" diyen Aslan, ihracatta ise yıl sonunda ise 23 milyon tonluk ihracattan 17 milyar dolarlık kaynak elde edileceğini ifade ediyor.
PANDEMİ KRİZİNİ NASIL FIRSATA ÇEVİRDİLER?
- Türkiye, ihracatta AB ve ABD pazarlarındaki daralmayı yeni pazarlara ulaşarak veya zayıf olduğu pazarlarda varlığım artırarak telafi etmeye çalıştı.
- Uzak Doğu, Güneydoğu Asya, Afrika ve Güney Amerika son dönemde Türk çelik ihracatçısı için alternatif pazarlar oldu.
- 2020 yılında çelik üretiminde dünya küçülürken, büyük üretici ülkelerden Türkiye dahil sadece beş ülke (Çin, Vietnamâ, Rusya, İran) büyüme gösterebildi. Diğer büyükler ABD, Japonya, Almanya, İtalya ve Hindistan yüzde 10-20 dolaylarında daralma yaşadı.
- Türkiye bu süreçte, Çin'den boşalan Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya pazarlarına önemli tutarda ihracat gerçekleştirdi.
- Çelik fiyatlarında bu dönemde gerçekleşen astronomik artışlarla ihracat bir önceki yıla göre ise değer olarak yüzde 50 artış kaydetti.
