Ticaret Bakanlığına bağlı bağlı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü, vatandaşların sık sık uyuşmazlık yaşadığı sorunlara ilişkin kitapçık hazırladı.
AA muhabirinin bu kitapçıktan yaptığı derlemeye göre, tüketicilerin sıklıkla yaşadığı bazı sorunlar ve çözüm yolları şöyle:
SORU 1- Apartmanımızın garanti süresi devam eden asansörü sürekli arıza yapıyor ve her seferinde onarım ücreti isteniyor. Apartman yönetimi olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dan yararlanma imkanımız var mıdır?
Evet, konuya ilişkin Yargıtay kararlarına göre, apartman ve site yönetimleri tüketici tanımı içinde değerlendiriliyor. Ayıplı malın ücretsiz onarımı, değişim, ayıp oranında bedel indirimi veya bedel iadesi seçimlik haklarından biriyle ilgili olarak tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurulabilir.
SORU 2- 5 yıl önce sıfır kilometre olarak satın aldığım otomobilin kaportasında onarım ve boya tespit edildi. Sıfır otomobil yerine bana hasarlı araç satılmış, ne yapabilirim?
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 2 yıllık zaman aşımına tabidir ancak ayıp, ağır kusur ya da hileyle gizlenmişse zaman aşımı hükümleri uygulanmaz. Bu doğrultuda, kanun ile belirlenmiş ayıplı mala ilişkin seçimlik haklardan faydalanılabilir.
SORU 3- Satın aldığım paket tura katılamayacağım. Bu turu bir arkadaşıma devredebilir miyim?
Evet, devredebilirsiniz. Paket tura katılmanızın mümkün olmaması halinde, bu durumu turun başlamasından en az 7 gün önce yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile seyahat acentesine bildirerek, paket tur açısından geçerli tüm koşulları yerine getiren üçüncü bir kişiye devredebilirsiniz.
SORU 4- Devre tatil sözleşmesine, indirim uygulayacaklarını söyleyerek geçmişe dönük tarih ve imza attırdılar, cayma hakkımı kullanabilir miyim?
Sözleşme tarihini kendi el yazınızla atınız ve mutlaka sözleşmenin bir örneğini alınız. İndirim olduğu gerekçesiyle sözleşmeye geriye dönük tarih atma teklifini kesinlikle kabul etmeyiniz. Bu sizin cayma hakkınızı ortadan kaldırmak için yapılan bir uygulamadır.
SORU 5- Devre tatil sözleşmelerinde cayma bildirimini firmaya nasıl iletmeliyiz?
Cayma bildiriminin devre mülk sözleşmesi gibi tapu tesciline konu sözleşmelerde noterlikler vasıtasıyla, tapu tesciline konu olmayan sözleşmelerde ise yazılı olarak ya da kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla firmaya yönlendirilmesi gerekiyor. Cayma bildiriminde, imzaladığınız sözleşmeden cayma hakkınızı kullandığınızı bildiren açık bir beyanda bulunmanız yeterlidir. Cayma hakkını kullanırken sözleşmeyle birlikte size verilmesi zorunlu olan ve ilgili yönetmeliğin ekinde yer alan örnek cayma formunu da kullanabilirsiniz.
SORU 6- Cayma hakkımı kullanırsam, devre tatil tanıtımına katıldığım için kullandığım bedava tatil için benden ücret talep edilebilir mi?
- Hayır, cayma hakkının kullanılmasından önce sunulan hizmete ilişkin olarak tüketiciden herhangi bir bedel talep edilmesi yasaktır.
SORU 7- Evim için internet servis sağlayıcısıyla taahhütlü abonelik sözleşmesi imzalamıştım ancak taşındım ve yeni adresimdeki altyapı sıkıntısı nedeniyle aynı hızda internetten faydalanamıyorum. Taahhütlü aboneliğimi süresinden önce sonlandırırsam herhangi bir bedel ödemek zorunda kalır mıyım?
