Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Türkiye'de şu ana kadar 2 kişide Mu Varyantı tespit edildiğini söylemesinin ardından gözler koronavirüsün Mu Varyantı'na çevrildi. Koronavirüsün tespit edilen son varyantı Mu’nun sebep olduğu vakalar, ABD’nin 49 eyaletine yayıldı. Peki, Mu Varyantı nedir? Diğer varyantlardan farkı ne? İşte detaylar:
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Kovid-19'un tespit edilen "Mu" varyantı ile ilgili yeni tedbir olup olmayacağının sorulması üzerine "Şu an ilave bir tedbir getirmeyi düşünmüyoruz. Çünkü şu ana kadar 2 vaka dışında 'Mu' varyantı tespit ettiğimiz kişi olmadı." bilgisini paylaşmıştı. Koca, Türkiye'deki Kovid-19 vakalarının yüzde 90'ından fazlasının "Delta" veya "Delta Plus" olduğunu ifade ederek, "İki doz aşı yapılanların sayısının artmasıyla vakaların giderek düşeceğini düşünüyorum. Ama bizim, toplumsal bağışıklık oluşuncaya kadar maske, mesafe gibi bildiğimiz klasik tedbirlere mutlak uyumu sağlamamız gerekiyor." diye konuşmuştu.
Peki Mu Varyantı nedir? Mu Varyantı B.1.621 koronavirüsün ilk olarak Ocak 2021'de Kolombiya'da görülen bir varyantı. Küresel yaygınlığı yüzde 0.1'in altında olsa da enfeksiyonların yüzde 39'unu oluşturduğu Kolombiya ve yüzde 13'ünü oluşturduğu Ekvador'da yayılmaya devam ediyor. Bugüne kadar 40 ülkede görüldü. Dünya Sağlık Örgütü, "B.1.621", diğer adıyla Mu varyantının aşılara karşı daha dirençli kılan mutasyonlar geçirdiğini, ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu bildirdi. Mu varyantı özellikle Kolombiya ve Ekvador'da giderek yaygınlaşıyor.
Güney Amerika haricinde bazı Avrupa ülkeleri, ABD ve Hong Kong'da vakalar bildirildi. 39 ülkede görülmesinin ardından Mu varyantı 30 Ağustos'ta, DSÖ tarafından Mart ayından bu yana "yakından izlenmesi gereken varyant" kategorisine alınan beşinci varyant oldu. Daha önce de Eta, Iota, Kappa, Lambda varyantları bu kategoriye alınmıştı.
29 Ağustos itibariyle, son dört hafta içinde hastalardan alınan virüs örneklerinin 4 bin 500'den fazlasının Mu varyantı olduğu belirlendi. Bunların çoğu ABD (2 bin 65) ve Kolombiya (852), Meksika (357) ve İspanya'da (473) rapor edildi.
Peki, Mu varyantının diğer varyantlardan farkı ne? Bu konuda bilinenler ise şöyle
Kovid-19'un tespit edilen son varyantı Mu’nun sebep olduğu vakalar, ABD’nin 49 eyaletine yayıldı. Daily News’in derlediği bilgilere göre Mu varyantı, Hawaii ve Alaska dahil ABD’nin 49 eyaletinde tespit edildi.
Peki şu ana kadar ortaya çıkan varyant türleri neler? Anadolu Ajansı'nda 26 Ağustos'ta Dr. Abdullah Uçar tarafından kaleme alınan yazıda bu soruya şöyle yanıt verilmişti:
Bunca varyantın anlaşılabilir ve mücadele edilebilir şekilde kategorize edilmesi, pandemi mücadelesi için kritik öneme sahip. Bu sebeple DSÖ “Potansiyel Riskli (Variants of Interest)” ve “Riskli (Variant of Concern)” olmak üzere iki kategori belirledi. Bir varyantın potansiyel riskli kabul edilebilmesi için şu kriterlerden en az birini karşılaması gerekiyor: Bulaşıcılıkta artış, hastalık şiddetinde artış, ölümlülük oranında artış, hücrelere tutunma kabiliyetinde artış, hastalık semptomlarında değişiklik, testlerin, ilaçların ve aşıların etkinliğinde azalma.
