Elektronik haberleşme sektörünün 2019 yılını 65 milyar TL'lik büyüklükle kapatması bekleniyor. Beklentiler sektörün büyüklüğünün 2020 yılında da aynı olacağı yönünde. Sektör temsilcilerine göre, 2020'de 5G, fiber ve yeni nesil teknoloji yatırımları öne çıkacak.
GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Telekom sektöründe mobil ve internetin payı artmaya devam ediyor. Sabit pazar tarafında ise gerileme görülüyor. Elektronik haberleşme sektörünün 2018 yılı gelirleri 59 milyar TL olmuştu.
Enflasyondan arındırılmış verilere göreyse 2018 yılında sektör gelirinin 15 milyar TL olduğu ifade ediliyor. Sektörün 2019 yılını 65 milyar TL büyüklükle kapatması bekleniyor.
Enflasyondan arındırılmış büyüklüğün ise 15,4 milyar TL olması öngörülüyor. Buna göre 2019'da nominal büyüme yüzde 12 olurken reel büyüme ise yüzde 2,7'de kalmış olacak. 2020'de ise beklenti sektörün büyüklüğünün aynı kalacağı yönünde.
5G İTİCİ GÜÇ OLACAK
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) son yayınladığı verilere göre, 2019 yılının ikinci üç aylık döneminde operatörlerin net satış gelirleri yaklaşık 12,2 milyar TL'ye ulaştı.
2019 yılı ikinci çeyreğinde Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone'un toplam yatırım miktarı yaklaşık 2,4 milyar TL oldu. 2019 yılı ikinci üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell'in yüzde 41,5, Vodafone'un yüzde 31,1, TT Mobil'in ise yüzde 27,4'lük paya sahip olduğu görülüyor.
Nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı yüzde 16,8 iken mobil genişbant penetrasyon oranı yüzde 75 oldu. Genişbant verilerine bakıldığında, 13,8 milyonu sabit abone, 61,5 milyonu mobil abone olmak üzere toplam 75,3 milyon genişbant internet abone sayısına ulaşılmış durumda.
İnternet abone sayısı önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,9 arttı. En yüksek artış yüzde 46,6'lık oranla 'Eve Kadar Fiber' abone sayısında gerçekleşti. 4,5G hizmetinin abone sayısı ise 2019 yılı haziran ayı sonunda 43,6 milyon oldu.
Önümüzdeki dönemde ise özellikle 5G teknolojisinin sektörde itici güç olması bekleniyor.
FİBER YATIRIMLAR
2020'de sektörde en önemli konuların başında fiber altyapı yatırımlarının gelmesi bekleniyor. Geçen yılın önemli gündem maddesi ortak altyapı paylaşımıydı. 2018 yılında Telkoder, Türk Telekom, Turkcell, Vodafone ve Türksat tarafından 'Altyapı Paylaşımı Protokolü' imzalanmıştı.
Altyapı paylaşımıyla ilgili çalışmalar devam ediyor ancak süreç yavaş ilerliyor. Telkoder Başkanı Yusuf Ata Arıak, Türkiye'nin bu konuda atılım yapması ve Altyapı Paylaşımı Protokolü'nden hızla sonuç alınabilmesi için ciddi takip ve sahiplenme gerektiğini söylüyor.
Fiber uzunluğu 2019 ikinci çeyrek sonunda 364 bin 549 km oldu. Arıak, gerçek büyümenin sağlanabilmesi için ülkemizin fiber altyapısının yaygınlaştırılmasının ve en az 4 milyon kilometreye çıkmasının gerektiğini söylüyor.
KUR VE VERGİ ETKİLEDİ
Telekom pazarını etkileyen bir kanal da mobil telefon alanı. 2019 yılında hem döviz kurlarındaki hareketlilik hem de artan vergi oranları akıllı cep telefonu pazarını da olumsuz etkiledi.
Huawei Türkiye Tüketici Elektroniği Grubu Ülke Müdürü Seth Wang, ekonomik koşullar nedeniyle pazarda daralma olduğunu söylüyor. Wang, "Türkiye'de faaliyet gösteren şirketlerin krizlere alışkın olması, teknolojiye meraklı yüksek genç nüfus oranı ve cep telefonlarının artık yaşamımızın en önemli parçası olması sebebiyle 2019 yılında yaşanan sıkıntılı süreçleri diğer pazarlara göre rahat atlattık" diyor.
Türkiye pazarında faaliyete başladıkları 2011 yılından bu yana akıllı telefon pazarındaki yatırımlarını sürdürdüklerini söyleyen Wang, 2020 yılında da yatırımlara devam edeceklerini ifade ediyor.
