Son yıllarda sivil toplum kuruluşlarının (STK) yönetimlerinde kadın başkanların sayısı artmaya başladı. Üstelik sadece kadınlara yönelik çalışan STK'larda değil, artık yaş sebze-meyve, mermer, tekstil gibi erkek egemen olarak görülen sektörlere yönelik STK'larda da kadın başkanlar var.
BURCU TUVAY
[email protected]
Kadınların aktif iş yaşamına katılabilmesi, aktif siyasette yer alması, kadın girişimciliğinin artması için sivil toplum kuruluşlarında (STK) yer almaları büyük önem taşıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
STK'larda yer alan kadınlar, iş hayatında gösterdikleri varlığın yanı sıra, geliştirip yürüttükleri, sosyal fayda sağlayan çalışmalarla da toplumsal hayata daha etkin katılıyorlar. Bu süreçte başka kadınlara da ilham veriyorlar.
En önemlisi de diğer kadınlar için güçlü birer rol model oluyorlar. STK'larda daha aktif rol alan kadınlar toplum içinde güçlü özneler halinde yer alırken, ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında da önemli birer rol üstleniyorlar.
Türkiye'de STK yöneticilerinin yalnızca yüzde 14'ü kadın. Bu oran, iş dünyasında olduğu gibi, sivil toplum kuruluşlarında da kadınların üst düzey pozisyonlara çıkmasının önünde bazı engeller olduğunu gösteriyor. Ancak yine de sivil inisiyatifin güçlü olduğu STK'larda kadın başkan sayısının giderek arttığını görüyoruz.
Her ne kadar şimdilik bu sayısal ağırlık kadın STK'ların ağırlıklı olduğu yapılarda olsa da artık yaş meyve-sebze, mermer, tekstil gibi erkek egemen olarak görmeye alıştığımız sektörlere yönelik STK'ların tepe yönetimlerine de kadınlar isimlerini yazdırmaya başladı. Biz de Türkiye'nin önde gelen 12 sivil toplum kuruluşunun kadın başkanlarını araştırdık.
CESARET VERİYOR
81 ilde 6 bin 400 üyesi bulunan TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Evrim Aras, 2015 yılından bu yana kurulun liderliğini yapıyor. Kurulun öncelikli hedefi Türkiye'deki kadın girişimci sayısını artırmak ve mevcut kadın girişimcileri güçlendirmek.
Evrim Aras, gerek oda ve borsa yönetimlerinde gerekse de TOBB'a bağlı sektör meclislerinde kadın temsilinin her geçen yıl arttığını söylüyor. Aras, "2008'de 93 olan kadın meclis üyesi sayısı 2018 yılında 235'e ulaşmış durumda. Yüzde 153'lük bir artış söz konusu" diyor.
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB), 180'den fazla ülkeye yıllık 1,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Birlik, kongre, çalıştay, uluslararası AR-GE proje pazarı, uluslararası fuarlara milli katılım, alım heyetleri, trend alanları, seminerler, eğitim gibi etkinlikler düzenliyor.
Bu yılın nisan ayında yapılan seçimde birliğin başına Pınar Taşdelen seçildi. Taşdelen, bu konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: "Üyesi olduğumuz Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne (TİM) bağlı 61 ihracatçı birliğinde bu yıl benimle birlikte iki kadın meslektaşım daha birlik başkanı seçildi.
Hatta bu arkadaşlarımızdan birisi TİM'in yönetim kurulunda da görev aldı. Bizlerin başarısı inanıyorum ki önümüzdeki dönemlerde diğer kadın ihracatçılarımızı cesaretlendirecek ve bu sayı daha da artacak."