Şu anda riskli kategoride 4 varyant mevcut: Alfa (B.1.1.7 - İngiltere), Beta (B.1.351 - Güney Afrika) , Gama (P.1 - Brezilya) ve Delta (B.1.617.2 - Hindistan) varyantı. Potansiyel riskli grupta ise Eta (Nijerya), Iota (ABD), Kappa (Hindistan) ve Lambda (Peru) varyantları olmak üzere 4 varyant var (Mu varyantı da bu kategoriye eklendi). CDC, ek bir kategori ile “çok riskli” grup da oluşturuyor. Bu gruptaki varyantların yukarıdaki kriterlerin çoğunda önemli değişikliğe sebep olması bekleniyor ancak henüz çok riskli kategoriye giren bir varyant yok. Görüldüğü üzere, bin 571 farklı varyant içinden sekizi tüm dünyanın pandemi mücadelesini sarsmaya yetiyor.
DSÖ, ortaya çıktıkları ülkelerin isimleriyle anılmaması ve o ülkelerin damgalanmaması için varyantları Yunan alfabesinin harflerinden oluşan takma isimlerle adlandırıyor. Varyantların gerçek isimleri ise soy ağaçlarına göre belirleniyor. Örneğin, Delta varyantının gerçek adı “B.1.617.2”, yani Türkçesiyle, “B alt türünün 1. alt türünün 617. alt türünün 2. alt türü”. Varyantların geçirdikleri mutasyonlar da kendine özgü bir yöntemle adlandırılıyor. Örneğin, "N501Y" mutasyonu dendiğinde, virüsün yüzey proteinini oluşturan alt parçalardan 501. parçada N (asparjin) yerine Y (Tirozin) aminoasiti geldiği ifade ediliyor. Yapılan son çalışmalara göre bir ay içinde yaklaşık iki kalıcı mutasyon gerçekleşiyor. Bu mutasyonların çoğu etkisiz olsa da içlerinden biri yeni bir varyantı ortaya çıkarma potansiyeli taşıyor.
Bir varyantı hapse atılmış ve sürekli oradan kaçma planı yapan bir mahkum gibi düşünebiliriz. Bu hapishanenin duvarları ve parmaklıkları ise tanı tedavi metotları ve aşıları temsil ediyor. Virüsün çoğalmak ve üremek için kendini kopyalama işlemi bu hapisten kaçma hamlesini temsil ediyor. Milyarlarca insanın bedeninde katrilyonlarca kez kopyalanan virüs neticede sürekli yaşamla bağdaşan mutasyonlar kazanıyor. Yaşanan her mutasyon varyanta duvarlardan atlayabilecek, parmaklıklardan kaçabilecek kabiliyetler kazandırıyor. Örneğin, N501Y mutasyonu taşıyan varyantların bulaş hızı, ilk virüs türünden yüzde 50 daha fazla.
Beta varyantı orijinal virüsten bir buçuk kat, Delta varyantı ise iki kat daha bulaşıcı. Delta varyantı tam aşılı kişileri de enfekte edebiliyor, üstelik aşılı kişilerin de virüsü yaymasına sebep olabiliyor. İskoçya’daki bir çalışmaya göre Delta varyantı, aşısız kişilerde aşılılara göre iki kat daha fazla hastane yatışına sebep oluyor. Alfa varyantı, orijinal virüse göre daha az semptom oluştururken delta virüsünün daha fazla semptom oluşturduğu ve hastalık şiddetini artırdığı tahmin ediliyor.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Kovid-19'un tespit edilen "Mu" varyantı ile ilgili yeni tedbir olup olmayacağının sorulması üzerine "Şu an ilave bir tedbir getirmeyi düşünmüyoruz. Çünkü şu ana kadar 2 vaka dışında 'Mu' varyantı tespit ettiğimiz kişi olmadı." bilgisini paylaşmıştı. Koca, Türkiye'deki Kovid-19 vakalarının yüzde 90'ından fazlasının "Delta" veya "Delta Plus" olduğunu ifade ederek, "İki doz aşı yapılanların sayısının artmasıyla vakaların giderek düşeceğini düşünüyorum. Ama bizim, toplumsal bağışıklık oluşuncaya kadar maske, mesafe gibi bildiğimiz klasik tedbirlere mutlak uyumu sağlamamız gerekiyor." diye konuşmuştu.