2020'de sektörde 5G, yapay zeka, robotik teknolojiler, Endüstri 4.0, nesnelerin interneti, büyük veri, akıllı teknolojiler, siber güvenlik ve bulut teknolojileri odaklanılan konular olacak. Sektördeki şirketler bu alanlara yatırımlarını sürdürmeyi planlıyor.
COLMAN DEEGAN VODAFONE TÜRKİYE CEO'SU
“YATIRIMLARIMIZA DEVAM EDECEĞİZ"
“Türkiye pazarına 13 yılda 21 milyar TL’yi aşkın yatırım yaptık. 2020 yılında da yatırımlarımıza devam edeceğiz. 2019-2020 mali yılımızın ilk yarısında (Nisan-Eylül 2019) 733 milyon TL’lik yatırım yaptık.
Vodafone Türkiye olarak, 24,1 milyon mobil ve yaklaşık 1 milyon sabit genişbant müşterisine hizmet veriyoruz. 4,5G müşteri sayımız 16 milyon olurken, ‘Eve Kadar Fiber’ gibi yeni nesil erişim teknolojilerimizi kullanan abone sayımız 239 bine ulaştı.
Gelecekte yeni nesil teknolojiler, geleneksel mobil iletişimin ötesine geçerek, hem süreçleri hızlandırıp daha etkin ve verimli hale getirecek hem de yeni iş modellerinin oluşmasını sağlayacak.
Türkiye’nin dijitalleşmesi için bir yol haritasına, reçeteye ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Bu reçetenin olmazsa olmaz unsurları fiberin yaygınlaştırılması, ortak altyapı yatırımları, yerli 5G ekosistemi oluşturulması ve akıllı telefonlara erişimin önündeki engellerin kaldırılmasıdır.
Fiber yatırımlarının önceliklendirilmesi ve kamu politikası haline getirilmesi gerekiyor"
ÜMİT ÖNAL TÜRK TELEKOM CEO'SU
“GELİRE PARALEL YATIRIM ARTIŞI OLACAK"
“2019 yılının dokuz ayında yüzde 15,6’lık büyüme ve 1,9 milyar TL net kâr artışı oldu. Ülkenin dijital dönüşümüne ise son 14 yılda 16,2 milyar dolar yatırım yaptık. 7,5 milyon kilometrelik fiber ağ yatırımı gerçekleştirdik.
Türkiye genişbant internet penetrasyonunu yüzde 70 seviyelerine taşımak için çalışacağız. 2020 yılında İstanbul’da altyapı talep eden her müşteriye en geç bir hafta içerisinde fiber hizmeti ulaştırma sözü veriyoruz.
5G ile ilgili her türlü çalışmayı yapacağız. Bu teknolojiye geçiş için hazırız. Teknolojiye yatırıma ve girişimcilere verdiğimiz desteklere devam edeceğiz.
Grup şirketlerimizle yeni nesil teknolojiler geliştirip ihraç ediyoruz. Bu yönde gelişmeler sürecek. Projeksiyon ve yatırımlarımızı öngördüğümüz gelire göre yapıyoruz. Son 2,5 yıldır artan gelir performansı sergiliyoruz.
Bu performansın devamını bekliyoruz. Gelirle beraber yatırımları artırmaya yönelik dengeli bir strateji izliyoruz. 2020’de gelir artışına paralel yatırım artışı olacak.”
MURAT ERKAN TURKCELL GENEL MÜDÜRÜ
“ÜÇ STRATEJİK ALANDA BÜYÜYECEĞİZ”
“Müşterimizi odağımıza alarak yaptığımız strateji sonucu yatırım ve büyüme hedeflerimizi yakaladık. 2019’un üçüncü çeyrek sonuçlarına baktığımızda 500 bini aşkın yeni müşteri kazandık. Türkiye’deki toplam abone sayımız 37,3 milyona ulaştı.
Veri merkezi yatırımlarımıza devam ettik. 2019’da Türkiye’nin en büyük veri merkezini Ankara’da hizmete açtık. 2020’de Çorlu’da açacağımız yeni veri merkeziyle birlikte bu alanda yaptığımız yatırımın miktarı 2 milyar TL’yi aşacak.
Bu yılın başında kendimize techfin, dijital iş çözümleri ve dijital servisler olmak üzere üç stratejik odak alanı belirledik. 2020 yılında da bu ana odaklarımızla ilgili çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
En yeni teknolojileri sunmak için yatırımlarımıza ve çalışmalarımıza ara vermeden devam edeceğiz. Şirket olarak teknolojik altyapımız için son beş yılda o günkü kurlar ile hesaplandığında 8 milyar doların üzerinde yatırım yaptık. Gelecek üç yılda 3 milyar doların üzerinde daha yatırım yapma hedefimiz var.“