“TEMSİL EŞİT OLMALI"
Türkiye İş Kadınları Derneği'nin (TİKAD) başkanlık koltuğunda 14 yıldır aynı zamanda derneğin kurucusu olan Nilüfer Bulut oturuyor. TİKAD, kadınların ekonomik ve politik hayat içerisinde daha fazla yer tutması ve daha çok söz sahibi olması, gücünü daha etkin biçimde kullanabilmesi ve toplumsal statüsünün yükseltilmesi doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Bulut, "Şubat ayında kurduğumuz TİKAD Yatırım, TİKAD üyesi iş kadınlarının ortaklaşa kurduğu ve ekonomik gelişimi sosyal girişimcilikle bütünleştiren örnek bir proje. Büyüme potansiyeli olan kadın işletmelerine finansman, mentorluk, network olanakları sağlama misyonuyla kuruldu. Belli sayıda kadın işletmelerine bu destekleri vermeye başlıyoruz" diyor.
TMG Doğaltaş Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı olan Zuhal Mansfield, çok çeşitli STK'ların tepe yönetici olarak görevler yürüttü. DEİK Belarus İş Konseyi Başkanı, Mısır İş Konseyi Başkanı, Avustralya İş Konseyi Başkanı koltuğunda aktif olarak çalışan Mansfield, 2015 yılından bu yana İstanbul Mermerciler Derneği'nin yönetim kurulu başkanlığını yapıyor. Mansfield, bu yıl yapılan seçimlerde ikinci kez başkan seçildi.
Mansfield, "Nüfusun yarısının kadın olduğu ülkemizde, ticarette, STK'larda, meclisimizde ve müzakere masalarında temsilen birkaç kadın koyarak ne sürdürülebilir bir barıştan ne sürdürülebilir bir ekonomiden ne de parlak bir gelecekten bahsedemeyiz. Temsil, nüfus oranıyla eşit olmalı" şeklinde konuşuyor.
“KATILIM GELİŞMİŞLİKLE ORANTILI"
Keiretsu Forum, global bir melek yatırımcı ağı. Bugün içinde Türkiye'nin de olduğu üç kıtada, 24 ülke ve 52 merkezde faaliyet gösteriyor. Keiretsu Forum İstanbul ofisi ise 2012 yılında kuruldu. Türkiye'de aralarında Faruk Eczacıbaşı, Erol Bilecik, Alphan Manas gibi iş dünyasının önemli isimlerinin yer aldığı 100'e yakın üyesi bulunuyor.
Bu yılın şubat ayında başkanlık görevini devralan Esra Talu, Türkiye'de üniversiteler başta olmak üzere ekosistemin içinden ve dışından birçok kurum ve kişiyle işbirliği içinde olduklarını söylüyor.
Türkiye'de melek yatırımcılığın gelişmesi konusunda birçok etkinlik ve eğitim programları gerçekleştireceklerini belirten Talu, kadınların melek yatırımcı olmaları konusunda da çalışmalar yapacaklarını ifade ediyor.
1999 yılında Adana'da kurulan Anadolu'nun ilk İş Kadınları Derneği'nin (İŞKAD) üye profilinin yüzde 70'i girişimci işveren, yüzde 30'u üst düzey profesyonel yöneticilerden oluşuyor.
Derneğin başkanlığını 2015 yılından bu yana Belgin Özçelik yürütüyor. Özçelik, "STK'larda yer alan kadınların sosyal ve siyasal anlamda hayata katacakları değerler, katkılar toplumun gelişmişlik düzeyi ile doğru orantılı olur. Kadının sosyal beklentilerinin karşılanmasında STK'ların varlığı kaçınılmaz" diyor.
SANEM OKTAR TÜRKİYE KADIN GİRİŞİMCİLER DERNEĞİ BAŞKANI
"KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ ARTIRDIK"
"KAGİDER, 2002 yılında 37 kadın girişimci tarafından kuruldu. Kadının sadece ekonomik olarak değil politik ve sosyal olarak da güçlenmesini hedefleyen derneğimiz, girişimcilik yoluyla kadının güçlenmesini amaçlayan bir sivil toplum kuruluşu. 2015 yılından bu yana başkanlık görevini sürdürüyorum.