MU VARYANTI NEDİR?
Peki Mu Varyantı nedir? Mu Varyantı B.1.621 koronavirüsün ilk olarak Ocak 2021'de Kolombiya'da görülen bir varyantı. Küresel yaygınlığı yüzde 0.1'in altında olsa da enfeksiyonların yüzde 39'unu oluşturduğu Kolombiya ve yüzde 13'ünü oluşturduğu Ekvador'da yayılmaya devam ediyor. Bugüne kadar 40 ülkede görüldü. Dünya Sağlık Örgütü, "B.1.621", diğer adıyla Mu varyantının aşılara karşı daha dirençli kılan mutasyonlar geçirdiğini, ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu bildirdi. Mu varyantı özellikle Kolombiya ve Ekvador'da giderek yaygınlaşıyor.
YAKINDAN İZLENMESİ GEREKEN VARYANT KATEGORİSİNE ALINDI
Güney Amerika haricinde bazı Avrupa ülkeleri, ABD ve Hong Kong'da vakalar bildirildi. 39 ülkede görülmesinin ardından Mu varyantı 30 Ağustos'ta, DSÖ tarafından Mart ayından bu yana "yakından izlenmesi gereken varyant" kategorisine alınan beşinci varyant oldu. Daha önce de Eta, Iota, Kappa, Lambda varyantları bu kategoriye alınmıştı.
29 Ağustos itibariyle, son dört hafta içinde hastalardan alınan virüs örneklerinin 4 bin 500'den fazlasının Mu varyantı olduğu belirlendi. Bunların çoğu ABD (2 bin 65) ve Kolombiya (852), Meksika (357) ve İspanya'da (473) rapor edildi.
MU VARYANTININ DİĞER VARYANTLARDAN FARKI NE?
Peki, Mu varyantının diğer varyantlardan farkı ne? Bu konuda bilinenler ise şöyle
- Mu varyantının, Delta varyantından daha bulaşıcı ve aşılara direnme potansiyeline sahip olduğuna inanılıyor. 30 Ağustos'ta Dünya Sağlık Örgütü, Mu varyantının, diğer Kovid-19 varyantlarının hepsinden daha bulaşıcı olma özelliğinden dolayı takibe alınması gerektiğini açıklamıştı. Ancak bu konu kanıtlanmış değil ve varyantın ne kadar tehlikeli olduğu şu an için belirsiz.
- ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Direktörü Dr. Anthony Fauci de sağlık yetkililerinin Mu varyantı üzerinde “yakın bir inceleme” sürdürdüklerini söylemişti.
- Euronews'in haberine göre Ağustos ayında yayınlanan bir risk değerlendirmesinde varyantın aşılamadan kaynaklanan bağışıklığa karşı en az Beta varyantı kadar dirençli olduğunu gösteren laboratuvar çalışmaları olduğu belirtiliyor. Mu hakkındaki endişelerin bir kısmı, taşıdığı belirli mutasyonlardan kaynaklanıyor. P681H mutasyonu, Alfa varyantında da bulunuyor ve daha hızlı bulaşmasına neden oluyor. E484K ve K417N dahil olmak üzere diğer mutasyonlar, virüsün bağışıklık savunmalarını geçmesine yardımcı oluyor.
7 EYLÜL 2021: MU VARYANTI ABD'NİN 49 EYALETİNE YAYILDI
Kovid-19'un tespit edilen son varyantı Mu’nun sebep olduğu vakalar, ABD’nin 49 eyaletine yayıldı. Daily News’in derlediği bilgilere göre Mu varyantı, Hawaii ve Alaska dahil ABD’nin 49 eyaletinde tespit edildi.
- Delta Varyantı Nedir?
- Delta Plus Nedir?
- Alfa varyantı nedir?
- Beta varyantı nedir?
- Gamma Varyantı Nedir?
- Lambda hakkında neler biliniyor?
VARYANT TÜRLERİ NEDİR?