Hayır, herhangi bir bedel ödemeden taahhütlü aboneliğinizi sonlandırabilirsiniz. Taahhütlü aboneliklerde, tüketicinin yerleşim yerinin değişmesi ve taahhüt konusu hizmetin tüketiciye yeni yerleşim yerinde aynı nitelikte sunulmasının fiilen imkansız olması durumunda, tüketici herhangi bir bedel ödemeksizin taahhütlü aboneliğini feshedebilir.
SORU 8- Bir internet servis sağlayıcısıyla imzaladığım taahhütlü abonelik sözleşmemi süresinden önce feshedersem herhangi bir cezai bedel ödemek zorunda kalır mıyım?
Evet, taahhütlü aboneliklerde tüketicinin süresinden önce taahhütlü aboneliğini sonlandırması halinde, sağlayıcı firma yalnızca tüketicinin taahhüdüne son verdiği tarihe kadar tüketiciye sağlanan indirim, cihaz veya diğer faydaların bedellerinin tahsil edilmemiş kısmının toplamını talep edebilir ancak tüketiciden taahhüt kapsamında tahsil edileceği belirlenen bedellerin henüz tahakkuk etmemiş kısmının toplamının, bu tutardan düşük olması halinde sınır değeri olarak tüketici lehine olan tutarın esas alınması zorunludur.
SORU 9- Ön ödemeli konut satışlarında satıcı, sözleşme imzalanmadan önce tüketiciden ödeme yapmasını veya kapora vermesini isteyebilir mi?
Hayır, isteyemez. Satıcı, geçerli bir sözleşme yapılmış olmadıkça tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
SORU 10- Üretici veya ithalatçılar ne kadar süreyle tüketicilere yedek parça sağlamak zorundadır?
Üretici veya ithalatçıların, malın kullanım ömrü süresince, tüketicinin talebi üzerine yedek parça sağlaması zorunludur.
SORU 11- Mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı hangi hallerde kullanılamaz?
Bunlar, fiyatı piyasadaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcının kontrolünde olmayan altın, mücevherat gibi mallar, çocuğunuzun resminin baskı yapıldığı tişört gibi özel istek doğrultusunda hazırlanan mallar, çiçek, yaş pasta gibi çabuk bozulabilen mallar, iç çamaşırı, küpe gibi iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanlar mallar (ambalajının açılmış olması kaydıyla). Malın tesliminden sonra ambalajının açılmış olması kaydıyla CD, DVD gibi dijital içerikli mallar ile bilgisayar sarf malzemeleri. Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, otel rezervasyonu gibi konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve nişan, düğün organizasyonu gibi sözleşmeler. Uzaktan eğitim gibi elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler, bilgisayarınıza veya telefonunuza indirdiğiniz müzik, film, programlar gibi tarafınıza anında teslim edilen gayri maddi mallara ilişkin sözleşmeler.
SORU 12- Mesafeli sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda iadeye ilişkin kargo ücreti kim tarafından karşılanacak?
Satıcı eğer ön bilgilendirmede cayma durumunda malın iadesi için anlaşmalı olduğu kargo şirketini belirtmişse, bu kargo şirketi aracılığıyla malın geri gönderilmesi halinde, tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Satıcının ön bilgilendirmede iade için herhangi bir taşıyıcıyı belirtmediği durumda da tüketiciden iade masrafına ilişkin herhangi bir bedel talep edilemez. İade için ön bilgilendirmede belirtilen kargo şirketinin, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda ise satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür.
SORU 13: Tüketici hakem heyeti kararı satıcı veya sağlayıcı tarafından yerine getirilmezse ne yapabilirim?
Tüketici hakem heyeti kararları tarafları bağlar ve İcra İflas Kanunu'nun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Tüketici hakem heyeti kararı, şayet satıcı veya sağlayıcı firma tarafından uygulanmaz ise icra dairesine başvurulabilir.