Kurulduğumuz günden bu yana 16 yıl geçti. Kadın girişimcilerin güçlenmesi için eğitim, rehberlik ve mentörlük desteği veriyor, kadının ekonomik konumunun güçlenmesi ve kadın-erkek fırsat eşitliği konusunda çalışmalar yapıyoruz. Kurulduğumuzda yüzde 4 oranında olan kadın girişimciliğinin bugün yüzde 8'e varmasında çok katkımız olduğu bir gerçek."
YÖNETİM KURULLARINDA EŞİTLİK
1963 yılından bu yana faaliyet gösteren İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birli-ği'nin tepe yöneticisi yine bir kadın.
İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği'nde ilk kez başkanlık görevi üstlenen Melisa Tokgöz Mutlu, ayrıca altı yıldır sürdürdüğü Meyve Sebze Mamulleri Sektör Kurulu Başkanlığı görevinin yanı sıra yeni dönemde Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Sektörler Konseyi ve TİM Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini de üstlendi.
Mutlu, yeni dönemde alım heyetleri, dış ticaret heyetleri ve milli katılım organizasyonlarına ağırlık vermeyi planladıklarını söylüyor. Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF), kurumsallaşmış sivil toplum örgütlerinin bir araya gelerek 1976 yılında kurmuş oldukları bir üst çatı örgütü.
Yerel yönetimlerde kadın kaynaklarını değerlendirme eğitim seminerleri ile kadınların karar mekanizmalarında yer almasını destekleyen federasyon, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesine katkı sağlayacak çalışmalar yürütüyor. Federasyonun başkanlığını 10 yıldır Canan Güllü yapıyor.
Güllü, "Kamusal alanda, parlamento ve yerel yönetimlerde karar mekanizmalarında kadınların yer alması, özel sektör yönetim kurullarında eşitliğin sağlanması, şiddeti az, kadın istihdamı yeterli, tarımda çalışan kadınların güvencesi sağlanmış, erken yaş evlilikleri önlenmiş ve eğitimde daha fazla yer alan kız çocukları hayalimiz" diyor.
"KADINLAR TEŞVİK EDİLMELİ"
İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) sürdürülebilirlik kavramını şirketlerin temel stratejilerinden biri haline getirmesi vizyonuyla 2004 yılında 13 özel sektör temsilcisinin öncülüğünde kurulan ve sadece kurumsal üyelik kabul eden bir iş dünyası derneği.
Derneğin başkanlık koltuğu ise mayıs ayından bu yana aynı zamanda Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı olan Ebru Dildar Edin'e emanet. Kadınların STKlarda rol alması için birtakım teşvikler yapılabileceğini belirten Edin, "Aslında kadınlar STK'larda rol almaya hevesli.
Bu noktada rol modellerin artması, profesyonel hayatta ve STK'larda iş/yaşam dengesi uygulamalarının daha çok benimsenmesi ve belki de mentör-lüğün artması katkı sağlayabilir" diye konuşuyor.
GÜLDEN YILMAZ KOTON YÖNETİM KURULU ÜYESİ VE EŞ BAŞKANI - GELECEĞİN GÜCÜ GİRİŞİMCİLER G3 FORUM BAŞKANI
"KADINLARIN ROLLERİ GÜÇLENDİKÇE BAKIŞ AÇISI DEĞİŞECEK"
"Geleceğin Gücü Girişimciler G3 Forum'u, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde Global Girişimcilik Haftası'nda düzenlenen Türkiye'nin en önemli etkinliğidir. Yuvarlak masa formatında gerçekleştirilen G3 Forum'u, Türkiye'de girişimciliğin gelişmesi hedefiyle girişimcileri ve girişimci adaylarını Türkiye'nin önde gelen iş insanları ile bir araya getiren bir platform.
2010 yılında üstlendiğim G3 Forum Başkanlığı görevime halen severek devam ediyorum. Kadınların STK'larda üye ya da yönetici olarak var olmaları hem demokratikleşme hem de toplumsal cinsiyet eşitliği açısından büyük önem taşıyor. Kadınların, sivil toplum kuruluşlarındaki rolleri güçlendikçe, getirdikleri bakış açısıyla toplumun gelişmişlik düzeyinin yükselmesine katkısı da artacak."