Peki şu ana kadar ortaya çıkan varyant türleri neler? Anadolu Ajansı'nda 26 Ağustos'ta Dr. Abdullah Uçar tarafından kaleme alınan yazıda bu soruya şöyle yanıt verilmişti:
Bunca varyantın anlaşılabilir ve mücadele edilebilir şekilde kategorize edilmesi, pandemi mücadelesi için kritik öneme sahip. Bu sebeple DSÖ “Potansiyel Riskli (Variants of Interest)” ve “Riskli (Variant of Concern)” olmak üzere iki kategori belirledi. Bir varyantın potansiyel riskli kabul edilebilmesi için şu kriterlerden en az birini karşılaması gerekiyor: Bulaşıcılıkta artış, hastalık şiddetinde artış, ölümlülük oranında artış, hücrelere tutunma kabiliyetinde artış, hastalık semptomlarında değişiklik, testlerin, ilaçların ve aşıların etkinliğinde azalma.
Şu anda riskli kategoride 4 varyant mevcut: Alfa (B.1.1.7 - İngiltere), Beta (B.1.351 - Güney Afrika) , Gama (P.1 - Brezilya) ve Delta (B.1.617.2 - Hindistan) varyantı. Potansiyel riskli grupta ise Eta (Nijerya), Iota (ABD), Kappa (Hindistan) ve Lambda (Peru) varyantları olmak üzere 4 varyant var (Mu varyantı da bu kategoriye eklendi). CDC, ek bir kategori ile “çok riskli” grup da oluşturuyor. Bu gruptaki varyantların yukarıdaki kriterlerin çoğunda önemli değişikliğe sebep olması bekleniyor ancak henüz çok riskli kategoriye giren bir varyant yok. Görüldüğü üzere, bin 571 farklı varyant içinden sekizi tüm dünyanın pandemi mücadelesini sarsmaya yetiyor.
Varyantların isimlendirilmesi
DSÖ, ortaya çıktıkları ülkelerin isimleriyle anılmaması ve o ülkelerin damgalanmaması için varyantları Yunan alfabesinin harflerinden oluşan takma isimlerle adlandırıyor. Varyantların gerçek isimleri ise soy ağaçlarına göre belirleniyor. Örneğin, Delta varyantının gerçek adı “B.1.617.2”, yani Türkçesiyle, “B alt türünün 1. alt türünün 617. alt türünün 2. alt türü”. Varyantların geçirdikleri mutasyonlar da kendine özgü bir yöntemle adlandırılıyor. Örneğin, "N501Y" mutasyonu dendiğinde, virüsün yüzey proteinini oluşturan alt parçalardan 501. parçada N (asparjin) yerine Y (Tirozin) aminoasiti geldiği ifade ediliyor. Yapılan son çalışmalara göre bir ay içinde yaklaşık iki kalıcı mutasyon gerçekleşiyor. Bu mutasyonların çoğu etkisiz olsa da içlerinden biri yeni bir varyantı ortaya çıkarma potansiyeli taşıyor.
VARYANT NEDİR? VİRÜS NEDEN MUTASYON GEÇİRİYOR?
Bir varyantı hapse atılmış ve sürekli oradan kaçma planı yapan bir mahkum gibi düşünebiliriz. Bu hapishanenin duvarları ve parmaklıkları ise tanı tedavi metotları ve aşıları temsil ediyor. Virüsün çoğalmak ve üremek için kendini kopyalama işlemi bu hapisten kaçma hamlesini temsil ediyor. Milyarlarca insanın bedeninde katrilyonlarca kez kopyalanan virüs neticede sürekli yaşamla bağdaşan mutasyonlar kazanıyor. Yaşanan her mutasyon varyanta duvarlardan atlayabilecek, parmaklıklardan kaçabilecek kabiliyetler kazandırıyor. Örneğin, N501Y mutasyonu taşıyan varyantların bulaş hızı, ilk virüs türünden yüzde 50 daha fazla.
Beta varyantı orijinal virüsten bir buçuk kat, Delta varyantı ise iki kat daha bulaşıcı. Delta varyantı tam aşılı kişileri de enfekte edebiliyor, üstelik aşılı kişilerin de virüsü yaymasına sebep olabiliyor. İskoçya’daki bir çalışmaya göre Delta varyantı, aşısız kişilerde aşılılara göre iki kat daha fazla hastane yatışına sebep oluyor. Alfa varyantı, orijinal virüse göre daha az semptom oluştururken delta virüsünün daha fazla semptom oluşturduğu ve hastalık şiddetini artırdığı tahmin ediliyor.