AA muhabirinin bu kitapçıktan yaptığı derlemeye göre, tüketicilerin sıklıkla yaşadığı bazı sorunlar ve çözüm yolları şöyle:
SORU 1- Apartmanımızın garanti süresi devam eden asansörü sürekli arıza yapıyor ve her seferinde onarım ücreti isteniyor. Apartman yönetimi olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dan yararlanma imkanımız var mıdır?
Evet, konuya ilişkin Yargıtay kararlarına göre, apartman ve site yönetimleri tüketici tanımı içinde değerlendiriliyor. Ayıplı malın ücretsiz onarımı, değişim, ayıp oranında bedel indirimi veya bedel iadesi seçimlik haklarından biriyle ilgili olarak tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurulabilir.
SORU 2- 5 yıl önce sıfır kilometre olarak satın aldığım otomobilin kaportasında onarım ve boya tespit edildi. Sıfır otomobil yerine bana hasarlı araç satılmış, ne yapabilirim?
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 2 yıllık zaman aşımına tabidir ancak ayıp, ağır kusur ya da hileyle gizlenmişse zaman aşımı hükümleri uygulanmaz. Bu doğrultuda, kanun ile belirlenmiş ayıplı mala ilişkin seçimlik haklardan faydalanılabilir.
SORU 3- Satın aldığım paket tura katılamayacağım. Bu turu bir arkadaşıma devredebilir miyim?
Evet, devredebilirsiniz. Paket tura katılmanızın mümkün olmaması halinde, bu durumu turun başlamasından en az 7 gün önce yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile seyahat acentesine bildirerek, paket tur açısından geçerli tüm koşulları yerine getiren üçüncü bir kişiye devredebilirsiniz.
SORU 4- Devre tatil sözleşmesine, indirim uygulayacaklarını söyleyerek geçmişe dönük tarih ve imza attırdılar, cayma hakkımı kullanabilir miyim?
Sözleşme tarihini kendi el yazınızla atınız ve mutlaka sözleşmenin bir örneğini alınız. İndirim olduğu gerekçesiyle sözleşmeye geriye dönük tarih atma teklifini kesinlikle kabul etmeyiniz. Bu sizin cayma hakkınızı ortadan kaldırmak için yapılan bir uygulamadır.
Cayma hakkını yazılı bildirin
SORU 5- Devre tatil sözleşmelerinde cayma bildirimini firmaya nasıl iletmeliyiz?
Cayma bildiriminin devre mülk sözleşmesi gibi tapu tesciline konu sözleşmelerde noterlikler vasıtasıyla, tapu tesciline konu olmayan sözleşmelerde ise yazılı olarak ya da kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla firmaya yönlendirilmesi gerekiyor. Cayma bildiriminde, imzaladığınız sözleşmeden cayma hakkınızı kullandığınızı bildiren açık bir beyanda bulunmanız yeterlidir. Cayma hakkını kullanırken sözleşmeyle birlikte size verilmesi zorunlu olan ve ilgili yönetmeliğin ekinde yer alan örnek cayma formunu da kullanabilirsiniz.
SORU 6- Cayma hakkımı kullanırsam, devre tatil tanıtımına katıldığım için kullandığım bedava tatil için benden ücret talep edilebilir mi?
- Hayır, cayma hakkının kullanılmasından önce sunulan hizmete ilişkin olarak tüketiciden herhangi bir bedel talep edilmesi yasaktır.
SORU 7- Evim için internet servis sağlayıcısıyla taahhütlü abonelik sözleşmesi imzalamıştım ancak taşındım ve yeni adresimdeki altyapı sıkıntısı nedeniyle aynı hızda internetten faydalanamıyorum. Taahhütlü aboneliğimi süresinden önce sonlandırırsam herhangi bir bedel ödemek zorunda kalır mıyım?