BURCU TUVAY
[email protected]
Kadınların aktif iş yaşamına katılabilmesi, aktif siyasette yer alması, kadın girişimciliğinin artması için sivil toplum kuruluşlarında (STK) yer almaları büyük önem taşıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
STK'larda yer alan kadınlar, iş hayatında gösterdikleri varlığın yanı sıra, geliştirip yürüttükleri, sosyal fayda sağlayan çalışmalarla da toplumsal hayata daha etkin katılıyorlar. Bu süreçte başka kadınlara da ilham veriyorlar.
En önemlisi de diğer kadınlar için güçlü birer rol model oluyorlar. STK'larda daha aktif rol alan kadınlar toplum içinde güçlü özneler halinde yer alırken, ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında da önemli birer rol üstleniyorlar.
Türkiye'de STK yöneticilerinin yalnızca yüzde 14'ü kadın. Bu oran, iş dünyasında olduğu gibi, sivil toplum kuruluşlarında da kadınların üst düzey pozisyonlara çıkmasının önünde bazı engeller olduğunu gösteriyor. Ancak yine de sivil inisiyatifin güçlü olduğu STK'larda kadın başkan sayısının giderek arttığını görüyoruz.
Her ne kadar şimdilik bu sayısal ağırlık kadın STK'ların ağırlıklı olduğu yapılarda olsa da artık yaş meyve-sebze, mermer, tekstil gibi erkek egemen olarak görmeye alıştığımız sektörlere yönelik STK'ların tepe yönetimlerine de kadınlar isimlerini yazdırmaya başladı. Biz de Türkiye'nin önde gelen 12 sivil toplum kuruluşunun kadın başkanlarını araştırdık.
CESARET VERİYOR
81 ilde 6 bin 400 üyesi bulunan TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Evrim Aras, 2015 yılından bu yana kurulun liderliğini yapıyor. Kurulun öncelikli hedefi Türkiye'deki kadın girişimci sayısını artırmak ve mevcut kadın girişimcileri güçlendirmek.
Evrim Aras, gerek oda ve borsa yönetimlerinde gerekse de TOBB'a bağlı sektör meclislerinde kadın temsilinin her geçen yıl arttığını söylüyor. Aras, "2008'de 93 olan kadın meclis üyesi sayısı 2018 yılında 235'e ulaşmış durumda. Yüzde 153'lük bir artış söz konusu" diyor.
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB), 180'den fazla ülkeye yıllık 1,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Birlik, kongre, çalıştay, uluslararası AR-GE proje pazarı, uluslararası fuarlara milli katılım, alım heyetleri, trend alanları, seminerler, eğitim gibi etkinlikler düzenliyor.
Bu yılın nisan ayında yapılan seçimde birliğin başına Pınar Taşdelen seçildi. Taşdelen, bu konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: "Üyesi olduğumuz Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne (TİM) bağlı 61 ihracatçı birliğinde bu yıl benimle birlikte iki kadın meslektaşım daha birlik başkanı seçildi.
Hatta bu arkadaşlarımızdan birisi TİM'in yönetim kurulunda da görev aldı. Bizlerin başarısı inanıyorum ki önümüzdeki dönemlerde diğer kadın ihracatçılarımızı cesaretlendirecek ve bu sayı daha da artacak."
“TEMSİL EŞİT OLMALI"
Türkiye İş Kadınları Derneği'nin (TİKAD) başkanlık koltuğunda 14 yıldır aynı zamanda derneğin kurucusu olan Nilüfer Bulut oturuyor. TİKAD, kadınların ekonomik ve politik hayat içerisinde daha fazla yer tutması ve daha çok söz sahibi olması, gücünü daha etkin biçimde kullanabilmesi ve toplumsal statüsünün yükseltilmesi doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Bulut, "Şubat ayında kurduğumuz TİKAD Yatırım, TİKAD üyesi iş kadınlarının ortaklaşa kurduğu ve ekonomik gelişimi sosyal girişimcilikle bütünleştiren örnek bir proje. Büyüme potansiyeli olan kadın işletmelerine finansman, mentorluk, network olanakları sağlama misyonuyla kuruldu. Belli sayıda kadın işletmelerine bu destekleri vermeye başlıyoruz" diyor.
