Manisa'nın Salihli ilçesinde bulunan ve geçtiğimiz Temmuz ayında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilen Sardes Antik Kenti'nde ışıklandırma çalışmaları tamamlandı ve bölgede gece müzeciliği uygulaması resmen başlatıldı. Nisan ayından itibaren ziyaretçiler, antik kenti gece ışıkları altında gezebilecek. Peki, Sardes hakkında neler biliniyor?
1 BU YIL LİSTEYE ALINDI
Manisa'nın Salihli İlçesi'nde yer alan "Sardes Antik Kenti ve Bin Tepeler Lidya Tümülüsleri" bu yıl UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştı.
Nisan ayı ortası itibarıyla ziyaretçiler; Artemis Tapınağı, Gymnasium ve hamam kompleksini özel ışıklandırmalar eşliğinde görme fırsatı bulacak.
2 LİDYA KRALLIĞI'NIN BAŞKENTİ
Sardes, Milattan Önce (MÖ) 8-6. yüzyıllarda Lidya Krallığı'nın başkentliğini yapmış, bölgedeki ilk Demir Çağı devleti olarak önemli bir güç merkezi haline gelmişti.
Lidyalılar, madeni parayı icat etmeleri, büyük zenginlikleri ve özgün sosyokültürel yapılarıyla biliniyor.
3 PARANIN DOĞDUĞU YER
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Lidya uygarlığının başkenti, dünyanın ilk madeni parasının doğduğu bu coğrafyanın artık tüm insanlığın ortak mirası olarak kayıt altına alındığını belirterek, 20 metre kalınlığında ve antik dönemde yüksekliği 15-20 metre olduğu düşünülen surlarıyla, 7 bin 500 hektarlık dev nekropol alanının, Lidya uygarlığının temsilcisi olduğunu söylüyor.
4 AKROPOLİS, SURLAR...
Sardes, akropolis, surla çevrili şehir merkezi ve sur dışındaki yerleşimler ile tümülüs tarzı mezar alanları olmak üzere üç ana bölümden oluşuyor.
Kentin üst kesiminde devasa surlar ve teraslama sistemi, alt kesiminde ise kerpiç evler, kayaya oyulmuş mezarlar ve altın rafinerisi bulunuyor.
5 NELER VAR?
Antik kente gelenler, Lidya döneminden kalan tümülüsleri, çok tanrılı dinler döneminden kalan Artemis Tapınağı'nı, Antik Çağ'ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili'nde bahsi geçen kiliseyi, Roma dönemi anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntıları görme imkanı buluyor.
6 Bin Tepe Lidya Tümülüsleri
Sardes'in kuzeyinde yer alan Bin Tepe nekropolünde, 119 tümülüs, 75 kilometrekarelik geniş bir alana yayılıyor.
Tümülüslerin yapımına MÖ 7. yüzyılda başlanmış olup Alyattes Tümülüsü gibi örnekler, dünyanın en büyük anıtsal mezarları arasında yer alıyor.
Lidya sonrası dönemde Persler de bu mezarları kullanmaya devam ederken, tümülüs geleneği MÖ 4. yüzyıla kadar sürmüştü.
7 2 bin 800 yıllık Lidya Sarayı'nın kalıntılarına ulaşıldı
Geçmişi milattan önce 1200'lü yıllara dayanan Sardes, farklı medeniyetlerden ayakta kalmış çok sayıda yapı ve eseri barındırıyor.
Anadolu Ajansı, Ağustos ayında Sardes'te bu yıl yapılan çalışmalarda yaklaşık 8 metre derinlikte Lidya dönemine ait sarayın, lüks evlerin ve terasların kalıntılarına ulaşıldığını duyurmuştu.
8 EN ESKİ GÜMÜŞ SİKKELER
ABD Wisconsin Üniversitesinden Prof. Dr. Nicholas Cahill, kazı çalışmalarına ilişkin yaptığı açıklamada şu bilgileri vermişti:
Yaklaşık 30 bronz ok ucu, insan iskeleti parçaları ve 9 gümüş sikke bulundu. Bu sikkeler, dünyanın bilinen en eski gümüş sikkelerindendi. Milattan önce 6. yüzyılın başına tarihlenebilecek daha erken bir evre ortaya çıkarıldı. Üçüncü evrede toprak altında gömülü, milattan önce 8. yüzyıla ait bir tabaka belirlendi ve aynı istikamette saray inşa edildiği ortaya çıktı. 1,5-2 metre genişliğinde taş duvarlara sahip, 6 metreden yüksek anıtsal bir yapı söz konusu.
9 SARAYIN BULUNMASININ ÖNEMİ
Cahill, sarayın bulunmasının tarih açısından çok önemli olduğunu anlatarak, şunları söylüyor:
"Bu bulgu önemli çünkü Yunan şehirleri 8. yüzyılda yalnızca küçük evler inşa etmişken Lidyalılar çok daha erken dönemde anıtsal teraslar ve yapılar yapmaya başlamış. Bu mimari, Friglerin milattan önce 9 ve 10. yüzyıllardaki anıtsal yapılarından da esinlenmiş olabilir. Tarihçiler, Lidyalıların biraz Yunanlar gibi olduğunu düşünüyordu. 'Milattan önce 7. yüzyılda şehirleşmeye başlamışlar, ondan önce köyde yaşamışlar.' diye düşünüyordu.
Ama şimdi bu yeni bulgularla öğrendik ki o yanlış. Sardes milattan önce 8. yüzyılda büyük anıtsal bir şehir olmuş. Teras sistemini o dönemde başlatmışlar. Bu gösteriyor ki Lidyalılar doğuya bakmış, esas bir Anadolu medeniyeti olmuş, Yunan medeniyeti değil."
10 PARANIN BASILDIĞI İLK YER
Sardes, tarihte devlet güvencesinde paranın ilk basıldığı yer olarak biliniyor.
11 DÜNYANIN EN BÜYÜĞÜ
Kültür Bakanlığı'nın sitesinde Sardes'le ilgili şu bilgiler de var:
Sardes'in kuzeyinde yer alan ve Lidya mezarlık alanı olan Bin Tepeler, dünyanın en büyük tümülüs alanıdır. Kraliyet mezarlığı olarak Sardes’e sıkı bir şekilde bağlı olan Bin Tepeler, daha erken ve daha geç dönemlere tarihlenen kalıntıları ile Lidya dönemine ait sadece bir mezarlık alanı değil, kültürün devamını gösteren bir anıttır.