Hayır, herhangi bir bedel ödemeden taahhütlü aboneliğinizi sonlandırabilirsiniz. Taahhütlü aboneliklerde, tüketicinin yerleşim yerinin değişmesi ve taahhüt konusu hizmetin tüketiciye yeni yerleşim yerinde aynı nitelikte sunulmasının fiilen imkansız olması durumunda, tüketici herhangi bir bedel ödemeksizin taahhütlü aboneliğini feshedebilir.
SORU 8- Bir internet servis sağlayıcısıyla imzaladığım taahhütlü abonelik sözleşmemi süresinden önce feshedersem herhangi bir cezai bedel ödemek zorunda kalır mıyım?
Evet, taahhütlü aboneliklerde tüketicinin süresinden önce taahhütlü aboneliğini sonlandırması halinde, sağlayıcı firma yalnızca tüketicinin taahhüdüne son verdiği tarihe kadar tüketiciye sağlanan indirim, cihaz veya diğer faydaların bedellerinin tahsil edilmemiş kısmının toplamını talep edebilir ancak tüketiciden taahhüt kapsamında tahsil edileceği belirlenen bedellerin henüz tahakkuk etmemiş kısmının toplamının, bu tutardan düşük olması halinde sınır değeri olarak tüketici lehine olan tutarın esas alınması zorunludur.
SORU 9- Ön ödemeli konut satışlarında satıcı, sözleşme imzalanmadan önce tüketiciden ödeme yapmasını veya kapora vermesini isteyebilir mi?
Hayır, isteyemez. Satıcı, geçerli bir sözleşme yapılmış olmadıkça tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
SORU 10- Üretici veya ithalatçılar ne kadar süreyle tüketicilere yedek parça sağlamak zorundadır?
Üretici veya ithalatçıların, malın kullanım ömrü süresince, tüketicinin talebi üzerine yedek parça sağlaması zorunludur.
Resminizin basıldığı malları iade edemezsiniz
SORU 11- Mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı hangi hallerde kullanılamaz?
Bunlar, fiyatı piyasadaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcının kontrolünde olmayan altın, mücevherat gibi mallar, çocuğunuzun resminin baskı yapıldığı tişört gibi özel istek doğrultusunda hazırlanan mallar, çiçek, yaş pasta gibi çabuk bozulabilen mallar, iç çamaşırı, küpe gibi iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanlar mallar (ambalajının açılmış olması kaydıyla). Malın tesliminden sonra ambalajının açılmış olması kaydıyla CD, DVD gibi dijital içerikli mallar ile bilgisayar sarf malzemeleri. Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, otel rezervasyonu gibi konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve nişan, düğün organizasyonu gibi sözleşmeler. Uzaktan eğitim gibi elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler, bilgisayarınıza veya telefonunuza indirdiğiniz müzik, film, programlar gibi tarafınıza anında teslim edilen gayri maddi mallara ilişkin sözleşmeler.
SORU 12- Mesafeli sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda iadeye ilişkin kargo ücreti kim tarafından karşılanacak?
Satıcı eğer ön bilgilendirmede cayma durumunda malın iadesi için anlaşmalı olduğu kargo şirketini belirtmişse, bu kargo şirketi aracılığıyla malın geri gönderilmesi halinde, tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Satıcının ön bilgilendirmede iade için herhangi bir taşıyıcıyı belirtmediği durumda da tüketiciden iade masrafına ilişkin herhangi bir bedel talep edilemez. İade için ön bilgilendirmede belirtilen kargo şirketinin, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda ise satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür.
SORU 13: Tüketici hakem heyeti kararı satıcı veya sağlayıcı tarafından yerine getirilmezse ne yapabilirim?
Tüketici hakem heyeti kararları tarafları bağlar ve İcra İflas Kanunu'nun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Tüketici hakem heyeti kararı, şayet satıcı veya sağlayıcı firma tarafından uygulanmaz ise icra dairesine başvurulabilir.