TMG Doğaltaş Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı olan Zuhal Mansfield, çok çeşitli STK'ların tepe yönetici olarak görevler yürüttü. DEİK Belarus İş Konseyi Başkanı, Mısır İş Konseyi Başkanı, Avustralya İş Konseyi Başkanı koltuğunda aktif olarak çalışan Mansfield, 2015 yılından bu yana İstanbul Mermerciler Derneği'nin yönetim kurulu başkanlığını yapıyor. Mansfield, bu yıl yapılan seçimlerde ikinci kez başkan seçildi.
Mansfield, "Nüfusun yarısının kadın olduğu ülkemizde, ticarette, STK'larda, meclisimizde ve müzakere masalarında temsilen birkaç kadın koyarak ne sürdürülebilir bir barıştan ne sürdürülebilir bir ekonomiden ne de parlak bir gelecekten bahsedemeyiz. Temsil, nüfus oranıyla eşit olmalı" şeklinde konuşuyor.
“KATILIM GELİŞMİŞLİKLE ORANTILI"
Keiretsu Forum, global bir melek yatırımcı ağı. Bugün içinde Türkiye'nin de olduğu üç kıtada, 24 ülke ve 52 merkezde faaliyet gösteriyor. Keiretsu Forum İstanbul ofisi ise 2012 yılında kuruldu. Türkiye'de aralarında Faruk Eczacıbaşı, Erol Bilecik, Alphan Manas gibi iş dünyasının önemli isimlerinin yer aldığı 100'e yakın üyesi bulunuyor.
Bu yılın şubat ayında başkanlık görevini devralan Esra Talu, Türkiye'de üniversiteler başta olmak üzere ekosistemin içinden ve dışından birçok kurum ve kişiyle işbirliği içinde olduklarını söylüyor.
Türkiye'de melek yatırımcılığın gelişmesi konusunda birçok etkinlik ve eğitim programları gerçekleştireceklerini belirten Talu, kadınların melek yatırımcı olmaları konusunda da çalışmalar yapacaklarını ifade ediyor.
1999 yılında Adana'da kurulan Anadolu'nun ilk İş Kadınları Derneği'nin (İŞKAD) üye profilinin yüzde 70'i girişimci işveren, yüzde 30'u üst düzey profesyonel yöneticilerden oluşuyor.
Derneğin başkanlığını 2015 yılından bu yana Belgin Özçelik yürütüyor. Özçelik, "STK'larda yer alan kadınların sosyal ve siyasal anlamda hayata katacakları değerler, katkılar toplumun gelişmişlik düzeyi ile doğru orantılı olur. Kadının sosyal beklentilerinin karşılanmasında STK'ların varlığı kaçınılmaz" diyor.
SANEM OKTAR TÜRKİYE KADIN GİRİŞİMCİLER DERNEĞİ BAŞKANI"KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ ARTIRDIK"
"KAGİDER, 2002 yılında 37 kadın girişimci tarafından kuruldu. Kadının sadece ekonomik olarak değil politik ve sosyal olarak da güçlenmesini hedefleyen derneğimiz, girişimcilik yoluyla kadının güçlenmesini amaçlayan bir sivil toplum kuruluşu. 2015 yılından bu yana başkanlık görevini sürdürüyorum.
Kurulduğumuz günden bu yana 16 yıl geçti. Kadın girişimcilerin güçlenmesi için eğitim, rehberlik ve mentörlük desteği veriyor, kadının ekonomik konumunun güçlenmesi ve kadın-erkek fırsat eşitliği konusunda çalışmalar yapıyoruz. Kurulduğumuzda yüzde 4 oranında olan kadın girişimciliğinin bugün yüzde 8'e varmasında çok katkımız olduğu bir gerçek."
YÖNETİM KURULLARINDA EŞİTLİK
1963 yılından bu yana faaliyet gösteren İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birli-ği'nin tepe yöneticisi yine bir kadın.
İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği'nde ilk kez başkanlık görevi üstlenen Melisa Tokgöz Mutlu, ayrıca altı yıldır sürdürdüğü Meyve Sebze Mamulleri Sektör Kurulu Başkanlığı görevinin yanı sıra yeni dönemde Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Sektörler Konseyi ve TİM Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini de üstlendi.
Mutlu, yeni dönemde alım heyetleri, dış ticaret heyetleri ve milli katılım organizasyonlarına ağırlık vermeyi planladıklarını söylüyor. Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF), kurumsallaşmış sivil toplum örgütlerinin bir araya gelerek 1976 yılında kurmuş oldukları bir üst çatı örgütü.
Yerel yönetimlerde kadın kaynaklarını değerlendirme eğitim seminerleri ile kadınların karar mekanizmalarında yer almasını destekleyen federasyon, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesine katkı sağlayacak çalışmalar yürütüyor. Federasyonun başkanlığını 10 yıldır Canan Güllü yapıyor.
Güllü, "Kamusal alanda, parlamento ve yerel yönetimlerde karar mekanizmalarında kadınların yer alması, özel sektör yönetim kurullarında eşitliğin sağlanması, şiddeti az, kadın istihdamı yeterli, tarımda çalışan kadınların güvencesi sağlanmış, erken yaş evlilikleri önlenmiş ve eğitimde daha fazla yer alan kız çocukları hayalimiz" diyor.
"KADINLAR TEŞVİK EDİLMELİ"
İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) sürdürülebilirlik kavramını şirketlerin temel stratejilerinden biri haline getirmesi vizyonuyla 2004 yılında 13 özel sektör temsilcisinin öncülüğünde kurulan ve sadece kurumsal üyelik kabul eden bir iş dünyası derneği.
Derneğin başkanlık koltuğu ise mayıs ayından bu yana aynı zamanda Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı olan Ebru Dildar Edin'e emanet. Kadınların STKlarda rol alması için birtakım teşvikler yapılabileceğini belirten Edin, "Aslında kadınlar STK'larda rol almaya hevesli.
Bu noktada rol modellerin artması, profesyonel hayatta ve STK'larda iş/yaşam dengesi uygulamalarının daha çok benimsenmesi ve belki de mentör-lüğün artması katkı sağlayabilir" diye konuşuyor.
GÜLDEN YILMAZ KOTON YÖNETİM KURULU ÜYESİ VE EŞ BAŞKANI - GELECEĞİN GÜCÜ GİRİŞİMCİLER G3 FORUM BAŞKANI"KADINLARIN ROLLERİ GÜÇLENDİKÇE BAKIŞ AÇISI DEĞİŞECEK"
"Geleceğin Gücü Girişimciler G3 Forum'u, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde Global Girişimcilik Haftası'nda düzenlenen Türkiye'nin en önemli etkinliğidir. Yuvarlak masa formatında gerçekleştirilen G3 Forum'u, Türkiye'de girişimciliğin gelişmesi hedefiyle girişimcileri ve girişimci adaylarını Türkiye'nin önde gelen iş insanları ile bir araya getiren bir platform.
2010 yılında üstlendiğim G3 Forum Başkanlığı görevime halen severek devam ediyorum. Kadınların STK'larda üye ya da yönetici olarak var olmaları hem demokratikleşme hem de toplumsal cinsiyet eşitliği açısından büyük önem taşıyor. Kadınların, sivil toplum kuruluşlarındaki rolleri güçlendikçe, getirdikleri bakış açısıyla toplumun gelişmişlik düzeyinin yükselmesine katkısı da artacak."
